4. HET WEEFSELNIVEAU
4.1 DE VIER WEEFSELTYPEN ZIJN EPITHEEL, BINDWEEFSEL,
SPIERWEEFSEL EN ZENUWWEEFSEL
Weefsels zijn groepen cellen en extracellulaire stoffen die specifieke, maar
beperkte reeks functies vervullen.
Histologie is het bestuderen van weefsels = weefselleer.
Een combinatie van weefsels vormt een orgaan.
4.2 EPITHEEL BEKLEEDT
LICHAAMSOPPERVLAKKEN , HOLTEN
EN BUISVORMIGE STRUCTUREN
Epitheel bestaat uit lagen cellen die in- en uitwendige oppervlakken bekleden (=
dekweefsel) + klieren
Klieren bestaan uit cellen die producten afscheiden
Kenmerken epitheel:
1. Cellen liggen dicht opeengepakt.
2. Ze hebben een vrij (=apicaal) oppervlak dat aan de omgeving is blootgesteld.
3. Zijn via een basale membraan met onderliggend bindweefsel verbonden
4. Avasculair = afwezigheid van bloedvaten. Voeding halen uit dieper gelegen
weefsels.
5. Voortdurende vervanging of regeneratie van epitheelcellen die beschadigd raken
of verloren gaan.
4.2.1 FUNCTIES VAN EPITHEEL
Epitheel heeft 4 belangrijke functies:
1. Fysieke bescherming: het beschermt de in- en uitwendige oppervlakken tegen
schaven, uitdrogen en aantasting.
2. Doorlaatbaarheid reguleren: alle stoffen die het lichaam in- of uitgaan moeten
door het epitheel gaan.
3. Zintuigfunctie: gespecialiseerde epitheelcellen kunnen veranderingen in de
omgeving waarnemen en informatie over dergelijke veranderingen aan het
zenuwstelsel doorgeven.
4. Gespecialiseerde klierproducten vormen: epitheelcellen die klierproducten
vormen = kliercellen
Afzonderlijke kliercellen liggen meestal verspreid
In een klierepitheel vormen alle cellen actief bepaalde klierproducten.
1
,Soorten klierproducten:
Endocriene: klierproducten worden aan externen afgegeven
Endocriene: klierproducten die intern aan het weefselvocht en het bloed worden
afgegeven (=hormonen)
Worden bv. in pancreas, de schildklier en hypofyse gevormd
4.2.2 VERBINDINGEN TUSSEN CELLEN
Epitheel: moet andere weefsels beschermen
Moeten epitheelcellen stevig met basale membraan verbonden zijn.
Epitheel: een stevig samenhangende en niettemin doorlaatbare bekleding.
Cellen zijn stevig op elkaar gedrukt
Soorten verbindingen:
1. Tight junction
= zonula occlundus
Lipidenlagen van aangrenzende membranen stevig met elkaar verbonden,
door in elkaar grijpen membraaneiwitten.
Doorlopende hechte gordel die de cellen omgeeft en deze met naburige
cellen verbindt.
Voorkomen dat water en ionen tussen de cellen heen kunnen.
Snelle communicatie tussen de cellen
Komt vaak voor bij epitheelcellen die blootgesteld zijn aan agressieve
chemische stoffen of aan krachtige enzymen (spijsverteringskanaal
verhinderd dat de spijsverteringsenzymen of het maagzuur onderliggende
weefsels beschadigd).
2. Gap junction
Twee cellen door transmembraaneiwitten (=connexonen) bij elkaar
gehouden
Er is een smalle doorgang voor kleine moleculen en ionen
Komt vooral voor bij hartspierweefsel en gladspierweefsel waar ze
noodzakelijk zijn voor de coördinatie
van spiercontracties.
3. Desmosomen
Duurzame onderlinge verbindingen:
verbindt de ene cel met de andere
Komen voor bij cellen in de bovenste
huidlagen
4.2.3 HET EPITHEELOPPERVLAK
Het apicale oppervlak is blootgesteld aan
interne of externe omgeving
Microvilli aanwezig op buitenste oppervlak
(hoeveelheid is uitlopend)
Op oppervlakken waar veel opnamen en afgifte plaatsvinden is er veel
microvilli aanwezig oppervlak te vergroten zodat er meer wisseling kan
plaatsvinden.
Bv. bij spijsverteringskanaal en urine wegen
Trilhaar kan ook aanwezig zijn op het buitenste oppervlak
Trilhaarepitheel = zorgen voor verplaatsing: trilharen gaan zo bewegen dat er
stoffen langs het oppervlak van het epitheel worden verplaatst.
Bv. trilhaarepitheel van de luchtwegen: verplaatst gevangen slijm weg van de
longen in de richting van de keel.
2
, 4.2.4 HET BASALE MEMBRAAN (= LAMINA BASALIS )
Zorgt ervoor dat epitheelcellen niet alleen met elkaar verbonden zijn, maar dat
het ook stevig aan de rest van het lichaam verbonden is.
Ligt tussen het epitheel en de onderliggende bindweefsels
Biedt weerstand tegen vervorming en vormt een barrière die verplaatsing van
eiwitten en andere moleculen vanuit het onderliggende bindweefsel naar het
epitheel verhindert.
4.2.5 VERNIEUWING EN HERSTEL VAN EPITHEEL
Zichzelf voortdurend herstellen en vernieuwen
Sommige blijven slechts 1 à 2 dagen in leven
4.3 DE VORM EN HET AANTAL LAGEN VAN DE CELLEN BEPALEN
HET TYPE EPITHEEL
4.3.1 CELLAGEN
2 soorten éénlagig epitheel en een meerlagig epitheel
1. éénlagig epitheel
één enkele cellaag
is kwetsbaar (doordat het dun is)
biedt weinig bescherming
kenmerkend op plaatsen waar afscheiding of opname plaatsvind
(spijsverteringskanaal, urine weg en in de longen)
dunne lagen vergemakkelijken de diffusie van de stoffen die de
epitheelbarrière passeren
2. meerlagig epitheel
bestaat uit verschillende cellagen
biedt een grotere bescherming
kenmerkend op plaatsen die mechanisch of chemisch worden belast
(oppervlak van de huid en de bekleding van de mond en anus)
4.3.2 CELVORMEN
1. plaveiselepitheel
afgevlakt
cellen zijn dun en vlak
celkern ligt in het dikste gedeelte
2. kubisch epitheel
kubisch
lijken op kleine tt-hoekige doosjes
doorsnede lijken ze vierkant
kernen liggen nabij het midden
3. cilindrisch epitheel
lijken ook tt-hoekig, enkel groter en smaller
doorsnede lijken ze op een rechthoek
de kern ligt in een smallen band bijeen
4.3.3 TYPEN EPITHEEL
1. eenlagig plaveiselepitheel
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper katotroonbeeckx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.