Dit is een samenvatting van het boek 'Wat ons verplicht' - Essay over mens en existentie. Deze samenvatting is gemaakt in de app 'Notion'. Contacteer me wanneer je liever de link hebt naar de 'Notion-page' zodat je eventueel gebruik kan maken van de 'toggle-functie' en je jezelf op die manier kan o...
Ethiek en de existentie zijn gelijk geboren, verklaar
In heel het niet weten wat het betekent om een mens te zijn, duikt iets op
wat ons verplicht. In het hart van de existentie schuilt een soort van moeten
De mens leeft zoals geen enkel ander wezen leeft
1. Er is geen positie buiten de existentie
Ambiguïteit filosofie
We zijn object & subject
Wanneer je je uitspreekt over de existentie, existeer je
We spreken over iets waar we zelf deel van uitmaken
De mens is het enige wezen dat zichzelf bevraagd
2. De zaak is in beweging
Hoe kan men iets zeggen over iets dat beweegt?
3. U leeft het leven van een ander niet
Jemenigheit: er is minstens iets wat we niet kunnen delen
Hoofdstuk 1: Het leven valt ons toe
Bespreek het nataal en mortaal karakter van het leven
Het weinige zekere is dat het leven ons toevalt, zoals het ons ontvalt
Geboorte en dood
Volstrekt zich buiten onze macht
Ongevraagd worden we tot het leven gewekt
Onwillekeurig dienen we er ook van te scheiden
Aan beide uiterste van het leven (geboorte en dood) ligt radicale
passiviteit
Wat ons verplicht 1
, We staan machteloos tegenover de causale samenhang van leven en
dood
Geboorte en dood vormen de voorwaarde voor alles wat ons als mens
toegevallen en ook weer zal ontvallen
Ze bepalen de menselijke conditie in haar leven
Receptieve grondtrek
De feitelijke onomkoombaarheid en onlosmakelijke verwevenheid van
geboorte en dood als bewustzijn dat het leven gegeven en ontnomen wordt
De receptieve grondtrek is eigen aan de mens: uitzonderlijkheid van ons
wezen is dat we ons vragend kunnen verhouden tot onze eigen conditie —>
dit stelt ons tot existerende wezens
Feit dat we vragende wezens zijns taat in een directe verhouding tot onze
receptieve grondtrek
De meeste mensen denken niet na over de receptieve grondtrek, dit is wat
Heidegger ‘oneigenlijkheid’ of ‘vervallenheid’ noemt : existentiële
verstomming
De menselijke vermogens blijven in hun drang naar verheldering en
zelfbeschikking geworteld in de receptieve grondtrek
Geworpenheid
Begrip Heidegger
Het feit dat we ons altijd in de wereld gesitueerd weten
Bevindelijkheid
Het feit dat we ons daarbij ook altijd overgeleverd weten aan een
bepaalde stemming, u kunt er niet voor kiezen niet gestemd te zijn
Een existentieel alternatief
Uitgangspunt existentieel alternatief: De mens benaderen vanuit een
onvermogen een intrinsiek (iets dat uit jezelf komt) niet-weten of een
onophefbaar ‘tekort’
De ethische waarde van het existentiële bereik
We leven vaak in de ontkenning van de receptieve grondtrek van ons
bestaan
Wat ons verplicht 2
, Kierkegaard: ‘verschijningsvormen van de vertwijfeling’
Geboren en sterfelijk zijn betekent dat het criterium voor al onze oordelen
gesitueerd is en om die reden relatief, inwisselbaar en discutabel is
Ethiek
= De inschatting van de absolute waarde vanuit het relatieve bereik van
de menselijke existentie
De absolute waarde van de ethiek
Dat de mens zich tot zijn eigen conditie kan verhouden, dat hij kan leven
in het bewustzjin van zijn receptieve grondtrek; het toevallend en
ontvallend karakter van zijn bestaan
Kenmerk ethische vragen
Er bestaat een spanning tussen het relatieve menselijke oordeel EN het
onvoorwaardelijke dat in onze existentie ligt besloten
Existentiële ethische afgrenzen van andere perspectieven waarmee het
woord ‘ethiek’ is verbonden
1. Existentiële bepaling van ethiek is holistisch
Omdat ze uitgaat van datgene wat de mens tot mens bestemt, heeft ze
elke dimensie van het leven op het oog
Ze blijft dus niet bepert tot het inschatten van specifieke gevallen waar
ons handelen zich voor en dilemma geplaatst weet en keuzes moet
maken
2. Het existentieel-ethische vraagstuk blijft niet beperkt tot de geldigheid en
de vooropstelling van een theoretisch raamwerk
Ze heeft elke theoretische inspanning bij voorbaat omsloten
Alles wat we zeggen of verzwijgen, elke handeling die we doen of laten:
allen vallen ze binnen de ethische ruimte waarin de menselijke
existentie zich geplaatst weet
De ‘dringende zaken’ en mogelijkheden van het leven van alledag
Heidegger
We schuiven vooruit dat we geboortelijke en sterfelijke wezens zijn
Wat ons verplicht 3
, Toont weerstand die we ervaren tegen de receptieve grondslag van het
leven; we zetten onze activiteiten verder waarvan we menen dat we ze altijd
al reeds begonnen waren: ons werk, ons gezin, onze sociale
engagementen, onze tijdverdrijven…
Hoofdstuk 2: Het zicht op ons leven
Fundamentele standpuntelijkheid
Het leven overstijgt ons individueel bereik
We hebben het leven niet in de hand, het ontglipt ons
Kunnen we iets zinvols beweren over een geheel dat we omschrijven als
‘werkelijkheid’, ‘leven’, ‘,bewustzijn’ wanneer we niet in staat zijn ons aan dat
geheel te onttrekken om er vanop enige afstand beweringen over te doen?
Kierkegaards antwoord op de fundamentele standpuntelijkheid
Het is juist wat de filosofie beweert, dat het leven achterwaarts begrepen
moet worden, maar men moet niet vergeten dat het leven voorwaarts
moet worden geleefd
Het leven wordt in de tijdelijkheid nooit echt begrijpelijk: je kan op geen
enkel ogenblik volledige rust krijgen om het achterwaarse standpunt in
te nemen
Wereldbeelden met elkaar vergelijken
Griekse wereldbeeld
Baseerde zich op mens vreemde en onbedwingbare krachten om de
werkelijkheid te verklaren
Weten: kwalitatieve benadering kosmos
Joods-Christelijke wereldbeeld
Baseerde zich op mens vreemde en onbedwingbare krachten om de
werkelijkheid te verklaren
Kenesis: Jezus kwam terug in he tlichaam van een mens
Verlaging van god naar mens
Weten: kwalitatieve benadering schepping
Moderne wetenschap
Wat ons verplicht 4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper antje3. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
