Al mijn notities en lessen worden in deze samenvatting gecombineerd met extra informatie uit het boek. (behaald resultaat met deze samenvatting: 12/20: goed uw procesmodel kennen en voorbeelden per fase kunnen geven )
Psychodiagnostiek
I. HOOFDSTUK 1: INLEIDING TOT DE PSYCHODIAGNOSTIEK
1.1 Omschrijving & belang van psychodiagnostiek
- Alledaags impliciet diagnosticeren
- Impliciet diagnosticeren in PSD
- Expliciet diagnosticeren als oplossing
- Belang van (bestuderen van) PSD
1.2 Geschiedenis van de psychodiagnostiek
Alledaags impliciet diagnosticeren:
Opdracht: teken en geef een naam
• Brandweer
• Chirurg
• Gevechtspiloot
➔ Kinderen kregen dezelfde opdracht: vooral jongensnamen. Als er dan vrouwen met dit
beroep binnen kwamen in het klaslokaal= dachten dat ze verkleed waren
Diagnosticeren = toekennen van oorzaken aan verschijnselen of gedragingen (attributietheorie)
➔ Inschatten wat is er aan de hand
Impliciet = onbewust, zonder erover na te denken iedereen doet het…, elke dag …. vooral als er een
afwijking is van een verwacht patroon
➔ Beeld toekennen aan wat jij ziet als de werkelijkheid
experiment dakloze: wie gaat er helpen als er een dakloze valt of iemand in zakenpak. Ze maken
impliciet een inschatting van de situatie en gaan er dan op reageren.
Vaak gebruikt als entertainment:
• Online of in tijdschriften: “testjes” https://www.flair.be/nl/chillax/lifestyle/test-welk-type-
student-ben-jij/
• Media, televisie en documentaires: extremer (on)gewenst gedrag
Probleem van impliciete diagnostiek
Onderzoek naar foutenbronnen:
a) Hoe gaan mensen om met kansen en
waarschijnlijkheden?
b) Wat is de oorzaak?
1
,1.a. Omgaan met kansen en waarschijnlijkheden
Voorbeeld 1: "Mijn vriend is professor. Hij schrijft graag gedichten, is nogal verlegen en klein van
gestalte. Op welk terrein is hij werkzaam: Chinese literatuur of psychologie?“
➔ Eerder denken aan Chinese literatuur
Voorbeeld 2: Welk type woorden zijn het meest frequent in het Nederlands? I. woorden die
beginnen met een 'r' of II. woorden die 'r' als vierde letter hebben?
➔ Midden ‘r’ = je kan makkelijk op voorbeelden komen van woorden die beginnen met ‘r’ dan
woorden die ‘r’ als 4e letter hebben
Doen dit aan de hand van buikgevoel om situaties in te schatten maar is niet altijd juist
1.b. Oorzaak van foutenbronnen
Experiment I (Tversky & Kahneman)
“Bart is 34 jaar, intelligent maar weinig creatief. Hij is dwangmatig en maakt een saaie indruk. Hij
was altijd sterk in wiskunde maar zwak in taal”
Rangschik naar waarschijnlijkheid:
a) Bart is accountant
b) Bart speelt in een hardrockband
c) Bart is een accountant die in een hardrockband speelt
➔ minst waarschijnlijk naar meest: b-c-a
In het onderzoek: uitkomst: 85% vindt A het meest waarschijnlijk en B het
minst waarschijnlijk
Je kan accountant zijn en hard rock zijn -> wiskundig is het minst
waarschijnlijk om beide te zijn (Venn-diagram) en A en B hebben
even veel kans
Beschrijving Bart voldoet absoluut niet aan beeld van hardrocker, meer aan beeld van hardrockende
accountant
➔ we gaan niet wiskundig reageren maar eerder via beschrijvingen, buikgevoel
2
,HEURISTIEKEN = (vuist)regels om sneller tot de oplossing van een probleem te komen (vaak impliciet
of onbewust)
hebben dit nodig om te overleven, niet altijd makkelijk om van alles na te denken en een
groot oordeel te vellen bv: is die leeuw echt een leeuw of eerder een poes..
- informele, intuïtieve en speculatieve oplossingsstrategieën
- Ontwikkeld om snel beslissingen te nemen (~overleven)
- In tegenstelling tot algoritmen, die altijd en overal werken, zijn heuristieken specifieke
strategieën die we leren gebruiken in specifieke situaties en die niet altijd een oplossing
garanderen.
- hoe meer ervaring met een taak hoe beter heuristieken ontwikkeld zijn
stel je specialiseert u op een bepaald vakgebied, ga je sneller op uw buikgevoel vertrouwen
waardoor je weer kans hebt om fouten te maken.
➔ Heuristieken vaak oorzaak van foutenbron
Tegengestelde is algoritme
Andere statistische fouten
- Velen denken dat vliegen gevaarlijker is dan autorijden: als er een ramp gebeurt, komt veel
langer op het nieuws dan een auto-ongeval-> makkelijker voorbeelden voor de geest halen
- Lijst van 19 “beroemde” mannen en 20 “ gewone” vrouwen: meeste mensen denken dat er
meer mannen dan vrouwen op lijst => konden mannen makkelijker herinneren want ze
kenden die
➔ Hoe gemakkelijker voorbeelden van een fenomeen te binnen schieten, des te frequenter is
dat fenomeen
➔ Er zijn
er nog, maar
deze
belangrijkste
3
, Impliciet diagnosticeren in de psycho-diagnostiek
Wat is er aan de hand? Advies?
Werk aanbieden met iets minder van taal -> bleek dat ze ingenieur was
in Europees bedrijf om hier even te werken
ADHD -> scheiding van ouders waar hij het moeilijk mee had
Depressie/burn-out -> bleek dat ze een drankverslaving had
Extra opzoek gaan en niet stoppen bij buikgevoel.
Meer gebruik van heuristieken indien meer ervaring met een thema
Opletten voor: confirmation bias (bv aan de leerkracht en ouders vragen hoe ze zijn gedrag
zouden beschrijven en niet eens vragen naar de scheiding) en andere foutenbronnen
Mogelijke foutenbronnen
- Vaak geen systematische en consistente werkwijze (bv altijd vragen naar gezinssituatie en zo)
- Informatie zoeken die idee bevestigt (confirmation bias)
- Te vlug adviezen formuleren
- Gebrekkige betrouwbaarheid en validiteit van de onderzoeksmiddelen en ongeschikte
normen
- Voor de hand liggende diagnosen en interventies over het hoofd zien
- Diagnostisch proces onvoldoende afgestemd op de hulpvragen van de cliënt
- Besluitvorming onvoldoende gebaseerd op beschikbare gegevens; geen objectieve criteria
hanteren (= verhoging van de subjectiviteit)
- Besluitvorming onvoldoende geëxpliciteerd en daardoor onvoldoende duidelijk voor
collega’s en cliënten: duidelijk kunnen uitleggen hoe ze tot een conclusie zijn gekomen,
denkproces kunnen weergeven (expliciteren)
- Eigen persoon als foutenbron
- Onvoldoende samenwerking met cliënt en zijn omgeving
- Teveel vakjargon in de communicatie
Met duidelijke stappen die
je kan uitleggen aan
iemand anders
➔ Enige wat je hebt
tegen buikgevoel
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emiliegoethals. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
