Samenvatting IRW
(Les 1)
Juridische Regels
Distinctieve (onderscheidende) kenmerken:
• Niet noodzakelijk neergeschreven
• Zijn afgedwongen door de overheid
• Niet de inhoud dat de regel bepaald
Het algemene karakter van een regel = geen distinctief kenmerk
Actua voorbeeld: Reuzegom
-> Belang dat het recht wordt afgedwongen door de overheid.
Werken ‘à la tête du client’ (regel toepassen/ baseren op 1 persoon/ uw
cliënt) = Discriminatie (er is een non-discriminatie verbod)
Er word een onderscheid gemaakt tussen:
Subjecten: Mensen, vennootschappen (v/d overheid uit)
Objecten: Een goed (voorwerp), dieren
Dieren: Hebben ethiologische behoeften waarmee rekening gehouden
dient te worden, vandaar dat ze onder een object vallen. Er zijn nl. wel
regels voor de mensen die met dieren omgaan.
Bv.: Bij een echtscheiding moet er rekening gehouden worden met het
(belang, welzijn …) dier, en niet de individuen.
Examenvoorbeeld: Kan ik een testament opstellen voor mijn hond?
-> Neen, want de hond is een rechtsobject en geen subject.
Wij in België erkennen het eigendomsrecht (subjectief recht)
(Deel privaatrecht, Nieuw BW, Art. 350)
-> Dit is een recht voor mij en verbod voor anderen
Een objectief recht legt een gebod/ verbod op (geen verschil), moesten
we geen objectief recht hebben zou er dus ook geen sprake zijn van het
subjectief recht.
1
,Een vb. van iets subjectief is homoseksualiteit:
• Homoseksualiteit deviant (afwijkend) vinden mag
• Gaybashen niet
Nog een kenmerk dat essentieel is voor een rechtsregel:
-> Juridisch afdwingbare verplichting (wordt opgelegd)
Dit is een verbintenis. Wanneer je een verbintenis niet nakomt, zullen er
overheidssancties volgen.
3 soorten:
• Resultaatsverbintenis: verbintenis die leidt tot resultaat
o Bv: door rood licht rijden, snelheidslimiet overschrijden …
(mag allemaal enkel mits een overmachtssituatie)
• Middelenverbintenis: ‘Je best doen’
o Bv: Permanente krullen zetten bij kapper en mislukt, genezing
van een patiënt, de gemeente moet de stoep sneeuwvrij
houden…
o Een vriendendienst (mislukken hiervan) is een absolute
uitzondering
• Garantieverbintenis: De schuldenaar garandeert dat het resultaat er
zal zijn. (stap hoger dan resultaatsverbintenis)
Om te onderzoeken bij bv het voorbeeld van de kapper of er wel naar
normale gang van zaken en correct werd gehandeld, zal de ‘Bonus pater
familias’ (‘de huisvader’/ normaal en redelijk mens) bepalen of dit effectief
het geval was.
(Art. 27 Oud BW: Kijken of de onbezoldigde bewaarnemer zich gedragen
heeft in normale omstandigheden)
Kernbepalingen in BW fluoriseren!
(Les 2)
! Art. 1382 oud BW: Onrechtmatige daad (recht op schadevergoeding,
maar ook algemene plicht tot zorgvuldigheid)
(belangrijk: door regels heeft u rechten)
• Bij een middelenverbintenis moet de schuldeiser de fout kunnen
bewijzen
• Als gevolg kan/ moet de schuldenaar aantonen of er al dan niet
sprake was van overmacht om niet aansprakelijk gesteld te worden.
2
, • Stap 1 is ALTIJD naar de rechter gaan, want die levert een vonnis
af.
• Je kan ook aansprakelijk gesteld worden ter gevolg van een
wetsbepaling ipv doorcontractuele verbintenissen
o Vb.: U rijd op een gewestweg (max.70 km/h) 68 km/h met
volgeladen (maar niet te zwaar) aanhangwagen, het regent, is
mistig en u rijd een demente man in rolstoel aan met zijn
dood ten gevolge. U deed in principe niets mis, overtrad geen
regels, maar toch bent u in fout, want de Bonus Pater familias
zou niet zo hard gereden hebben in zulke omstandigheden en
de man zou nog leven moest u daar niet gereden hebben.
Vb. inhoudelijke vraag; Wanneer heeft u recht op schadevergoeding?
-> Wanneer er bewijs is van schade en dat de fout de oorzaak is van de
schade. -> middelenverbintenis (subjectieve component)
• Fout (subjectieve component): 2jarige schiet broertje dood met
geweer van de ouders.
o Objectief gezien is de 2jarige in fout
o Subjectief gezien had de 2jarige geen besef en is ze dus niet
aansprakelijk
• Schade: Er moet sprake zijn van oorzakelijk verband: Als je de fout
wegdenkt moet u zich afvragen of de schade dan nog geleden zou
zijn. Is dit niet zo, dan is er geen Oorzakelijk verband
• Oorzakelijk verband
o Vb: U let even niet op, morst hete koffie of voorbijganger,
hij/zij is net een enorm zwak persoon en beland na een lang
verhaal in het ziekenhuis en door misschien foutieve
toediening van medicatie zelfs in een coma. Dan heeft u pech,
dit had net zo goed een sterk persoon geweest die er gewoon
wat blaren aan over had gehouden. Maar zonder u
onzorgvuldigheid zou de schade niet geleden zijn.
Afdwingbaar: Overheidsinstanties zorgen ervoor dat zal gebeuren:
geschieden wat beloofd werd.
Vb: Is er geen sprake van overmacht en voldoet de schuldenaar aan de 3
componenten, is het juridisch afdwingbaar dat de man die bv uw huis wit
kwam schilderen, effectief verplicht om dit te doen.
(les 3+4)
3
, Art. 1382 enkel toepassen waarbij er geen contract is. Buitencontractuele
aansprakelijkheid (bv. een verkeersongeval, dit is ongewild) en niet bij
contractuele aansprakelijkheid.
Opmerking: Als het slachtoffer een zwakke weggebruiker is (voetganger,
fietser) -> dan dekt normaal de verzekeringsmaatschappij dit, geen 1382
van toepassing.
Afdwingbaarheid van het recht:
Vb.1: U rijdt door het rood en rijd een kindje aan. Het kindje overlijdt, dus
er valt enkel morele schade te dekken/ te betalen. Er is opnieuw een fout
en oorzakelijk verband. (dit is een resultaatsverbintenis)
Vb.2: Pantoffel-eierschedelarrest: Wie een heel dunne schedel heeft, kan
een worp met een pantoffel fataal zijn, gebeurt dit dan heb jij juridisch
haar dood veroorzaakt.
Adequate oorzaak: In Nederland hanteren ze dit principe, waarin de man
dus niet schuldig bevonden zou worden voor de dood van zijn vrouw
terwijl hij eigenlijk wel alles heeft veroorzaakt.
Vb.3: Man word omvergereden door chauffeur, hij leidt aan veel
bloedverlies, gaat naar een Frans ziekenhuis en krijgt daar een
bloedtransfusie, het bloed was besmet en de man heeft nu HIV. De vrouw
krijgt alles te horen en gaat er eerst vanuit dat de HIV
hoogstwaarschijnlijk door overspel kwam, krijgt een hartaanval en komt
te overlijden.
Vs.
-> In België hanteren wij de equivalentieleer: dat we terug mogen gaan
naar de allereerste persoon in rij, in bovenstaande casus: de chauffeur.
(om schadevergoeding aan te vragen voor alles) (de fout moet dus de
noodzakelijke voorwaarde zijn voor het intreden van de concrete schade)
De overheid is ook gebonden aan de wet, maar is er voor hun dan nog
ruimte voor beoordelings-/beleidsvrijheid?
• Nee : Gebonden bevoegdheid
o De overheid heeft een resultaatsverbintenis om op een
bepaalde manier te handelen, schenden ze dit, dan 1382.
• Ja : Discretionaire bevoegdheid (vaak)
4
