Samenvatting
Samenvatting les 7: Barok - architectuur in context A
Uitgebreide samenvatting les 7: Barok - architectuur in context A
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
Architectuur /interieur in context A - Architectuur in de Nederlanden van romaans tot classicismeC8001045-B-2122/ C8001043-B-2122
KUL architectuur Gent-Brussel 2021-2022 dr. Linda Van Santvoort
IV. BAROK IN DE ZUIDELIJKE NEDERLANDEN
De tachtigjarige oorlog – 1568-1648- betekende in vele opzichten een revolutie. De
Noordelijke en de Zuidelijke Nederlanden werden van elkaar gescheiden in 1581. (zie ook
hfdst.V)
In de zuidelijke Nederlanden onder bewind van de Spaanse koning Philips II blijft de
Rooms-katholieke kerk de grootste machthebber. In de Contrareformatie- een reactie op de
reformatie in de noordelijke Nederlanden – krijgt de kerkelijke architectuur een belangrijke
impuls, aangestuurd door het concilie van Trente (1545-1563) waar de Rooms-katholieke
kerk reageerde op de reformatie.
Tijdens het twaalfjarig bestand – 1609-1621- heerst een relatieve rust en wordt de bouw van
belangrijke religieuze architectuur opgezet mede onder impuls van de aartshertogen Albrecht
en Isabella.
De jezuieten-orde krijgt vaste voet aan grond en speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling
van de barokarchitectuur.
Algemene kenmerken van de barokarchitectuur:
*Beweeglijkheid
In de bouwkunst merkbaar in de vormbehandeling van het bouwlichaam (in- en uitzwenking,
uitgesproken reliëf van de bouwonderdelen). Streven naar dynamische ruimtelijke effecten.
*De bouwdelen en ornamenten zijn in de barokarchitectuur nog grotendeels dezelfde
die de renaissance aan de antieke cultuur had ontleend
Rondbogen, zuilen en pijlers van de klassieke orden, frontons, trigliefen, metopen, friezen
met rankwerk… het is een klassiek alfabet dat echter op een meer dynamische manier wordt
ingezet.
*Realisme, expressie en dramatiek
De architectuur krijgt een uitgesproken decoratieve afwerking. Zeker in de kerken zien we
een overdaad aan decoraties. De bijbel en de heiligenlevens worden op een narratieve,
realistische en expressieve manier voorgesteld en zodoende dichter bij de gelovigen gebracht.
*Eenheidsruimte
De vroeger duidelijk afgelijnde ruimten ‘vervagen’. De afzonderlijke bestanddelen vloeien
dynamisch in elkaar over en versmelten tot een visuele eenheid.
ROME - San Carlo, 1634-1667
Architect : Francesco BORROMINI (1599-1667)
IV. 1
, Architectuur /interieur in context A - Architectuur in de Nederlanden van romaans tot classicisme
C8001045-B-2122/ C8001043-B-2122
KUL architectuur Gent-Brussel 2021-2022 dr. Linda Van Santvoort
IV.1. De kerkelijke architectuur in de Zuidelijke Nederlanden
Karakteristieken:
* Het streven naar een “eenheidsruimte”
Architectuur beoogt het scheppen van ruimten die functioneel beantwoorden aan de
geestelijke en materiele behoeften van de gebruikers. De contrareformatie stelt nieuwe eisen.
BRUGGE - Sint-Walburgakerk , 1619-1642
Architect Pieter HUYSSENS (1577-1637)
Aandacht naar (ondiepe) koor en monumentale altaar (belang van de Eucharistie binnen de
contrareformatie).
De preekstoel staat opgesteld kort bij de gelovigen rechts in het schip.
De centraalbouw beantwoordt eigenlijk het best aan de nieuwe eisen, aan het begrip
eenheidsruimte. Toch breekt die centraalbouw in onze streken niet door. Er is
terughoudendheid ten aanzien van koepelconstructies (omwille van technische redenen). Er
wordt verder gewerkt op het vertrouwde stramien (basilicale aanleg) maar aangepast in
functie van die nieuwe liturgische eisen.
*gevels in drie geledingen opgebouwd
Het valt op dat de meeste gevels van barokkerken in de Nederlanden in drie lagen zijn
opgebouwd, twee lagen die worden bekroond met een driehoekig fronton.
Opvallend is dat de gevels vlak blijven, in tegenstelling tot de Italiaanse Barok waar gevels
op een naar binnen en naar buiten golvende lijn worden opgetrokken.
Slechts één uitzondering:
NAMEN - Saint-Albinkathedraal 1751-1765, Gaetano Matteo Pizzoni (1713-
1782) ( ook onder Classicisme gerangschikt)
* decoratie met zin voor theatraliteit. De Rubensiaanse invloed is doorslaggevend (zowel
in exterieur als interieur)
ANTWERPEN – Sint- Carolous Borromeuskerk
Niet louter decoratief vertoon maar geladen met symbolische of allegorische uitdrukking.
Enkele architecten hebben hun stempel gedrukt op de kerkelijke architectuur
Wenceslas COBERGHER (1557-1634)
SCHERPENHEUVEL - Onze- Lieve-Vrouwebasiliek , 1609-1627
Opdracht van de aartshertogen Albrecht en Isabella met als doel het herwonnen geloof
gestalte te geven. De Basiliek is als bedevaartsoord een ‘bolwerk’ van de contrareformatie.
Het was een voor die tijd en voor de Zuidelijke Nederlanden zeer uitzonderlijk bouwwerk
omdat die centraalbouw niet aansloot bij een traditie.
IV. 2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper stuvia2003. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen