Wijsbegeerte samenvatting inhoud:
- Kan alles 'beter"? --> over de grens van techniek
- Genese van mens en techniek
- Mythos en logos
- Traditionele filosofie
- Naar een moderne wetenschap
- Filosofie van de moderne wetenschap
Wijsbegeerte (docent: Paulus Van Bortel)
Kan alles ‘beter’? over de grens van techniek
1. Filosofie = vragen stellen over vanzelfsprekende dingen vriend v/d wijsheid
2. Wijsbegeerte = het begeren v/d wijsheid (het verlangen naar de wijsheid)
Kan alles ‘beter’?
= een oud verhaal dat vaak herhaald wordt
o Verteld door 2 vrouwen:
1 vrouw = filosofe
1 vrouw = psychologe
3 fundamentele interesses v/d mens:
o Kennis: nieuwe dingen willen weten bv. roddels wetenschap
o Controle: de techniek zorgt ervoor dat we dingen onder controle krijgen = technische
controle beheersing
o Zin/betekenis
De interesses kunnen zich vermengen EN/OF tegenspreken
Voorbeelden betekenis:
Betekenis face-to-face relatie wordt veel hoger ingeschat
dan FB- vrienden.
De prof schrijft een tekst en laat deze nalezen door vrouw en
jury. Wanneer de jury deze tekst goedkeurt is er meer
betekenis voor de prof omdat de jury de tekst ook kan
afkeuren.
“Robot is beter dan de beste minnaar.” De liefde van de
robot is echter nier dezelfde als de liefde van een partner.
De onzekerheid van de liefde van een partner geeft net meer
betekenis. “Authenticiteit”
Gesproken over controle en zin
o Kennis wordt gezien als controle door iets te weten kunnen we iets beheersen
Bv. automatische deur technologische kennis goed EN zwaar geladen
beter controle over lading (handen niet nodig om deur open te doen) MAAR
met 2 door deur hoffelijkheid wordt op proef gesteld (zeggen niet meer
na u = zin/betekenis) interesses vermengen zich (kennis en controle) en
spreken ook tegen (met zin/betekenis)
‘Ingenieur = iem. die leven v. mensen aangenamer maakt door het op een verantwoorde
manier met technologie te ondersteunen. Daarbij zijn zorg voor milieu en duurzaamheid
voortdurende aandachtspunten.’
o Is aangenamer beter? Is aangenaam goed? aangenaam is op korte termijn goed
en goed op lange termijn
Bv:
De overgang van Lp’s naar Cd’s zorgde voor meer gebruiksgemak, en
wordt dus als aangenaam bevonden. Toch vallen we soms graag
terug op het originele. Wanneer de plaat kleine gebreken vertoonde,
zorgt dit voor authenticiteit.
Schuifdeuren: Wanneer je met veel spullen de school komt
binnengewandeld passeer je gemakkelijks halve langs de
1
, schuifdeuren. Vroeger toen er nog geen sprake was van
schuifdeuren moest je langs gewone deuren. Misschien werd je wel
geholpen door een hoffelijk iemand en induceert dit een leuke
babbel.
De prof schaft alle examens af en geeft iedereen 100%: Voor de
studenten lijkt dit op het eerste zicht aangenaam, maar later zal
blijken dat hun diploma veel minder waard is en is men veel minder
goed voorbereid op het beroepsleven.
Vrijheid: ongestoord, ongehinderd = aangenaam
o Begrip vrijheid bestaat nog maar 40 jaar
o Tijd v. verlichting: alles rationeel vertalen vrijheid autonomie = zelfstandig
(auto = zelf en nomos = norm) jezelf een norm op leggen
Ongestoord je ding kunnen doen (vrijheid) = aangenaam MAAR kan
verslavend worden
Doel v/d techniek:
o Oorspronkelijke doel v. techniek:
Duurzaamheid, bestendigheid en stabiliteit brengen in ons leven
Bouwen aan een bewoonbare en betrouwbare wereld
o Verandering in doel vanaf 1750 Industriële Revolutie
Door stoommachine in Engeland
Milieu vervuiling pollutie klimaatverandering kan een
onrechtstreeks gevolg hiervan zijn
Tijdperk NIET eigen tijd genoemd MAAR antropogeen
= Tijdperk v/d mens mens dominant op aarde <->
vroeger: mens kon niks beginnen tegen natuur
Nieuw doel: CONSUMENTISME:
= vele innovaties gepaard gegaan door consumenten/kopers
Bv. nieuwe smartphone: veel mensen willen de nieuwe
vooruitgangen erin hebben het nieuwste en consument
wil het hebben
Nieuw product zodat consument het gaat kopen
Consumentisme is 1 v/d motoren achter innovatie
Techniek:
o Aangenaam (goed op korte termijn) ≠ goed
Moet alles aangenaam worden zonder oog voor het goede?
o Gebruiksvoorwerpen trekken zich terug
Geen aandacht voor nodig wordt heel vanzelfsprekend
Bv. goede stoel: gaat zitten en geen probleem mee MAAR slechte
stoel: te krap, zit slecht… je hebt er nu aandacht voor
Die vanzelfsprekendheid maakt ons afhankelijk v/d
technologie
o Functioneel
Bv. robots die beter zijn dan mensen (plannen voor) qua mogelijkheden EN
vaardigheden EN menselijke relaties perfect want mens heeft tekorten en
die worden aangevuld door techniek bv. slechthorend: membraan
inplanten en door trilling in schedel toch kunnen horen
o Verfijnen, optimaliseren
Techniek wordt telkens opnieuw verfijnt en beter gemaakt dan het al was
2
, o Onbedacht
o Makkelijk en toegankelijk
o Ongestoord
o Vlot, zonder weerstand
o Spannend door ethiek en zinvolheid
Ethiek = leer v/h goede als iets goed is heeft het een + betekenis
Positief/negatief? grens = onbekend, voor iedereen anders
Bij feit: zowel + als – betekenis voorkomen
Bv. basketmatch: doelpunt (iedereen heeft het gezien) maar het ene
team is bij (+) en het andere niet (-)
Zinvolheid iets krijgt zin omdat het niet voorspelt is
zin=onvoorspelbaar
Bv. boek schrijven: criticus zegt dat het goed is mening krijgt zin
(onvoorspelbaar) omdat hij het boek ook de grond in kon boren
Filosoof Plato:
o 2 ≠werelden:
De waarneembare wereld onvolmaakt
De ideeënwereld volledig volmaakt = perfect
Plato wilde de meetkunde toepassen op alles in de werkelijkheid
Christenen gebruikten dit idee v. Plato om geloof uit te
drukken: hemel = volmaakt/perfect en hel = onvolmaakt
Hannah Arendt:
o Schreef in 1958 het boek “The Human Condition”
Alle (menselijke) condities waar wij met leven, die zorgen voor hoe wij leven
o Ze stelt zich de vraag: “Wat zal er met de mens gebeuren wanneer de weg die de
technologie is ingeslagen zich voort zou zetten?”
o = Joodse filosofe auteur ‘banaliteit v/h kwaad’
Boek: banaal mannetje (viel niet op in de menigte) die voor de lijsten v/d
Joden zorgde ten tijde van het nazisme (hij deed het ‘kwade’)
Technologische ontwikkelingen (zijn drempelverlagend)
o Lancering v/d eerste satelliet in 1957 = Spoetnik
o Leven verwekken in reageerbuis
Bv. kind niet vatbaar voor hiv
o Eugenetische experimenten (= goede genen creëren nu nog verboden)
Bv. designerbaby = perfecte kind de vraag: goed voor ouders, maar ook
voor het kind? EN is het ethisch verantwoord?
o Verlenging v/d levensduur voorbij de 100jaar-grens
Bv. Nanorobots:
Ingeplant in bloed en herstellen cellen die afsterven of aangetast
zijn. Een gevaar hiervan is eindeloos leven: Willen we dit wel?
(indeling leven licht overhoop, overbevolking, we zien er allemaal
even oud uit, kanker kan bestreden w...)
Leven beëindigen dmv euthanasie, zelfmoord, moord
Nu: leven ingedeeld in doelen
o Bv. 18jaar = verder studeren
onsterfelijk = toenemende
3
, lusteloosheid, depressie en minder
motivatie want kunnen uitstellen
o Koesteren = bang zijn om iets te
verliezen eeuwig leven = verlies
van koestering v/h leven zin in
leven gaat weg
Motivatie
o Alles wat de mens maakt is beter
mens = onvolmaakt, hebben beperkingen MAAR dit kan interessant zijn
wat zelf gemaakt wordt is ‘beter’ dus meer controle hebben, MAAR is dit ook
wel beter?
Plastische chirurgie
Honnoh denkt dat de verbondenheid met aarde doorbroken kan worden
o Giambattista Vico (1668-1744) = filosoof
Nieuwe wetenschap niet meer over wereld/natuur (en haar eigen kracht)
maar over eigen condities bepalen
= labo + experiment
Moderne wetenschap kan lijken op hoe het in de natuur is maar in
labo heb je beperkte condities
Aristoteles: het machtigen van de natuur
o Ontsnappen aan menselijke conditie-onsterfelijk, aardse leven als veralgemeend
lijden (= een gedachte)
Lijden ideale wereld: elk gebrek = lijden
deze wereld (gewone wereld) = gebreken niet altijd lijden
o Opstand tegen menselijk bestaan als vrije gift
Bv niemand v. ons heeft gekozen om te leven
Klimaatverandering:
o Het is te laat nieuwe methode v/d wetenschap bestaat erin om eigen natuur te
maken
Alles perfect controleerbaar en beheersbaar
Opstand tegen menselijk bestaan als vrije gift
o Transgenders
o Derde geslacht: ZE (HE/SHE)
Kwetsbare:
o Zijn wij (voor)bereid in deze richting verder te gaan?
Wetenschap + beroepspolitiek kunnen hier geen antwoord op geven
De menselijke conditie
o Zijn wij (voor)bereid in deze richting verder te gaan?
Nu vragen stellen om voorbereid te zijn en oordeel te kunnen vellen
= politieke vraag v/d eerste oorde ze belangt ons allemaal aan (Arendt
vindt dit)
Wetenschap en beroepspolitiek kunnen daar geen antwoord op geven
(mogen niet antwoord niet objectief)
Wetenschap: streefdoel is perfecte wereld en zullen niet stoppen +
w. tegengehouden door bv. de wet
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Stlmns. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,89. Je zit daarna nergens aan vast.
