Spraak en taal bij het jonge kind (STJK)
ACHTERGRONDEN
➔ DSM V (neurobiologische ontwikkelingsstoornissen)
- Communicatiestoornissen
◼ Spraakklankstoornissen
◼ Taalstoornissen
➔ DSM V: criteria taalstoornissen
- Persisterende: Moeite hebben in het verwerven en gebruiken van taal in alle
modaliteiten (gesproken, geschreven, gebaren, andere).
- Leeftijdsverwachtingen
- Vroege ontwikkelingsperiode
- Niet ten gevolge van gehoor- of visusproblemen of andere zintuigelijke problemen.
➔ DSM V: criteria spraakklankstoornissen
- Persisterende moeite met de productie van spraakklanken, waardoor
verstaanbaarheid of verbale communicatie van boodschappen wordt gehinderd.
- Beperkingen veroorzaken in de effectieve communicatie, die interfereren met de
sociale participatie, schoolresultaten of werkpresentaties. Elk afzonderlijk of in
combinatie.
- Begin symptomen in de vroege ontwikkelingsperiode
- De moeilijkheden kunnen niet worden toegeschreven aan aangeboren of verworven
aandoeningen zoals CP, gespleten verhemelte
➔ ICD 10: spraakontwikkelingsstoornis wordt gekenmerkt door
- Verwerven, produceren en waarnemen van spraak
- = uitspraakfouten
- Ontstaan buiten de voor de leeftijd en het intellectuele niveau verwachte grenzen.
- Verminderde verstaanbaarheid gaat de communicatie aanzienlijk beïnvloeden.
- Ontstaat tijdens de vroege ontwikkelingsperiode
- Niet worden verklaard door sociale, culturele en andere omgevingsvariaties.
➔ ICD 10: taalontwikkelingsstoornis wordt gekenmerkt door:
- Hardnekkige tekortkomingen in het verwerven, begrijpen, produceren of gebruiken
van taal (gesproken of gebarentaal)
- Doet zich tijdens de ontwikkeling voor en meestal in de vroege kinderjaren
- Aanzienlijke beperkingen in het vermogen om te communiceren
- Intellectueel functioneren is minder op grond van leeftijd
- Kan niet worden verklaard door neurologische ontwikkelingsstoornissen, zintuigelijke
handicap of een neurologische aandoening
,Definitie, prevalentie en incidentie
1) Nu spraakklankstoornissen
➔ Articulatiestoornissen = problemen bij produceren van spraakklanken
➔ Fonologische afwijkingen = correct toepassen van regels
➔ We moeten heel goed onderscheid maken tussen fonologie of articulatie !!
Definities
➔ STES: articulatiestoornis
- De articulatiebewegingen benaderen de normale positie niet.
(we moeten nadenken wat de normale positie is)
- De fonetische en als spraak motorische of fonologische regels worden toegepast
- GEVOLG:
◼ Fonetische moeilijkheden
◼ Spraakmotorische beperking
◼ Toepassen van fonologische regels
Gradaties
➔ Licht (interdentale S)
- Verstoren verstaanbaarheid amper ()
➔ ernstig (klinkerspraak)
- In grote mate verstaanbaarheid ()
Prevalentie en incidentie
➔ Op welke leeftijd gaat men kijken?
- Vb.: 3 jarigen: 15,6%
➔ Welke criteria?
➔ Criteria en leeftijd geven weer hoeveel percentage je gaat ondervinden aan de stoornis.
➔ Articulatiestoornissen beschikt over de meeste percentage van problemen
, 1) Ziekte- en leermodel als verklaring
➔ Wat is normaal en wat is afwijkend?
- Het is een subjectief gegeven.
- Bv.: als je aan een vriendin vraagt ‘wie van onze vriendengroep heeft een
spraakprobleem?’ dan is de kans heel erg groot dat ze zegt niemand. Wij merken wel
dat er vrienden uit onze groep spraakproblemen heeft omdat we weten waarop we
moeten letten, het is onze opleiding, ons beroep om dit te ontdekken.
➔ Ziektemodel: alles wat afwijkt van de norm is een symptoom of ziekteverschijnsel
- Articulatiestoornis: stoornis als gevolg van organische afwijking
- Eerst oorzaak aanpakken dan gedrag!!
- V.b.: spraakprobleem bij schisis (eerst de schisis aanpakken en dan het
spraakprobleem die hierdoor is ontstaan)
➔ Leermodel
- Leerprincipes
- Sociaal-culturele normen en waardeoordelen spelen een rol
◼ V.b.: interdentale s
◼ V.b.: bouwvakker t.o.v. Radio presentator
◼ Eigen oordeel/ wat vind de persoon zelf (storend of niet storend. Al dan niet
storend? Waarom dan behandeling opstarten?)
- Beide modellen vullen elkaar aan complementair
Het ziektemodel en het leermodel vullen elkaar complementair aan!!
2) Indeling
➔ Dyslalie: functionele articulatiestoornis (geen oorzaak/reden van de afwijking) (75-80%)
➔ Dysglosie: organische articulatiestoornis (oorzaak vb. tongriempje, schisis)
➔ Dysartrie: neurologische articulatiestoornis tgv. Probleem met bezenuwing
➔ Apraxie: programmeringsstoornis tgv. Hersenletsel
➔ (dysaudie: articulatiestoornis secundair aan gehoorproblemen)
3) ASHA
, Linguïstische indeling
➔ We maken een onderscheid tussen fonetiek en fonologie
Linguïstische indeling: Fonetische spraaklankstoornis
➔ De oorzaak is functioneel (onduidelijk) of organisch/structureel (vb.: schisis)
- We gaan klanken gaan vervangen
- Klanken gaan toevoegen
➔ In enge zin:
- We spreken enkel over fonetische spraakklankstoornissen als je ze NIET op een
standaard manier gaat uitspreken.
- Enkel distorties of vervormingen
- Tasten de betekenis niet aan
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper janavandeponseele. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,49. Je zit daarna nergens aan vast.