Deze samenvatting bestaat uit slechts 32 bladzijden en bevat alle informatie die je moet weten voor het theorie examen BGN Gewichtsconsulent van AALO opleidingen uit het boek Gezonde Voeding.
Koolhydraten en vetten zijn de belangrijkste energieleveranciers.
Eiwitten zijn bouwstoffen voor de weefsels van ons lichaam, maar leveren óók energie.
Energetische waarde = de hoeveelheid energie die een product levert (kcal).
1 gram eiwit = 4 kcal
1 gram koolhydraten = 4 kcal
1 gram vet = 9 kcal
1.2 Eiwitten
Peptidebinding = koppeling tussen twee aminozuren
Peptide = keten van 10-100 aminozuren
Eiwit = ketens van meer dan 100 aminozuren
Aminozuren zijn de bouwstenen van een eiwit
Niet-essentiële aminozuren kan het lichaam zelf maken, essentiële aminozuren kan het
lichaam niet zelf maken en moeten we uit onze voeding halen.
Semi-essentiële aminozuren zijn bij bepaalde ziektebeelden noodzakelijk om aan te vullen.
Eiwitten spelen ook een rol als neurotransmitter of hormoon.
Enzymen zijn eiwitten en ze spelen een belangrijke rol als antistof bij het beschermen van
het lichaam. Eiwitten zijn ook verantwoordelijk voor het transport van stoffen.
Enzymen zijn eiwitten die een rol spelen bij de stofwisseling. Enzymen helpen bij het
omzetten van stoffen, zonder hierbij zelf te veranderen. Bij de spijsvertering zijn veel
enzymen nodig.
Eiwitkwaliteit wordt bepaalde door:
1. Het gehalte aan essentiële aminozuren
2. Onderlinge verhouding waarin deze aminozuren in het eiwit voorkomen
3. De mate van verteerbaarheid van een eiwit
De Gezondheidsraad heeft de aanbevolen hoeveelheid eiwit voor volwassenen gesteld op
0,8 gram eiwit per kg lichaamsgewicht (10 energieprocent van de voeding).
Een eiwit-overschot wordt omgezet in energie. Overtollige energie wordt opgeslagen in
lichaamsvet.
Gevolgen van een eiwittekort:
1. Verminderde afweer
2. Groeistoornissen
3. Afname van spiermassa
, 4. Irritatie van de luchtwegen
5. Slechte wondgenezing
1.3 Koolhydraten
Koolhydraten (ook wel sachariden of suikers) zijn de belangrijkste brandstof voor ons
lichaam.
1. Monosachariden: bestaan uit één molecuul. (Glucose, fructose, galactose)
2. Disachariden: bestaan uit twee monosachariden. (Sacharose, lactose en maltose)
3. Polysachariden: bestaan uit een groot aantal monosachariden. (Zetmeel)
Onder polysachariden vallen de verteerbare en onverteerbare koolhydraten. Niet-
verteerbare koolhydraten worden voedingsvezels genoemd en kunnen niet worden
opgesplitst. (Ze leveren het lichaam ook geen energie).
Glucose is de belangrijkste energiebron voor hersencellen, rode bloedlichaampjes,
niermergcellen en melkklieren. Hersenen hebben glucose nodig om goed te kunnen
functioneren. Een kleine hoeveelheid glucose kan worden opgeslagen in de spieren en in de
lever in de vorm van glycogeen.
Glycemische Index (IG) = de maat voor de snelheid waarmee de bloedsuikerspiegel stijgt.
Veel drinken geeft een snellere stijging van het bloedglucosegehalte.
Onze voeding bestaat voor 40-50 energieprocent uit koolhydraten. (Er is geen bovengrens)
Een overschot wordt opgeslagen als vet en bij een tekort worden lichaamseiwitten
afgebroken om energie vrij te maken.
1.4 Vetten
Lipiden = de voor de mens belangrijkste vetten. Vetzuren zijn opgebouwd uit koolstof –
waterstof en zuurstof.
Lipoproteïne = vet gekoppeld aan een eiwit. Op deze manier kan vet toch via de bloedbaan
naar de cellen worden vervoerd.
Soorten vetten:
1. Verzadigde vetten: hebben geen dubbele binding – verhogen het cholesterolgehalte.
2. Enkelvoudig onverzadigde vetten: oliezuur (Omega 9) - verlagen het
cholesterolgehalte
3. Meervoudig onverzadigde vetten: linolzuur (Omega 6) en alfalinoleenzuur (Omega 3)
Alfalinoleenzuur (ALA) is een essentieel vetzuur dat voorkomt in raapzaad, lijnzaad, sojaolie
en walnoten en wordt door het lichaam omgezet in eicosapentaeenzuur (EPA) en
docosahexaeenzuur (DHA). – verlagen het risico op hart- en vaatziekten. Advies is om 200
mg omega-3 vetzuren EPA en DHA per dag binnen te krijgen. (Minimaal één keer per week
vette vis).
Linolzuur (LA) zit in oliën zoals pindaolie, zonnebloemolie, teunisbloemolie en bernagieolie.
Het lichaam zet omega-6 vetzuren om in arachidonzuur (AA) en gammalinoleenzuur (GLA)
Oliezuur (OA) is het belangrijkste enkelvoudig onverzadigd vetzuur. OA zit in olijfolie en is
niet-essentieel.
,Het voedingspatroon in West-Europa heeft een verhouding omega 3- en omega 6-vetzuren
tussen 1:10 tot 1:30 terwijl ons lichaam het beste functioneert bij een verhouding van 1:1.
Transvet
Transvetten zijn onverzadigde vetzuren maar hebben een ongunstig effect op onze
gezondheid. Tijdens het productieproces krijgen de vetten een andere scheikundige vorm.
Transvetten zijn nog slechter voor het cholesterolgehalte dan verzadigde vetten. Van nature
komt transvet voor in melk en vlees. Het advies is om de inname van verzadigd vet en
transvet zo laag mogelijk te laten zijn.
Vetten zijn (net als koolhydraten) een belangrijke energiebron voor het lichaam.
- Het kan in het lichaam worden opgeslagen als energiereserve.
- Het is een vorm van isolatie
- Het beschermt de organen tegen beschadiging
- Het zorgt voor de opname van vitamine A, D, E en K
- Meervoudig onverzadigde vetzuren houden celwanden soepel en doorlaatbaar
(waardoor voedingsstoffen beter worden opgenomen en afvalstoffen makkelijker
kunnen worden afgevoerd)
- Prostaglandinen worden gevormd uit vetzuren. (Spelen een rol bij
ontstekingsreacties en hormonale processen).
- Een belangrijk deel van de hersenen bestaat uit DHA. (DHA is een bouwsteen van de
hersenen) En is een belangrijke stof voor de groei en ontwikkeling.
Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vet is 20-40 energieprocent totaal vet. Waarvan minder
dan 10 energieprocent verzadigde vetten en minder dan 1 energieprocent transvetten. Bij
overgewicht is de aanvaardbare bovengrens voor het totaal aan vet zelf 35 energieprocent.
Bij een tekort aan vetten kunnen de in vet oplosbare vitamines niet goed worden
opgenomen en dit kan leiden tot vertraagde groei, onvruchtbaarheid, huidafwijkingen,
ontstekingsreacties en is schadelijk voor de groei en ontwikkeling van de hersenen. Ook het
vetzuurgehalte van het bloed wordt beïnvloed en de werking van de bloedplaatjes en het
immuunsysteem.
1.5 Voedingsvezels
Voedingsvezels zijn stoffen uit planten (plantaardige polysachariden), die in de dunne darm
niet kunnen worden verteerd. Er zijn in wateroplosbare en niet- in wateroplosbare
voedingsvezels. Oplosbare vezels zitten bijvoorbeeld in pectine in appels. Onoplosbare vezels
zitten bijvoorbeeld in volkoren granen, zemelen, wortel en komkommer.
Voedingsvezels zijn goed voor:
1. Een betere darmwerking
2. Bescherming tegen hartziekten
3. Stimuleren het kauwproces en speekselproductie
4. Gaan tandplak tegen door hun schurende werking
5. Vertragen de maaglediging waardoor er een verzadig gevoel optreedt (en de
glychemische index lager uitvalt)
, Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vezels is vastgesteld op 30-40 gram per dag. (Geen
bovengrens).
1.6 Water
Het menselijk lichaam bestaat voor 65% uit water.
Functies van water:
1. Voor het oplossen van voedingsstoffen, waardoor ze kunnen worden opgenomen in
de darmen.
2. Voor het transport van voedingsstoffen en zuurstof in het bloed.
3. Voor het afvoeren van afvalstoffen via de nieren.
4. Om de lichaamstemperatuur te regelen (door te zweten).
Aanbevolen hoeveelheid vocht is gemiddeld 1,5 L
Hoofdstuk 2 Micronutriënten
2.2 Deficiënties (een tekort)
Primaire deficiëntie = wanneer er onvoldoende inneming van een bepaalde voedingsstof is
Secundaire deficiëntie = wanneer de inneming voldoende is maar de voeding niet goed door
het lichaam wordt opgenomen.
Manifeste deficiëntie = wanneer ziekte ontstaan door een vitaminetekort.
Latente deficiëntie = wanneer de enzymactiviteit in het lichaam afneemt.
2.3 Risicogroepen
Voor risicogroepen adviseert de Gezondheidsraad de volgende suppletie:
1. Foliumzuur voor vrouwen rond de conceptie
2. Vitamine D voor jonge kinderen, mensen die weinig buiten komen of een donkere
huid hebben, vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven, vrouwen die een
sluier dragen, vrouwen boven 50, mannen boven 70
3. Vitamine K voor pasgeborenen
4. Vitamine B12 voor veganisten
2.4 Factoren van invloed op de vitaminestatus
1. Het aanbod via de voeding
2. De opname in het lichaam
3. Het verlies via uitscheiding door de nieren
4. De aanmaak van de actieve vitamine
2.5 Vitamines
Vitamine A Retinol – In vet oplosbaar. Komt voor in 2 vormen: retinol en bètacaroteen.
Komt voor in vis, vlees, eigeel, boter, wortel, mango, mandarijn, groene bladgroenten.
Functies:
- Stimuleert het immuunsysteem
- Zorgt voor omzetting van zenuwprikkels in de ogen
- Speelt een rol bij de vorming van spermacellen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper pammroes. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
