1. Verhouding oppervlakte/ volume -> diffusiemogelijkheid
2. Kern als controlecentrum + hoe lager het metabolisme, hoe groter de afmetingen
-> onderdelen liggen verder van controlecentrum dus minder actief
CELVORM
Glycocalyx: uitwendige, dunne filamenteuse laag -> opgebouwd uit glycoproteïnen en glycolipiden
,Functies:
- Bescherming
- Transmembranair transport
- Celadhesie
- Contactinhibitie
- Herkenning
SPECIALE VORMEN VAN DE CELMEMBRAAN
Extracellulair
Microvilli: vingervormige uitstulpingen
-> talrijk bij cellen met enorme resorptie-functie
Functie: vergroting van contactoppervlak
Cilia (/trilharen) en flagella: zorgen voor gecoördineerde beweeglijkheid
trilhaartjes met:
- Basaal lichaampje/ kinetosoom
- 9 perifere fibrillen (dupletten)
- 2 centrale fibrillen = axonema
- Zijarmen-> rijken tot aan naburig duplet
proteïne met ATP-ase-activiteit:
dyneïne
- Radiale spaken: verteerbaar door trypsine
kinetosoom: bestaat uit 9 triplets van microtubuli
Intercellulair
ZONNULA OCCLUDENS (tight junction)
Zorgt voor cel-hechting (gordelvormig)
Sluit intercellulaire spleet af tegen een lumen
Puntvormige contacten tussen de buitenbladen van celmembranen->
veel plasticiteit
De hechting is steviger/losser afhankelijk van functie
Heel krachtige hechtstructuur
2 globulaire eiwitten aan binnenkant celmembraan in cytoskelet
Aan elkaar ‘genaaid’ door filamenteus materiaal van glycoproteïnen
Nadeel: heel weinig bewegelijkheid
HEMIDESMOSOOM = half desmosoom
Hechtstructuur die aan het basale lamina is gehecht
NEXUS (gap junction)
Hemiconnexines van 2 cellen vinden elkaar -> connexine
Een hechtstructuur met een kanaal
Bv. het hart -> hartspiercellen
Intercellulaire communicatie
TRANSPORT DOOR DE CELMEMBRAAN
1. DIFFUSIE
Passieve diffuse enkel via concentratiegradiënt of elektrische gradiënt. (hoge conc. -> lage conc.)
Permeabiliteit wordt bepaald door:
1. Grootte
2. De lading
3. Vetoplosbaarheid van molecule
2. ROL VAN TRANSPORTEIWITTEN
Gespecialiseerde mechanismen/ eiwitmoleculen zorgen dat weinig permeabele stoffen door de
celmembraan geraken.
Permeasen= eiwitten die werken als transporteiwitten.
Type 1 transport (gefaciliteerd transport)
Van hoge naar lage conc.
Het eiwit versnelt het transport
Passieve vorm: geen extra energie nodig
Type 2 transport (actief transport)
Tegen de concentratiegradiënt in (van lage naar hoge conc.)
Energie nodig -> eiwitten nodig (ATP-asen)
Verschillende soorten:
o Uniports: transport van 1 substantie bv. glucose
o Symports: trasport van meerdere substanties in zelfde richting
o Antiports: uitwisseling v. substanties tussen intracellulaire en extracellulaire milieu
, 3. ENDOCYTOSE EN EXOCYTOSE
Endocytose
Celmembraan invagineert en omsluit de op te nemen molecule -> molecule wordt omgeven door
membraan = vesikel
1. Fagocytose= grote partikels waarbij de cel uitsteeksels/ pseudopodia vormt -> fagosoom
2. Pinocytose= vloeistoffen of kleine deeltjes
-> macropinocytose (analoog aan fagocytose) en micropinosytose (vloeistof)
a. Vloeibare-fase-pinocytose= niet-selectief
-> gladde vacuole
b. Absorptiepinocytose = selectief
Exocytose
Materiaal gaat in vesikels naar de rand van de cel, geeft materiaal af. (bv. afvalproducten afscheiden)
4. OSMOSE
Voorwaarden
1. De cel is semipermeabel
2. Er moet een verschil zijn in osmotische waarde
Hypertoon
Osmotische waarde extra.> intra.
Water wordt ontrokken aan de cel= krimpen van de cel
Isotoon
Osmotische waarde extra.=intra.
Geen vormveranderingen want evenwicht
Hypotoon
Osmotische waarde extra. < intra.
Cel zal water opnemen-> cel kan barsten
Bv. rode bloedcellen in bloedplasma , barsten= hemolyse
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper frandevlaminck. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.