Contextuele hulpverlening
Hoofdstuk 1
De contextuele benadering binnen de hulpverlening beziet een mens nooit solitair, als een
opzichzelfstaand individu. Ieder mens is immers verweven met de mensen om hem heen. Het begrip
context verwijst dan ook naar dit netwerk van betekenisvolle relaties. De contextuele benadering
heeft nadrukkelijk oog voor de samenhang tussen de verschillende generaties waaruit iemand is
voortgekomen.
Genogram: Een gevisualiseerde stamboom, waarin met behulp van symbolen de samenstelling van
een familie wordt weergegeven.
Een groot voordeel van het maken van een genogram is dat het informatie ordent en inzichtelijk
maakt. Een genogram fungeert als het ware als een soort kapstok waar verhalen, gebeurtenissen en
allerlei informatie aan opgehangen kunnen worden. Voor de cliënt heeft het maken van een
genogram vaak het effect dat hij gaat beseffen deel uit te maken van een groter geheel.
Aspecten van het familie-erfgoed:
1. Erfelijke aanleg
2. Sociale omgevingsfactoren
3. Gewoonten en gebruiken
4. Normen en waarden
Hoofdstuk 2
Fundamenteel in de benadering van Nagy is de relationele ethiek: Nagy gaat ervan uit dat de basis
van menselijke relaties wordt gevormd doordat mensen aan elkaar geven en van elkaar ontvangen.
Nagy gaat ervan uit dat het rechtvaardig is dat je in relaties mag geven en ontvangen. Dat is eerlijk,
het doet een mens recht en hij komt erdoor tot zijn recht. De balans tussen wat er in een relatie
gegeven en ontvangen wordt, is niet altijd in evenwicht en hoeft dat ook niet te zijn. In bepaalde
levens- en ontwikkelingsfasen heeft een mens meer zorg nodig en kan hij minder geven. Sommige
mensen zullen langdurig of misschien wel altijd meer nodig hebben te ontvangen dan dat zij kunnen
geven. Kenmerkend voor de visie van Nagy is dat een kind er niet alleen recht op heeft om van zijn
ouders te ontvangen wat hij nodig heeft, maar dat hij evenzeer het recht heeft aan hen te mogen
geven. Door te geven wat bij hem, zijn leeftijd en ontwikkeling past, groeit iemand uit tot een
evenwichtige volwassene die in staat is betrouwbare en veilige relaties aan te gaan met andere
mensen.
De vier dimensies van de relationele werkelijkheid:
1. De feiten
2. Psychologie
3. Interacties
4. Relationele ethiek
De feiten zijn objectieve gegevens die echt waar zijn en gebeurtenissen die in werkelijkheid hebben
plaatsgevonden. Feiten hebben relationele consequenties: ze hebben invloed op wat er tussen
mensen gebeurt en op wat mensen wel of juist niet voor elkaar kunnen betekenen. Niet alleen feiten
in de huidige levenssituatie van iemand zijn hierbij van belang, maar ook gegevens uit de voorgaande
generaties.
, Onrecht:
1. Verdelend onrecht: Dit is onrecht waaraan niemand direct schuld heeft of verantwoordelijk
voor is. Het overkomt een mens en het heeft consequenties voor zijn leven en voor de
volgende generatie.
2. Vergeldend onrecht: hieronder vallen het onrecht en het leed dat mensen elkaar bewust en
onbewust aandoen. Er is iemand verantwoordelijk voor wat er is gebeurd of aangedaan.
In de dimensie van de psychologie gaat het erom inzicht te rijgen in de wijze waarop iemand de
feiten verwerkt of verwerkt heeft en de gevolgen daarvan voor de persoonlijkheidsontwikkeling.
In de dimensie van de interacties staan de interactie- en communicatiepatronen binnen een
gezinssysteem centraal. Het gaat om het onderkennen van patronen van waarneembaar gedrag. De
verschillende betrokkenen in een relatie drukken allemaal hun stempel op de wijze waarop zij met
elkaar omgaan. Bovendien beïnvloeden zij elkaar en reageren zij op elkaars gedrag.
In de dimensie van de relationele ethiek gaat het erom oog te krijgen voor de manier waarop de
eerste drie dimensies invloed hebben of hebben gehad op de balans tussen geven en ontvangen.
Wanneer een kind niet van zijn ouders heeft kunnen ontvangen wat het nodig had, noemt Nagy dat
ook onrecht. Hetzelfde geldt voor situaties waarin een kind ongezien heeft gegeven of wanneer het
geven en zorg dragen te zwaar waren, gezien de leeftijd, ontwikkeling en persoonlijkheid van het
kind.
De dimensies zijn onderling met elkaar verbonden. De dimensie van de relationele ethiek
overkoepelt als het ware de andere drie en kleurt deze in. Feiten hebben invloed op de balans tussen
geven en ontvangen. Iedere volwassene en ieder kind is uniek en zal op zijn eigen wijze reageren op
dit ingrijpende gebeuren. Zo is er dus ook een verbinding tussen de tweede en de vierde dimensie.
Binnen de contextuele hulpverlening neemt de balans tussen geven en ontvangen een centrale
plaats in. Er is nadrukkelijk oog voor wat een cliënt in het verleden binnen zijn context heeft kunnen
of moeten ontvangen en geven en de doorwerking daarvan op zijn leven en relaties in het hier en nu.
Hoofdstuk 3
Een hulpverlener die werkt vanuit de contextuele benadering zal in het contact met een cliënt zowel
aandacht hebben voor het onrecht dat iemand is overkomen of aangedaan, als voor datgene wat de
cliënt heeft gegeven. Deze aandacht vertaal zich concreet in een handelswijze die het geven van
erkenning wordt genoemd. Wanneer je erkenning geeft, betekent dat dat je iets belangrijk vindt en
daar de aandacht op vestigt. In de contextuele benadering richt het geven van erkenning zich naar
beide kanten: erkenning van onrecht en erkenning van verdienste.
Erkenning van onrecht: Hierbij geef je erkenning aan het onrecht dat iemand in zijn leven heeft
meegemaakt of dat hem is aangedaan. Het gaat dus zowel om verdelend als om vergeldend onrecht.
Door dit onrecht te benoemen en er aandacht voor te hebben, maak je het zichtbaar.
Erkenning van verdienste: Erkenning van verdienste richt zich op wat een cliënt heeft gegeven of
geeft aan zijn ouders en het gezin, of aan zijn kinderen. Vaak hebben anderen en hijzelf dit geven niet
gezien of gewaardeerd. Erkenning van verdienste geeft aan dat je ziet wat iemand door wat hij
gedaan heet, heeft gegeven aan anderen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper riannebakker2003. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,79. Je zit daarna nergens aan vast.