Samenvatting gebaseerd op studiewijzer (alles wat je dus effectief moet kennen) + Voorbeeldvragen met antwoorden ( op het einde van het document)
> geslaagd
Staatsrecht
Bronnen?
o Internationale verdragen
EVRM (Europees verdrag tot bescherming van de rechten van de mens)
Dubbelbelastingverdragen (om geen 2x te belasten)
o Europees recht
Verordeningen (direct toepasbaar recht) en richtlijnen (omzetten in nationaal recht
noodzakelijk)
Btw-richtlijn
Verdeling van bevoegdheden over de verschillende niveaus
2 belangrijke principes als leidraad
1. Scheiding der machten
De scheiding der machten betekent dat de staat wordt bestuurd door drie staatsmachten/organen die
verschillende functies hebben:
WM (wetgevende macht) = parlementen en raden
UM (uitvoerende macht) = regeringen
RM (rechterlijke macht) = rechtbanken
2.Verschillende beleidsniveaus (enkel voor WM en UM≠ RM altijd federaal)
A. nevengeschikt niveau Federaal
Gewest
Gemeenschap
B. ondergeschikt niveau provincie
Gemeente
Dit leidt tot de volgende nevengeschikte beleidsniveaus, met hun eigen bevoegdheid:
o het federale niveau: op federaal (nationaal) niveau heeft het federale parlement
samen met de Koning de bevoegdheid te beslissen via wetten; het federaal parlement houdt
bovendien de restbevoegdheden!
o het gemeenschapsniveau: de parlementen van gemeenschappen (via decreten) zijn bevoegd
voor enkele welbepaalde materies die met de persoon en taal hebben te maken.
o het gewestniveau: de parlementen van gewesten nemen via decreten en ordonnanties voor
territoriumgebonden beleidsdomeinen beslissingen.
De federale uitvoerende macht: De uitvoering van wetten gebeurt via koninklijke en ministeriële
besluiten. Deze moeten eerst voorgelegd worden aan de Raad van State voor advies en moeten net
zoals wetten bekendgemaakt worden in het Belgisch Staatsblad. Ook de KB's zijn bindend de tiende
dag na hun bekendmaking in het Belgisch Staatsblad.
1
DE RECHTERLIJKE MACHT
Algemene beginselen van behoorlijke rechtspraak
1. Iedereen heeft recht op het oordeel van een onafhankelijke en onpartijdige rechter
spagetti-arrest Cassatie 14/10/1996
2. Iedereen heeft recht op een eerlijke behandeling tijdens het proces
Men mag zichzelf verdediging, maar men kan op bijstand vragen van een advocaat (evt. pro
deo-advocaat)
Rechten van verdediging moeten gerespecteerd worden: elke partij moet haar argumenten
kunnen brengen en standpunt kunnen verdedigen
= iedereen heeft recht op tegenspraak (= antwoord)
3. De rechter heeft motiveringsplicht
De rechter moet feiten en rechtsregels geven die tot beslissing leiden
De rechter antwoordt enkel op vragen die de partijen stellen
4. In principe wordt elke zaak openbaar behandeld
Iedereen mag de behandeling van een rechtszaak bijwonen
Uitzondering in het belang van goede zeden, openbare orde en openbare veiligheid
5. Principe van dubbele aanleg
"Tegen ieder vonnis kan hoger beroep worden ingesteld, tenzij de wet anders bepaalt"
Eerste keer dat zaak voorkomt = eerste aanleg, tweede keer dat zaak voorkomt = beroep
(tweede aanleg)
Uitzonderingen op mogelijkheid tot beroep:
Uit spraak Hof van Assisen
Zaken met vordering 2 000 euro voor vrederechter
Zaken met vordering 2 500 euro voor rechtbank eerste aanleg en
ondernemingsrechtbank
SCHEMA: HIERARCHIE DER RECHTBANKEN
Bevoegdheden van rechtbanken en hoven:
2
,VREDERECHTER
Vrijwillige verschijning of verzoeningspoging
o Is geen echte rechtsprocedure, leidt niet tot vonnis
o Is soms wettelijk verplicht (vb. pachtzaken)
o Is gratis
o 1 partij vraagt per brief aan vrederechter om tegenpartij in verzoening op te roepen
o Niet in rechtszaal, wel in kabinet achter gesloten deuren
o Rechter aanhoort en bemiddelt, maar spreekt geen vonnis uit
o Indien akkoord tussen partijen: griffier maakt PV op (evt. dwanguitvoering via
gerechtsdeurwaarder)
o Indien geen akkoord: partijen zijn vrij echte rechtszaak te starten (niet kosteloos)
Groot nadeel: als tegenpartij niet verschijnt, stopt deze procedure
Uitsluitende bevoegdheid (ongeacht bedrag van vordering) voor:
o Huurgeschillen
o Mede-eigendom (appartementsrecht, problemen syndicus)
o Erfdienstbaarheden en burengeschillen (recht van overgang, afstand bomen)
o Betwistingen inzake consumentenkredieten
o Invordering van schulden voor nutsvoorzieningen bij particulieren (gas, elektriciteit,
water, telecom)
o Aanwijzing van voorlopig bewindvoerder voor wie wegens zijn gezondheidstoestand
niet bekwaam is zijn goederen te beheren
o Gedwongen opname en verblijf van geesteszieke in gesloten instelling
Algemene bevoegdheid voor geschillen t.e.m. 5 000 euro die niet een uitsluitende
bevoegdheid zijn voor andere rechtbanken
Zaken met vordering 2 000 euro: niet in beroep gaan; > 2 000 euro in beroep bij rechtbank
van eerste aanleg, burgerlijke kamer
POLITIERECHTER
Strafrechtbank
Bevoegdheid:
o Verkeersinbreuken
o Misdrijven bestraft als overtredingen
Zaken met vordering 2 000 euro: niet in beroep gaan; vordering > 2 000 euro in beroep bij
correctionele rechtbank
RECHTBANK VAN EERSTE AANLEG
Een rechtbank van eerste aanleg kan uit verschillende kamers bestaan met elk een uitsluitende
bevoegdheid
A. Beslagrechter
Betwistingen i.v.m. beslag
B. Fiscale rechtbank
Geschillen met de fiscus
C. Correctionele rechtbank
Strafrechtbank
In eerste aanleg: wanbedrijven
Beroepsinstantie voor politierechtbank
D. Straf uitvoeringsrechtbank
Beslist over uitvoering vrijheidsstraffen van meer dan 3 jaar
3
, Beperkte detentie, elektronisch toezicht, voorwaardelijke invrijheidstelling
Enkel cassatieberoep mogelijk
E. Familie-en jeugdrechtbank
3 kamers: familierechtbank, jeugdrechtbank en kamer voor minnelijke schikking
Bevoegd voor:
Staat van personen (afstamming, adoptie)
Rechten/goederen tussen echtgenoten en wettelijk samenwonenden
Voorlopige maatregelen bij huwelijk
Echtscheiding
Ouderlijk gezag, verblijfsregeling van minderjarige kinderen
Alimentatie
Problemen met minderjarige kinderen (misdrijven)
De burgerlijke kamer heeft volheid van bevoegdheid
Bevoegd voor alle zaken die niet uitsluitend aan andere rechtbanken toebehoren en
waarvan de vordering meer bedraagt dan 5 000 euro
ONDERNEMINGSRECHTBANK
Naam handelsrechtbank of rechtbank van koophandel sinds 1/11/2018:
ondernemingsrechtbank
Enkel uitsluitende bevoegdheden ongeacht bedrag van vordering
Geschillen tussen ondernemingen (zelfstandigen, bedrijven, ...)
Geschillen m.b.t. vennootschappen
Faillissement
Enkel eerste aanleg, is geen beroepsinstantie
Men kan in beroep gaan bij hof van beroep voor zaken met vordering > 2 500 euro
Speciaal: indien particulier een onderneming voor rechtbank brengt: keuze
ondernemingsrechtbank of vrederechter/rechtbank 1e aanleg
1e aanleg Beroep
Onderneming onderneming Ondernemingsrechtbank Hof van beroep
(ongeacht bedrag)
Onderneming particulier € 5000: vrederechter Rechtbank eerste aanleg, BK
>€ 5000: rechtbank eerste Hof van beroep
aanleg, BK
Particulier onderneming € 5000: ofwel vrederechter Rechtbank van eerste aanleg, BK
ofwel ondernemingsrechtbank hof van beroep
> €5 000: ofwel rechtbank Hof van beroep
eerste aanleg, BK ofwel Hof van beroep
ondernemingsrechtbank
ARBEIDRECHTBANK
Enkel uitsluitende bevoegdheden
Geschillen tussen WN en WG
Geschillen i.v.m. sociale zekerheid
Collectieve schuldenregeling
Enkel eerste aanleg, is geen beroepsinstantie
Men kan in beroep gaan bij Arbeidshof
ARBEIDSHOF
Enkel beroepsinstantie voor geschillen van arbeidsrechtbank
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauramylle1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
