Samenvatting dieetleer
Link met lessen patiëntgerichte dieetleer. Theorie doornemen is belangrijk voor de start van de les!
Evaluatie:
- 3 opdrachten pass / fail Je moet een pass halen om te kunnen deelnemen aan de opdracht voor punten.
o 1 opdracht mevr. Vandewijngaerden
o 1 opdracht mevr. Van der Vaerent
o 1 opdracht in teken van de communicatielessen
Algemene communicatieles: Aanwezigheid - Voorbereiding
Communicatie gehospitaliseerde patiënten: Aanwezigheid - Voorbereiding
- 3 geroosterde online opdrachten deze bepalen je eindcijfer 1 e opdracht: 11/3 om 17u
- er is geen examen tijdens de examenperiode in juni
- Voorwaarden om te kunnen slagen
o een pass behalen op de 3 opdrachten
o deelnemen aan de 3 geroosterde online opdrachten
o het niet deelnemen aan één van de online opdrachten resulteert in een NA voor het OPO
Hoofdstuk 1: Diabetes type 1 en type 2
1. Educatie
https://www.diep.info/Diabetes-educatie-Achtergrond-van-diabetes-Wat-is-diabetes
- Nuchter: 100-126 mg/dl gestoorde bloedglucose en meer dan 126 mg/dl is diabetes
- Niet nuchter: 200 mg/dl
Insuline is de sleutel die
de deur v/d cel opent zodat glucose kan worden opgenomen.
De KH worden opgenomen. Dit wordt in kleine deeltjes opgedeeld en gaat via glucose worden
opgenomen in het bloed. Dan wordt er in de pancreas insuline geproduceerd. Deze gaat de cel
openen voor glucose in de cel op te nemen. Zonder insuline blijft de glucose in het bloed waardoor er
een te hoge waarde aanwezig is. Er moet dus een goed evenwicht zijn tussen insuline en suiker.
2. Diabetes type 2
Wat is diabetes type 2?
- Treft 90-95% van de personen met diabetes
- Ontstaat voornamelijk bij volwassenen (>40j)
- 2 problemen zijn verantwoordelijk voor het ontstaan: insulineresistentie en een verminderde
insulineproductie
, - Het ontstaan houdt verband met verschillende risicofactoren en is grotendeels te
voorkomen. Naast erfelijkheid en leeftijd (niet-beïnvloedbaar) verhogen een ongezonde
leefstijl en zwaarlijvigheid het risico op diabetes type 2
- 30% van de personen heeft op het moment van de diagnose al complicaties
- Symptomen zijn minder uitgesproken (dan bij type 1). ‘Een slecht genezende voetwonde’ of
‘kramp in voeten of tenen’ maakt dat een arts dit vaak toevallig ontdekt. Pas na een langere
tijd ontstaan duidelijke symptomen zoals veel dorst, droge mond, veel plassen,
onverklaarbare vermoeidheid (slaperigheid), verminderd gezichtsvermogen…
Complicaties: diabetesvoet, hoofdpijn, de bloedvaten gaan "versuikeren" waardoor er in de kleine
vaten vaatproblemen kunnen komen (ogen, nieren, neuro, ..), slechte wondheling.
3. Diabetes type 1
Wat is diabetes type 1?
- Treft 5-10% van de personen met diabetes
- Ontstaat meestal bij kinderen of jongvolwassenen (<40jaar)
- Is een auto-immuunaandoening waarbij het eigen immuunsysteem de bètacellen van de
pancreas aanvalt (Auto-immuunaandoeningen: coeliakie, ziekte van Chrom, colitus ulcerosa)
- Preventie is niet mogelijk. Het ontstaan houdt verband met erfelijke factoren en
omgevingsfactoren zoals virusinfecties, bepaalde voeding,…
- Symptomen (veel plassen, veel dorst, ..) ontstaan op korte tijd en zijn doorgaans zeer
uitgesproken
- De behandeling bestaat altijd uit insulinetoediening
Complicaties: polyurie, …
4. Andere vormen van diabetes
- Secundaire diabetes
o Ontstaan van diabetes als gevolg van andere ziekten, genetische defecten of
syndromen, immunologische of endocriene afwijkingen, medicijngebruik of bepaalde
infecties.
- Zwangerschapsdiabetes
o Vorm van diabetes die ontstaat tijdens de zwangerschap, meer bepaald na de
twintigste week, onder invloed van zwangerschapshormonen die geproduceerd
worden door de placenta. 50% kans om binnen de tien jaar na de zwangerschap
T2DM te ontwikkelen
30-35% vd vrouwen met zwangerschapsdiabetes zullen binnen de 5-10 jaar
na de zwangerschap T2 ontwikkelen
- Prediabetes
o Deze patiënten hebben een gestoorde glucosetolerantie met licht verhoogde
bloedglucosewaarden na de maaltijd. Ze hebben uiteraard meer kans tot het
ontwikkelen van DMT2 op termijn. (nuchtere BG 100-125mg/dl)
Medicatie dat bloedsuiker verhoogt: cortisonen (Wanneer chronische inname, dan kan diabetes type
2 ontstaan)
5. Voortraject: preventie T2DM
- Wat is HALT2Diabetes?
https://www.diabetes.be/nl/preventie-en-sensibilisering/halt2diabetes/wat-halt2diabetes
- https://www.diabetes.be/sites/default/files/2020-10/HALT2Diabetes_FINDRISC_Versie1.pdf
,In HALT2Diabetes worden personen met een verhoogd risico op diabetes type 2 en hart- en
vaatziekten opgespoord via een 2stapsmethode en begeleid naar een gezonde leefstijl om dit risico
aan te pakken.
Als 1e stap wordt de FINDRISC vragenlijst afgenomen bij 45 plussers. Heb je een score van 12 of
meer? Dan is het belangrijk om als 2e stap naar de huisarts te gaan voor een nuchtere bloedafname
om de bloedsuikerwaarde te bepalen. De huisarts zal ook je risico op hart- en vaatziekten berekenen
via oa de bepaling van de cholesterol en de bloeddruk.
Personen met een FINDRISC ≥12 kunnen in de HALT2Diabetes regio’s worden doorverwezen door de
huisarts naar groepssessies Gezonde Voeding op Verwijzing om het verhoogde risico op diabetes
twee aan te pakken.
Vrouwen met een voorgeschiedenis van zwangerschapsdiabetes kunnen rechtstreeks deelnemen aan
de groepsessies gezonde voeding.
- Één op de 10 Belgen heeft diabetes
- één op de 3 weet niet dat hij of zij diabetes heeft
Preventie T2 DM
30 tot 50% van de vrouwen met zwangerschapsdiabetes zullen binnen de 5 à 10 jaar na de
zwangerschap TYPE twee diabetes mellitus ontwikkelen
Doelstelling: de doelstelling van het project zoet zwanger is het stimuleren van de opvolging na de
zwangerschap bij vrouwen die zwangerschapsdiabetes hebben gehad. Dit betekent dat de
leefstijlaanpassingen die diabetes helpen voorkomen worden gepromoot én een jaarlijkse screening
bij de huisarts wordt geadviseerd om diabetes vroegtijdig op te sporen
Zorgtraject T2 DM
- 2x diëtist/Jaar terugbetaald, Conventie: diëtist altijd terug betaald, ook alle medicatie en
benodigdheden. Diabetes type 1 valt hier altijd onder.
- Overeenkomst tussen patiënt, huisarts en geneesheer specialist
- Organiseert en coördineert de aanpak, behandeling en opvolging.
- Wie?
o T2DM
o Min 1, max 2 insuline inspuitingen/dag
o Medicatie en overweging naar insuline is noodzakelijk
- Wat?
o T2 DM en insuline
o Gratis opleiding bij diabeteseducator
o Tot twee keer per jaar terugbetaling bij diëtiste of podoloog
o Gratis meter, strips, naalden.
o Gratis insuline, medicatie voor controle BG.
6. Conventie
Wat omvat de diabetesconventie?
- Intensieve educatie en begeleiding door het diabetesteam
- materiaal voor intensieve glycemiecontrole
- jaarlijks minstens een afspraak op de diabetes raadpleging
, - jaarlijkse preventie onderzoeken om complicaties van diabetes op te sporen en te
behandelen
- oogfundus onderzoek door een oogarts
- controle van de nierfunctie met opsporing van eiwitverlies (macroalbuminurie)
- nazicht van perifere zenuw aantasting (neuropathie)
- voetonderzoek
- cardiovasculair preventiebeleid samen met de huisartsen met aandacht voor gewicht,
bloeddruk, cholesterol en rookgedrag
- opvang en begeleiding als u in UZ Leuven op niet-endocrinologische dienst wordt
opgenomen
- technologische bereikbaarheid 24 uur per dag
Groep A: Type 1diabetes of afwezigheid functie van de pancreas
- 140 strips per maand maximaal
- of een sensor per 14 dagen en 25 strips per maand maximaal
Groep B: Type twee diabetes op intensieve insulinetherapie (3 of meer injecties),
zwangerschapsdiabetes behandeld met insuline, mensen met diabetes na orgaantransplantatie of
tijdens dialyse behandeld met insuline.
- 120 strips per maand (maximaal)
- Of 1 sensor per 14 dagen (maximaal)
o Eigen inbreng van 75 euro
o U koopt zelf nog de nodige strips
Groep C: Mensen met type2e diabetes op één of twee injecties die normaal in een zorgtraject
opgevolgd worden, maar nu tijdelijk in conventie komen (bijvoorbeeld naar aanleiding van een acute
verwikkeling), of mensen met andere vormen van diabetes of organische hypoglycemie.
- 25 strips per maand (maximaal)
- Of 1 sensor per 14 dagen (maximaal)
o Eigen inbreng van 105 euro
o U koopt zelf nog de nodige strips
7. Diëtistisch onderzoek
- Dietistisch onderzoek:
o Wat eet de persoon
o Koolhydraten
o Bloedlipidenwaarden
o Inname van VVZ
o Planning van de maaltijden (wanneer eten ze, eten ze veel tussendoortjes, ..)
o Beweeggewoontes
Het is belangrijk dat je wat zicht krijgt in het ritme van de patiënt.
- Voedingsprotocol bij diabetes 2019
- Waarin verschilt D.O. t.o.v. andere aandoeningen?
1) Behandeldoelen
- Diabetes type 1
o Streefwaarde HBA1c-waarde < 7%. (4-6%)
o Er kan afgeweken worden naar hogere streefwaarden (< 8%)