Samenvatting
Samenvatting BVJ 5a (vwo) h2: Waarneming en gedrag.
- Vak
- Niveau
- Boek
Een duidelijke samenvatting met plaatjes van Biologie Voor Jou 6 (vwo) hoofdstuk 2: Waarneming en gedrag.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Meer samenvattingen voor studieboek
-
Samenvatting H2 DNA VWO 5 - Biologie Voor Jou 5a
-
Samenvatting hoofdstuk 1 stofwisseling van biologie voor jou
-
Samenvatting hoofdstuk 2 DNA van biologie voor jou
Verkoper
Volgen
romyssamenvattingen
Voorbeeld van de inhoud
H2: Waarneming en gedrag2.1 Het zintuigstelsel
Zintuigen zijn gevoelige meetinstrumenten die energie en stoffen in het interne en externe milieu kunnen
waarnemen. Via impulsen gaat die informatie naar de hersenen.
Interne en externe prikkels
Zintuigen zoals het gehoorzintuig en het gezichtszintuig ontvangen prikkels vanuit het externe milieu,
externe prikkels. Zintuigen die prikkels ontvangen uit het interne milieu, zogenaamde interne prikkels, zijn
bijvoorbeeld pH-receptoren en osmosereceptoren. Er zijn ook zintuigen die een verandering van de
spanning van de spier of een verandering van de stand van het lichaam registeren. Dat noem je
proprioceptoren. Voorbeelden zijn de spierspoeltjes in de spieren en de evenwichtszintuigen.
Afhankelijk van het type prikkel waar zintuigen op reageren, kunnen er verschillende groepen receptoren
worden onderscheiden:
• Mechanische receptoren reageren op uiteenlopende vormen van mechanische energie, zoals
aanraking, druk, beweging en geluid. Er ontstaat een impuls in een mechanische receptor wanneer
het celmembraan buigt of uitrekt;
• Gehoorreceptoren en evenwichtsreceptoren zijn mechanische receptoren met fijne haartjes. Als de
vloeistof waarin die haartjes zitten zich beweegt, buigen de haartjes en vervormt het celmembraan.
Hierdoor ontstaat een impuls;
• Tastreceptoren en drukreceptoren zijn mechanische receptoren waarin een impuls ontstaat als het
celmembraan wordt vervormd door lichte aanraking of druk. Tastreceptoren liggen vlak onder de
huis, drukreceptoren liggen dieper in de huid;
• Chemische receptoren kunnen bepaalde moleculen binden. Smaakreceptoren binden opgeloste
moleculen uit voedsel en vloeistof. Ruikreceptoren binden moleculen uit de lucht. Hierdoor ontstaat
een impuls in de zintuigcellen;
• Temperatuurreceptoren in de huid reageren of warmte of kou. Wanneer de temperatuur in zo’n
receptor boven of onder een bepaalde temperatuur komt ontstaat een impuls;
• Pijnreceptoren bevinden zich in het hele lichaam en zijn de uiteinden van bepaalde neuronen. Er
ontstaat een impuls in de receptoren door enorme druk, extreme temperaturen of door stoffen die
vrijkomen bij beschadiging of ontsteking van weefsel;
• Lichtreceptoren of fotoreceptoren zijn zintuigcellen waarin een impuls ontstaat door zichtbaar licht.
, Ontstaan van impulsen in zintuigcellen
Zintuigcellen zijn gespecialiseerde neuronen of uitlopers van neuronen. Net als in neuronen ontstaan in
zintuigcellen impulsen als een prikkel sterker is dan de drempelwaarde, de prikkeldrempel. Elk type
zintuigcel heeft voor elk type prikkel een andere prikkeldrempel. De prikkeldrempel van lichtreceptoren
voor licht prikkels is heel laag, je noemt licht daarom een adequate prikkel voor lichtreceptoren.
Lichtreceptoren zijn daarentegen veel minder gevoelig voor druk, de prikkeldrempel daarvan ligt veel
hoger. Naarmate de prikkel sterker is, is de impulsfrequentie in het aangesloten sensorische neuron hoger.
Wanneer een prikkel enige tijd aanhoudt neemt de impulsfrequentie af. Daardoor voel je na enige tijd
bijvoorbeeld niet meer de druk van kleding op je lichaam. De aanpassing van gevoeligheid van een zintuig
aan een aanhoudende prikkel heet adaptie. Ook een verlaging van de prikkeldrempel is een vorm van
adaptie. Zo wennen de gezichtszintuigen bijvoorbeeld na een tijde aan de schemering. Adaptie voorkomt
dat het centrale zenuwstelsel overbelast raakt met onbelangrijke informatie, maar toch voldoende
informatie krijgt.
2.2 Het oog
Elk oog bevat 125 miljoen zintuigcellen en een verstelbare lens. Dat is de basis voor de vorming van een
scherp beeld op verschillende afstanden. Twee miljoen neuronen verbinden de zintuigcellen met de
gezichtscentra in de hersenen.
De bouw van het oog
Het witte gedeelte van het oog heet het harde oogvlies. Het is een stevig vlies dat het binnenste van het
oog bescherming geeft. Aan de voorkant van het oog gaat het harde oogvlies over in het hoornvlies. Het
hoornvlies is een doorzichtig vlies dat licht het oog binnen laat vallen. Het gekleurde deel van het oog heet
iris of regenboogvlies. In de iris zit een opening: de pupil. De iris regelt de hoeveelheid licht die die via de
pupil het oog binnen valt door de opening groter of kleiner te maken. In beide oogkassen zijn verschillende
oogspieren aan het harde oogvlies verbonden die de ogen in de gewenste richting draaien.
Onder de huid rond de ogen liggen traanklieren. Het traanvocht beschermt de ogen tegen uitdroging en
het reinigt de ogen.
Het oog is voor het grootste deel gevuld met een geleiachtige massa, het glasachtig lichaam. De wand van
het oog bestaat uit drie lagen: het harde oogvlies, het vaatvlies en het netvlies. Het vaatvlies bevat veel
bloedvaten en zorgt voor de voeding van een groot deel van het oog. Aan de voorkant van het oog gaat
het vaatvlies over in de iris. De binnenste laag van de wand van het oog is het netvlies. Het netvlies wordt
door het glasachtig lichaam op zijn plaats gehouden. In het netvlies liggen de lichtreceptoren, die worden
geprikkeld als er licht in valt. In de lichtreceptoren ontstaan dan impulsen die via de oogzenuw naar de
hersenen worden geleid. In het centrum van het netvlies ligt de gele vlek, dat is de plek waar je met de
lichtreceptoren het scherpste kunt zien. In het netvlies licht ook de blinde vlek, dat is de plek in het netvlies
waar de oogzenuw het oog verlaat. Het is ook de doorgang voor bloedvaten.
Tussen het hoornvlies en de iris ligt de voorste oogkamer. Tussen de iris en de ooglens ligt de achterste
oogkamer. Beide kamers zijn gevuld met vocht. Achter de iris en de pupil ligt de ooglens. Rondom de lens
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper romyssamenvattingen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75323 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen