Geschiedenis van de Europese integratie
Komt overeen met de Europese geschiedenis van de 20e eeuw en daarna
o EU begon als gemeenschap voor kolen en staal (destijds materiële middelen voor economisch
beheer)
Ging uiteindelijk over de ‘hoge politiek’ onder Europese hoofdsteden
o Economische integratie: wat we vandaag de dag kennen als de interne markt van de EU, maar er is
ook een parallel verhaal dat betrekking heeft op veiligheidssamenwerking tussen de EU landen
Vroege zaden, verdragen en onderhandelingen zijn de sleutel: veel van hoe de EU institutioneel werkt, heeft
zijn oorsprong in het begin
Het continent verenigen
6 lidstaten hebben de Europese Unie opgericht (België, Nederland, Frankrijk, Luxemburg, Italië en de
federale republiek Duitsland)
o Het verhaal van de Europese integratie verspreidt een economisch en politiek model van de
oorspronkelijke 6 oprichtende lidstaten naar 28 lidstaten => maar veel tekenen van gedeeltelijke
desintegratie
Franse 'lege stoel'-crisis in 1965-1966: Frankrijk had zijn ambassadeur terug getrokken
getekend Uit de EEC
Brexit 2016 referendum 2020 UK verlaat de EU
‘rule of law’ debate zorgen over polexit: EU-recht boven nationaal recht?
Na het einde WOII (1945)
o WOII eindigt met de bezetting van Duitsland door de Verenigde staten. De UK die van het Westen
komen, en de Sovjet Unie die van het oosten komt. Ze ontmoeten elkaar in het midden
o De vraag na WOII: wat komt na de complete verwoesting van het Europese continent tijdens een
gigantisch militair conflict, wat eigenlijk de doorzetting was van het conflict in 1914
Founding fathers (hadden allemaal 2 wereld oorlogen meegemaakt):
o Konrad Adenauer wordt de naoorlogse Duitse bonskanselier en vervolgt een koers om West-
Duitsland te sturen richting zijn westelijke partners (Frankrijk en de VS)
o George Marshall: belangrijke generaal in het Amerikaanse leger tijdens de oorlog. Na de oorlog
werd hij secretary of state
o Jean Monnet: ambtenaar van Frankrijk, die de grote ideeën van Europese integratie naar voren
bracht
o Robert Schuman: Franse minister van buitenlandse zaken
1950: schumanplan waarbij oorlog tussen Duitsland en Frankrijk onmogelijk zou worden
Maar er waren vele decennia van concurrentie tussen Frankrijk en Duitsland.
Duitsland was een relatief jonge EU-natie, geboren in de 19e eeuw in het proces
van een conflict met Frankrijk (de Frans-Pruisische oorlog van 1870) dus voor
Duitsland was dit ook een fundamentele vraag over hoe de toekomst eruit zou zien
onder het militaire gezag van de verenigde Staten
Was opgegroeid in de Elzas-Lotharingen regio => dit stuk land waarbij er steeds en
een verschuiving was van de machthebber (ging de hele tijd tussen Frankrijk en
Duitsland)
o Paul Henri Spraak (Belgische buitenlandse minister): Als er weer een militair conflict uitbreekt
tussen Frankrijk en Duitsland, is dit niet aangenaam voor iedereen die hier tussen zit
, De 5 mannen hadden uitgebreide ervaring met wat de oorlogen teweeg hadden gebracht. Ze hadden ook
veel inzichten van wat internationale samenwerking zou kunnen bieden
o Voorbeeld Jean Monnet: tijdens WOI was hij een jonge ambtenaar voor de Franse staat. Hij kreeg
de taak om de logistiek in oorlogstijd te plannen en ervoor te zorgen dat de frontlinie over
voldoende voorraden (voedsel, munitie) zou beschikken. Het maakt landen sterker als ze hun
inspanningen samendeden (in plaats van verschillende apart). Na de oorlog was Monnet naar de
Volkenbond gestuurd. Monnet founds out: if all states retrain national veto’s than there is a risk
that the institutional architecture of cooperation can collapse
Het verhaal van de opbouw van het Europese project begint met een hele generatie individuen die diep
geschokt zijn door oorlogservaringen en in hun denken worden beïnvloed door wat de oorlogen hebben
laten zien. Ze willen dingen anders doen, dit betelend dingen meer samen doen als staten
Economische integratie en veiligheidssamenwerking
Economische integratie van het Europese continent => het was vanaf het begin een Amerikaans idee:
o Het begon met een belangrijke toespraak van George Marshall (nadat hij secretary of state van de
VS werd) in 1947 op Harvard. Het belangrijkste argument dat Marshall naar voren bracht, was dat de
VS klaar was om de economische wederopbouw van Europa te ondersteunen met financiële en
materiële hulp maar op 1 voorwaarde: Europeanen werken samen en tekenen samen een
economisch reconstructieplan uit
= the European Recovery Programme (Europese Herstel programma) of Marshallplan (1948)
o Hier start alles met de Amerikanen die de Europanen gaan helpen, en na een tijd worden deze
“zijwieltjes” weggenomen
Veiligheidssamenwerking zonder één te worden => begon onder Europeanen: na het einde van de Tweede
Wereldoorlog stelden alle Europese landen zich de vraag: wat gaan we nu doen?
o Frankrijk en het VK verbinden zich aan elkaar door het Verdrag van Duinkerke (1947). Een jaar later
(1948) sloten de Benelux-landen zich bij het Verdrag van Brussel aan bij die regeling en richtten een
organisatie op die uiteindelijk bekend werd als de West-Europese Unie.
In die tijd: de SU had zich uitgebreid en haar legers rechtstreeks naar Duitsland gestuurd,
wat deel uitmaakte van de oorlogsinspanning, maar dit Sovjetlegers keerden na het einde
van de oorlog niet terug => eind jaren veertig waren het de West Europeanen die aan de
Amerikanen eisten en vraagde om betrokken te blijven (niet om ze in de steek te laten) => zo
ontstond het Verdrag van Washington in 1949 (NAVO en art 5: als je 1 NAVO-lid aanvalt, val
je ze allemaal aan). In de NAVO zitten ongeveer dezelfde leden als in de EU
o Hier start alles zonder de Amerikanen maar met onzekere Europese landen en die de Amerikanen
terug trekken. Ze vragen om niet in de steek gelaten worden
European recovery Programme (Europese Herstel programma)
George Kennan's 'long Telegram' uit 1946 van de Amerikaanse ambassade in Moskou
o Kennan waarschuwde de politieke leiders in Washington: Europa wordt terug opgebouwd, het is de
verantwoordelijkheid van de VS om er iets aan te doen, want als de VS niets doen dan zullen de
Russen zich bemoeien. In 1946 stond de opvolging van president Roosevelt naar president Truman
nog in kinderschonen, de VS voerden hun eigen interne debat (terug naar isolatie of blijf betrokken)
o Kennans lange telegram pleitte voor aanhoudende Amerikaanse betrokkenheid bij Europa en
maakte ook duidelijk dat als de relatie tussen de VS en de Sovjet Unie (de grote machten) zou
slechteren, Europa het theater zal zijn waar deze competitie zich zal afspelen
Europees herstelprogramma als poging om de Sovjetconcurrentie te overbieden
o Basis voor wat de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling werd
Moskou maakte zich zorgen over de bedoelingen van Washington en in de landen waar Sovjet militaire
invloed was, meldde geen van deze Europese landen zich aan voor Marshallhulp. Marshallhulp werd beperkt
tot het westelijke deel van het Europese continent en je ziet dat het IJzeren Gordijn is opgetrokken.
, Op kolen en staal
Het Marshallplan werkt: economische wederopbouw is een succesverhaal en dat leidt tot nieuw denken.
Jean Monnet raadt de Franse minister van buitenlanse zaken Schuman aan om dit gewaagd voorstel te doen
om vast te leggen wat het Marshallplan in gang had gezet en om de belangrijkste materialen van industriële
ontwikkeling (kolen en staal) te integreren. Dezelfde materialen die essentieel zijn voor het behouden en
ondersteunen van oorlogseconomieën. Als je het beheer van de kolen- en staalindustrie integreert in een
Europees kader, dan maak je een militair conflict tussen Frankrijk en Duitsland materieel onmogelijk
o De Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal, voortbouwend op het Verdrag van Parijs, wordt een
soort prototype-organisatie van de EU. Een prototype in de zin dat het een beetje verder gaat dan
het Marshallplan => het is geen tijdelijk plan voor economische wederopbouw maar voortbouwend
op de ideeën van Jean Monnet, het institutionaliseert het idee van Europese samenwerking dat al
deel uitmaakte van het Marshallplan
o Instellingen van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (gecodificeerd in het Verdrag van
Parijs van 1951) => instellingen zijn nu min of meer hetzelfde
Hoge autoriteit supranationale bevoegdheden (nu: Europese commissie)
Ministerraad harmonisatierol (nu: Raad van de Europese Unie)
Gemeenschappelijke Vergadering adviserende rol, democratische stem (nu: Europees
parlement)
Gerechtshof juridische arbitrage
Uit het rapport Spraak (1956)
Spaak kreeg de opdracht om met een rapport te komen om dit experiment een stap verder te brengen.
Spaak pleitte voor het idee om de kolen- en staalgemeenschap uit te breiden tot andere dimensies van
economisch beheer, met name de totstandbrenging van een gemeenschappelijke markt voor het
voortzetten van de Europese economische wederopbouw
o Het Spaak-rapport gaf de aanzet voor wat het Verdrag van Rome werd. Dit is het fundamentele
Verdrag van de Europese Unie vandaag (Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie)
De 6 stichtende staten van de kolen- en staalgemeenschap proberen om hun economieën te
reorganiseren als één gemeenschappelijke markt. Om economische uitwisseling
gemakkelijker te maken en meer goodwill te creëren onder de bevolking van die staten
Het Verdrag van Rome creëerde de Europese Economische Gemeenschap, ter vervanging van de kolen- en
staalgemeenschap
o Instellingen
Commissie
Ministerraad
Assembly
Gerechtshof
o Gemeenschappelijke Marktbeginselen
Tariefverwijdering vrijhandelsgebied (geen kosten als je iets van een EEG land naar een
ander gestuurd)
Gemeenschappelijk buitentarief handelsbeleid
Competitieregels het gelijk maken van het speelveld
Bevordering van vrij verkeer goederen, personen, diensten, kapitaal
Gevolg: de nationale regeringen hadden niet langer de volledige controle over hoe het economisch beleid
eruit zou zien en dat creëerde deze eerste grote clash over hoe Europese integratie => belang van nationale
soevereiniteit?
o In Frankrijk was Charles De Gaulle de president van geworden. Hij was niet blij met het idee dat je
een supernationale instelling zou hebben die de beleidsvoorkeuren van de nationale hoofdsteden
zou kunnen negeren => hij had zijn ambassadeur naar Brussel gestuurd met strikte instructies om
het oneens te zijn met alles wat de nationale vrijheid zou kunnen beperken
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper charlottelutsch. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.