Table of Contents
Deel 1: Elementaire eenheden van de sociologie ............................................................... 3
Hoofdstuk 1: Sociologie als wetenschap ................................................................................... 3
Stelling 1: Wat sociologie niet is..................................................................................................... 3
Stelling 2: Sociologie bestudeert sociaal handelen ........................................................................ 3
Stelling 3: Sociologie bestudeert sociale feiten ............................................................................. 5
Stelling 4: Sociologie is een product van sociologen in de samenleving ....................................... 6
Stelling 5: Sociologie jaagt mythen ................................................................................................ 6
Stelling 6: Sociologie is sociale theorie........................................................................................... 8
Stelling 7: Sociologie pakt sociale problemen empirisch aan ........................................................ 8
Stelling 8: Sociologie is een product van methodologische innovaties ......................................... 9
Stelling 9: Sociologie bestudeert de mens in de samenleving ..................................................... 11
Stelling 10: Sociologie bestudeert de samenleving in de mens ................................................... 11
Hoofdstuk 2: Cultuur .............................................................................................................. 12
1. Het concept cultuur.................................................................................................................. 12
2. Sociale constructies .................................................................................................................. 13
3. Normen .................................................................................................................................... 14
4. Instituties .................................................................................................................................. 15
5. Deviantie .................................................................................................................................. 15
Hoofdstuk 3: Sociale relaties en netwerken ............................................................................ 17
1. Groeperingen en sociale verbanden ........................................................................................ 17
2. Cohesie, interdependentie, sociale solidariteit........................................................................ 18
3. Netwerken in de sociologie ...................................................................................................... 19
4. Van netwerk naar sociaal kapitaal ........................................................................................... 21
Hoofdstuk 4: Macht, gezag en hulpbronnen ............................................................................ 23
1. Macht en gezag ........................................................................................................................ 23
2. Marx: ongelijkheid als economische macht ............................................................................. 24
3. Weber: sociale uitsluiting ......................................................................................................... 26
4. Kapitaal: vormen van beschikkingsmacht ................................................................................ 27
Deel II: Tussen sociologie en economie ........................................................................... 28
Hoofdstuk 6: Het ontstaan van de sociologie .......................................................................... 28
1. Economie als wetenschap en als wetenschappelijk object...................................................... 28
2. De Methodenstreit ................................................................................................................... 28
3. De Franse receptie ................................................................................................................... 30
4. De Duitse Sonderweg: Weber en de ‘Sozialökonomik’ ............................................................ 31
5. Besluit: ideaaltypische vergelijking .......................................................................................... 33
Hoofdstuk 7: Kannibalisme en de imperialistische ambitie ...................................................... 33
1. Het economisch imperialisme: Gary Becker ............................................................................ 33
2. De ‘new economic sociology’: Mark Granovetter .................................................................... 38
Hoofdstuk 8: Diffusie en inspiratie .......................................................................................... 40
1. New Institutional Economics (D. North)................................................................................... 41
2. Rationele handelingstheorie .................................................................................................... 44
Deel 3: Elementaire eenheden van de economische sociologie........................................ 50
Hoofdstuk 9: Economisch handelen en economische instituties .............................................. 50
1. Economisch handelen is meer dan marktruil ........................................................................... 50
2. Economisch handelen is ingebed in het sociale ....................................................................... 52
1
, 3. Economische structuren als historisch product ....................................................................... 53
Hoofdstuk 10: Kapitalisme als economische organisatie .......................................................... 56
1. Wat kapitalisme (niet) is........................................................................................................... 56
Wat kapitalisme is ........................................................................................................................ 57
2. Genese en dynamiek van kapitalisme ...................................................................................... 58
3. Kapitalisme of kapitalismes? .................................................................................................... 60
Hoofdstuk 11: Reciprociteit en giftrelaties .............................................................................. 63
Inleiding ........................................................................................................................................ 63
1. De oorsprong van reciprociteit: Mauss over de gift................................................................. 63
2. Grootschalige gifsystemen: evergetisme ................................................................................. 66
3. Giften onder het kapitalisme ................................................................................................... 67
Hoofdstuk 11: Staatste redistributie ....................................................................................... 68
Inleiding: de staat en de restributie ............................................................................................. 68
1. Ontstaan van de staat .............................................................................................................. 68
2. De welvaartstaat: origne en typologie ..................................................................................... 71
2
,Deel 1: Elementaire eenheden van de sociologie
Hoofdstuk 1: Sociologie als wetenschap
Stelling 1: Wat sociologie niet is
▪ Sociologie is geen anti-economische
✓ Anti–economische is elke kritiek die zich verzet tegen de fundamenten van
de economische wetenschap
▪ Wereld zou beter af zijn zonder de economische wetenschap
✓ Bestaat binnen de sociologie, maar ook elders
✓ Omgekeerd hebben vele sociologen ook een vruchtbare wisselwerking met
economische theorieën (en vice versa)
✓ Gelijkenissen tussen economische wetenschap en sociologie:
▪ Handelen van de mens
▪ Hoe de mens hun handelingen coördineert en hoe ze samenleven
▪ ➔ Zijn beide sociale wetenschappen
▪ Sociologie is geen socialisme
✓ Socialisme is een politieke ideologie
✓ Populatie van sociologen heeft vele politieke ideologieën (waaronder
socialisme, in allerhande vormen)
↔ De sociologie als wetenschap heeft geen ideologie
↔ De sociologie als wetenschap heeft geen politiek programma
✓ Wat hebben ze allemaal gemeen: het vermogen om eigen meningen te
onderwerpen aan consistente theorievorming en een open confrontatie met
de werkelijkheid
▪ Sociologie is meer dan een verhaal
✓ Verhaal: uitleg zoals het gebeurd zou kunnen zijn, cf. een model
▪ Uitleg over wat de werkelijkheid kan zijn
✓ Nuttige stap naar wetenschappelijke verklaring, maar niet voldoende
✓ Kan nooit meer zijn dan een basis voor empirische toetsing
▪ Kan wel een model zijn om de werkelijkheid mee te vergelijken
▪ GEEN verklaring voor de werkelijkheid
✓ Centraler in de economie (en meer geformaliseerd) dan in de sociologie
✓ Verhalen zijn in eerste betekenis een theorie of hypothese
▪ Tweede betekenis: relaas vd werkelijkheid zoals die mogelijk had
kunnen zijn
▪ Sociologie praat het verwerpelijke niet goed
✓ Verwijt is gebaseerd op een misverstand: sociologie probeert te construeren
hoe mensen goed en kwaad definiëren, hoe en waarom sommigen deze
‘regels’ overtreden
✓ Maar: maakt zelf geen onderscheid tussen goed en kwaad
✓ Sociologische verklaringen kunnen relevant zijn voor morele oordelen, maar
ze vervangen ze niet
✓ Sociologie kan het verwerpelijke niet goedkeuren, omdat ze als discipline
niets verwerpelijks kent
Stelling 2: Sociologie bestudeert sociaal handelen
• Het sociale verwijst naar: sociaal handelen
• Deze stelling vertrekt vanuit het individu
3
, Gedrag
Handelen
Sociaal handelen
•
o Wat is sociaal handelen?
▪ Deelverzameling van handelen, wat deelverzameling van gedrag is
▪ Gedrag = alles wat uiterlijk waarneembaar is aan mensen (niezen,
babbelen, lopen…)
▪ Handelen = acties die we intentioneel doen (we kunnen zeggen
waarom we dit doen)
• Bv licht aandoen omdat je wilt dat het licht brandt
▪ Essentieel aan het onderscheid tussen niet- intentioneel gedrag en
handelen is dat het laatste per definitie niet ‘zinloos’ kan zijn, dat
handelingen steeds een zekere betekenis hebben voor wie ze uitvoert
▪
o Sociale handelingen = alle handelingen die zinvol op andere mensen
betrokken zijn
▪ Wat niet: spreken op uw kamer tegen jezelf
▪ Wat wel: prof die vooraan spreekt tegen de rest vd leerlingen
▪ Opgelet: sommige handelingen zijn afhankelijk vd situatie sociaal of
individueel
• Bv; bidden op kamer (alleen) is individueel
• Bv: bidden in kerk waar alles geleid wordt is sociaal
▪ Deelverzameling van handelen
• Criteria voor ‘sociologie bestudeert sociaal handelen’
o Criterium 1: intentionaliteit
o Criterium 2: coördinatie
▪ Er moet invloed zijn op andere mensen
o Let op: zelfde ‘gedraging’ behoort tot verschillende deelverzamelingen
(ademen, bidden)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper HWSamenvatting. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,89. Je zit daarna nergens aan vast.
