VERBINTENISSEN
Algemeen verbintenissenrecht
1.Verbintenis ontstaat uit een overeenkomst (= wnr contract gesloten)
2. Verbintenis ontstaat uit onrechtmatige daad: mensen in contact zonder contract:
Niet gekozen om in conflict te komen bv verkeersongeval
Wat is verbintenis?
= Rechtsband tussen 2 of meer personen met prestatieplicht
SE heeft vorderingsrecht tegenover de SA-> zijn onbeperkt door wilsautonomie & contractvrijheid
SA heeft een schuld tegenover de SE
Bv Verkoper heeft 2 verbintenissen Koper heeft 2 verbintenissen Art 1583
-> Leveren= Leveringsplicht: SA -> Levering in ontvangst nemen: SE
-> Garantie= Recht op betaling: SE -> Recht om zaak te krijgen dr betalingsplicht
Soorten verbintenissen
1. Verbintenis met tijdsbepaling= Verbintenis waarvan de uitvoering of het verdwijnen
afhankelijk is v/e toekomstige & zekere gebeurtenis Art 1185 BW
-> Niet het ogenblik van de gebeurtenis maar wel de verwezenlijking v/d gebeurtenis moet
vast staan bv Ik verkoop mijn auto aan … als mijn vader overlijdt & niet wnr ik wil
2. Voorwaardelijke verbintenis (v/e toekomstige & onzekere gebeurtenis)
- Opschortende vwd: Uitvoering v verbintenis w afhankelijk gesteld van vwd; verbintenis
bestaat al maar w voorlopig niet uitgevoerd
• Bv Ik koop dit huis als ik lening van bank krijg & vb over opa huis verkopen
- Ontbindende vwd: Uitvoering van verbintenis is meteen, maar voortbestaan is precair
• Bv Vuurwerk in BRX -> afhankelijk van weersomstandigheden of door gaat of niet
- Potestatieve vwd: Realisatie van komstige & onzekere gebeurtenis afhankelijk van
wil v/d SA
• Bv verkoop huis ls job gevonden in VS onzeker maar als job heeft gevonden
- Zuiver potestatieve vwd= Nietig, SA heeft zich niet willen verbinden
• Bv Ik verkoop auto deze zomer als ik het wil
- Gemengd potestatieve vwd= Geldig, koppelt de vwd aan wil v/d SA & andere
gebeurtenis, onafhankelijk v/d wil v/d SA
• Bv Huurder= niet gehouden tot betaling van huurprijs als er geen onderhuurder is
3. Splitsbaarheid & hoofdelijkheid (pluraliteit)
= Meerdere personen kunnen SA zijn voor zelfde verbintenis (pluraliteit van SA)
Gevolg: Regel= ieder voor zijn deel SA
- Actieve hoofdelijkheid= Alle SE’s hebben het recht om de betaling v/d gehele schuld te
eisen & de betaling door die SA aan 1 van hen die SE ook bevrijdt van zijn schuld
• Bv Man heeft huurder die hem 600$ huurgeld/maand moet betalen, hij overlijd hij &
w “vervangen” door zijn erfgenamen die nu de SE’s zijn v/d huurder, huurgeld w dan
onder hun verdeeld maar dankzij de hoofdelijkheid kan 1 erfgenaam nu de totale
600$ opeisen v/d huurder & achteraf delen met de andere erfgenamen
- Passieve hoofdelijkheid= Verschillende SA (meest gebruikt)
- Hoofdelijke verbintenissen Art 1200 BW
= SE kiest vrij welke SA hij uitpikt, betalende SA kan zich later wenden tot de andere SA
voor hun bijdrage in de schuld
• Bv Samenwoners kopen hoofdelijk een huis van 300$ -> verkoper kan de 300$ in zijn
geheel vorderen van 1 vn die 2 & betaler kan nadien 150$ terugvorderen van partner
• Bv Samenhuur 4 studenten, hoofdelijk moet als clausule in huurcontract staan
- In solidum aansprakelijkheid: Bescherming SE is bijna zelfde als hoofdelijke maar w
uitgesproken door rechter & niet door partijen zelf
4. Resultaatsverbintenis
= SE verplicht om welbepaald resultaat te bereiken
-> Als niet bereikte resultaat= vermoeden van aansprakelijkheid SA
-> SE moet het niet bereiken v/h beloofde resultaat aantonen door het vermoeden van
aansprakelijkheid kan eventueel wel weerlegd w door SA als hij overmacht kan bewijzen
5. Middelen of inspanningsverbintenis
= SA verplicht er toe bepaalde middelen of inspanningen te leveren (=zorgvuldig zijn) zonder
drm een resultaat te garanderen
, Onderscheid resultaatsverbintenis & inspanningsverbintenis
Partijen bepalen zelf meestal niet in hun contract of hun verbintenissen inspanning of
r resultaatsverbintenissen zijn
-> Bij de beoordeling moet men de precieze aard v/d verbintenis onderzoeken -> in
contract bekijkt men elke verbintenis afzonderlijk, rechter moet nagaan hoe zeker een
bepaald resultaat kan of moet gegarandeerd w
• Bv Het boeken v/e reis= meestal resultaatsverbintenis in t.a.v. de bestemming & het type hotel
inzake de tevredenheid & additionele opties daarentegen w meestal geen resultaatsverbintenis
aangegaan. In de praktijk vermeldt het reisbureau dat ook bij de boeking toch moet ook hier de
aard van de verbintenis goed onderzocht w
-> Hof van beroep veroordeelde dat een reis die een berenjacht als voorwerp heeft, geen
resultaatsverplichting inhoudt dat er ook effectief een beer geschoten w
OVEREENKOMST
Art. 1101 BW "Een contract is … =Wilsovereenstemming (consensuele contract)
= Meerzijdige rechtshandeling omdat min 2 personen om verbintenissen tot stand te brengen
Soorten overeenkomsten
1. Eenzijdige & wederkerig overeenkomsten
= Slechts n partij wordt verplicht voor verbintenis Art. 1102-1103 BW
2. Benoemde overeenkomsten = Contract dat in wetgeving staat (zijn dwingend)
3. Onbenoemde overeen= Geen wetgeving, partijen kunnen juridische constructies ontwerpen
4. Consensuele overeenkomsten (zijn bindend)
-> W uitsluitend met de wilsovereenstemming v/d partijen gesloten (geen geschrift nodig)
-> Geen vormvereisten nodig maar wel vr bewijs (vr tegenwerpbaarheid aan derden schrift bewijs)
5. Plechtige overeenkomsten
= Bestaan van overeenkomst afhankelijk van bepaalde vormvereisten
• Bv huwelijk, de adoptie, de schenking, de hypotheekstelling
6. Zakelijke overeenkomsten
= Komen tot stand door afgifte v/d zaak waarop de overeenkomst betrekking heeft
• Bv Bruikleen, bewaargeving, handgift
7. Vergeldende overeenkomsten
=Overeenkomsten waarbij n partij duidelijk voordeel uit de overeenkomst haalt Art. 1105- 1106
8. Standaardovereenkomsten & toetredingsovereenkomsten
= Vooraf opgestelde contracten met standaardbedingen die bestemd zijn om een onbepaald #
toekomstige rechtsverhoudingen te regelen Bv Verzekeringspolis
-> Toetredingsovereenkomst w vooraf eenzijdig door n partij opgesteld, andere partij
heeft geen keuze over inhoud v/d overeenkomst, mag wel kiezen of hij zal toetreden of niet
• Bv gas, water, elektriciteit
Overeenkomst tot aankoop v/e huis
1. Mondelinge overeenkomst tsn partijen: volgend op bezichtiging & bespreking
2. Partijen sluiten een “compromis” (= schriftelijk bewijs van akkoord als zei niet opmaken gaat
notaris opmaken) maar overeenkomst was al gesloten sinds het moment van akkoord
3. Notari le akte = “eigenlijke verkoop” -> opstellen v/e tegenwerpbare titel = overgeschreven in
het kantoor v/d hypotheekbewaarder (fiscale termijn= 4 maanden om tsn contract en voor
notaris te gaan)
-> Indien de partijen zouden weigeren mee te werken aan het verlijden v/d akte, kan n van de
partijen naar de rechter gaan om deze fase af te dwingen want het akkoord is al bindend
4. Eventueel hypotheek = Zakelijk zekerheidsrecht dat meteen gevestigd w
GRONDBESLISINGEN & INTERPRETATIE VAN OVEREENKOMSTEN
Wilsautonomie
= Houdt in dat de partijen vrij zijn om te contracteren & om de inhoud van de overeenkomsten vrij
te bepalen
Vrijheid wordt beperkt door:
- De regels van openbare orde & goede zeden Art 6 BW
- Regels van dwingend recht is specifieke wetgeving
ë éé éé éé éé
, Goede trouw Art 1134 3de lid
1. Subjectieve goede trouw
= Van het niet weten, de goede trouw v/h goed bedoelen
2. Objectieve goede trouw
=Gedrag beoordeeld aan dat van de "bonus pater familias", de goede huisvader
->Wnr een redelijk man in bepaalde situatie ook zo gehandeld had = goede trouw
Verschillende functies/werkingen v/d goede trouw
1. Interpretatie v/h contract
-> Bij twijfel over juiste inhoud van overeenkomst moet de rechter interpretatieregels hanteren
die vervat liggen Art 1156-1164 BW
-> Uitgangspunt= Wat op papier staat, maar ook “externe elementen” zoals gedragingen
kunnen verduidelijking brengen
-> Contracten kunnen niet zo maar herroepen w, alleen bij wederzijdse toestemming
-> Als contract tsn onderneming & consument is het altijd pro-consument
2. Aanvullende werking v/d goede trouw
Art 1135 BW = over “billijkheid" Bv aanvullende informatieplichten, loyaliteitsplicht
3. Beperkende of wijzigende werking v/d goede trouw
= Verbod van misbruik van contractuele rechten (rechtsmisbruik)
GELDIGHEIDSVOORWAARDEN V/D OVEREENKOMSTEN
Toestemming
= Essenti le vwd voor het bestaan van een geldige overeenkomst
1. Dwaling, (l’erreur)
= Verkeerde voorstelling v/d realiteit of de vergissing v/e partij die zich verbonden heeft
->Vergissing moet bestaan hebben op het moment v/h sluiten v/h contract
• Bv Aankoop van een Hummer waarvoor een rijbewijs voor vrachtwagens nodig is,
rechter gaat zich dan afvragen of hij zelf moest weten of dat verkoper het moest zeggen
-> moest vermeld w dus nietigverklaring van Hummer
Sanctie= Relatieve nietigheid ingeroepen als de dwaling verschoonbaar is (excusable)
-> Nietigheid moet w gevorderd in de rechtbank, ze is niet automatisch. Art 1117 BW
-> Termijn om de nietigheid te vorderen bedraagt in de regel 10j vanaf de ontdekking v/d
dwaling (1304 BW)
2. Geweld (violence) Art 1112 BW
= Fysieke/morele dwang uitgaande van wederpartij
-> Moet indruk maken op een redelijk mens & doen vrezen dat hijzelf, zijn naaste omgeving
een aanzienlijk & dadelijk nadeel kan ondergaan indien hij het contract niet zou sluiten
Sanctie= relatieve nietigheid
-> Ook wnr het zou uitgaan v/e derde of van een noodtoestand Art 1111 BW
-> Termijn van 10 jaar vangt slechts aan vanaf het ogenblik dat het geweld ophoudt
-> Men beseft dat men onder dwang een contract sloot, maar wil er toch niet op
terugkomen Art 1115 BW
3. Bedrog
= Opzettelijke veroorzaakte dwaling door bv zijgen bij spreekplicht
Zodra bedrog bewezen kunnen we nietigverklaring beteugelen Art 1116 BW
-> Vaak moeilijk bewijs, dus advocaten gaan altijd ook de dwaling inroepen (=resultaat v
bedrog, maar makkelijker te bewijzen)
• Bv Het terugdraaien van de kilometerteller bij een tweedehands wagen
• Bv Vastgoed makelaar; moet koper zoeken -> kan geneigd zijn om huis aan te kopen
voor lage P door zeggen geen kandidaten -> mag niet onder gegeven P verkopen aan
kandidaten
Bedrog & overdrijving
Overdrijving = geen bedrog, het zijn toelaatbare kleine & onschuldige overdrijvingen Bv in reclame
4. Benadeling
= Veel te lage verkoopprijzen, is niet vernietigbaar door wanverhouding
Wanverhouding tussen prestaties v/d contractspartijen met als gevolg dat de n der
personen geldelijk nadeel ondervindt Art. 1118 BW
ë éé
