Deze samenvatting zorgde ervoor dat ik 18/20 haalde voor dit vak. Het bevat informatie uit de slides, inclusief eigen nota's, en aanvullingen van de cursusteksten.
MODULE 1: RECHTSSTRUCTUREN
1. WAT IS RECHT?
1. Geheel van regels • Voorschriften (gedragsregels)
• Werking van instellingen
• Procedures om regels af te dwingen
• Procedures om recht te maken en te wijzigen
2. Om de maatschappij te • Recht is zo oud als de mens
ordenen • Recht stuurt het handelen van mensen
• Voordeel van regels = duidelijkheid, ordening, structuur
• Regels bieden een oplossing voor conflicten
• Recht evolueert mee met de samenleving (weerspiegelt de tijdsgeest,
cultuur, stromingen en opvattingen binnen een samenleving)
3. De regels worden opgelegd • Samenleving = de wil van het volk (in een democratie) = de overheid
door de samenleving = een rechtsbron
Zie onderdeel 3 • Recht evolueert mee met de samenleving
• Recht is flexibel en maakbaar
4. De regels zijn afdwingbaar Dubbele betekenis:
Zie onderdeel 4 • Iemand kan jou verplichten om iets te doen (of niet te doen)
Bv.: Als iemand jou schade berokkent, dan kan je de ander verplichten
om die schade te betalen.
• De overheid kan jou straffen (sanctie opleggen) = strafrecht
Rechtsbro Een plaats waar recht ontstaat. Bv.: de overheid
n
Soorten regels:
• Rechtsregels
• Andere, bijvoorbeeld:
o Religieuze voorschriften
o Moraal of ethiek (‘goed en kwaad’) (‘wenselijk en niet-wenselijk’)
o Etiquette (beleefdheidsregels)
o Spelregels voor sport en spel
o Enz. ………………………………………………………………
Gelijkenis tussen rechtsregels en andere regels = het gedrag van mensen sturen
Verschil tussen rechtsregels en andere regels = het element van afdwingbaarheid
Andere regels zijn vaak regels waaraan men zich vrijwillig houdt en als men deze niet naleeft kan met ‘uit de
kring’ worden gesloten.
Verschillen tussen rechtsregels en andere regels
Rechtsregels Andere
Opgelegd door de samenleving (= door de overheid) Opgelegd door een bepaalde groep in de
samenleving
Van toepassing op alle mensen van die samenleving Enkel van toepassing op de leden van die groep (bv.
gelovigen, leden, deelnemers, …)
Het naleven van de regels is verplicht en kan worden Het naleven van de regels gebeurt op vrijwillige basis
opgelegd via de rechtbank (justitie) of op basis van sociale controle
Een eerste grote indeling wordt gemaakt wanneer er wordt gekeken naar WAAR specifieke rechtsregels
ontstaan en worden toegepast.
GRENSOVERSCHRIJDEND OF INTERNATIONAAL RECHT
Grensoverschrijdend recht Recht dat wordt afgesproken buiten de landsgrenzen en dat op twee of
meerdere landen van toepassing is.
Internationaal recht Afspraken die tussen landen worden gemaakt en die worden vastgelegd in
verdragen.
Ratificatie van een verdrag Internationaal recht is pas van toepassing in een land, als de overheid van dit
land ook het verdrag bekrachtigd heeft.
Supranationaal recht Dat een internationale organisatie zélf recht kan maken, is zeer uitzonderlijk.
Daarom is de EU een supranationale organisatie.
Binnen het grensoverschrijdend recht maken we een onderscheid tussen:
Internationaal recht:
o Internationale verdragen tussen 2 of meer landen
o Internationale verdragen die worden afgesloten via internationale organisaties of bijeenkomsten
waar landen lid van zijn (bv. Verenigde Naties, Raad van Europa, internationale conferenties)
Supranationaal recht: Europese Unie (EU)
o 27 lidstaten hebben een deel van hun eigen bevoegdheid afgestaan (het betreft hoofdzakelijk het
economische recht) aan de EU zodat de EU eigen recht kan maken. Niet elke lidstaat hoeft dus
akkoord te gaan.
NATIONAAL RECHT
Nationaal recht Recht dat elk land voor zichzelf regelt voor het eigen grondgebied.
Afhankelijk van de bestuursvorm van het land, zijn er binnen het land verschillende niveaus van regelgeving
mogelijk.
Zo heb je in België 4 niveaus van formele regelgeving:
• Recht op het federaal niveau: 1 grondgebied
1 overheid: de federale overheid
• Recht op het regionaal niveau: 6 regio’s of deelstaten
o 3 Gemeenschappen/deelstaten
o 3 Gewesten/regio’s
• Recht op provinciaal niveau: 10 provincies
• Recht op lokaal niveau: 581 steden en gemeenten
Federale overheid Deze overheid is bevoegd om regels te maken die van toepassing zijn op het volledige
grondgebied van België.
Gemeenschappen Hierbij neemt men de taal als criterium: daar waar eenzelfde officiële bestuurstaal
geldt (Nederlands, Frans en Duits), is er sprake van eenzelfde gemeenschap.
Gemeenschappen zijn bevoegd om regels te maken omtrent ‘persoonsgebonden’
materies zoals cultuur, onderwijs, gezondheidszorg,…
Gewesten Hierbij neemt men het gebied als criterium: wat men in België als eenzelfde gebied
2
, Recht 2021-2022 Jana Vanhoof
kan omschrijven (Vlaanderen, Wallonië en Brussel), vormt een gewest. De gewesten
zijn bevoegd om regels te maken omtrent ‘plaatsgebonden’ materies zoals
huisvesting, natuur en milieu, economie en subsidies, mobiliteit, toerisme,…
3 Gemeenschappen = taal = persoonsgebonden
materie:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper janavanhoof. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
