Indexcijfers
Elk examen bevat sommen met indexcijfers. Zorg er dus voor dat je het onderstaande
goed beheerst!!!!!!!
inflatie = stijging van het gemiddelde prijsniveau 1
Stijging van het gemiddelde prijsniveau (= gemiddelde prijspeil) wordt ook wel stijging
van de kosten van het levensonderhoud genoemd. Om de toename van het gemiddel-
de prijspeil te berekenen, verricht het Centraal Bureau voor de Statistiek (= CBS) jaar-
lijks een budget-onderzoek.
budgetonderzoek = een periodiek onderzoek van het CBS naar de uitgaven van een
gemiddeld gezin met een bepaald inkomen en een bepaalde ge-
zinssamenstelling
De stijging van de prijs van een bepaald goed wordt gewoonlijk weergegeven d.m.v.
een prijsindexcijfer (= PIC).
indexcijfer = verhoudingsgetal waarmee de grootte van een bepaald verschijnsel
wordt uitgedrukt ten opzichte van datzelfde verschijnsel in een andere
periode
Voorbeeld:
De prijs van een CD stijgt in een jaar tijd van € 20 tot € 22,50.
Het prijsindexcijfer bereken je als volgt:
nieuwe prijs
PIC = x 100
oude prijs
Dus:
€ 22,50
PIC = x 100 = 112,5
€ 20
Het indexcijfer 112,5 geeft aan dat de prijs van deze CD in het betreffende jaar met
12,5% (= 112,5 - 100) is gestegen.
Onthoud: - een indexcijfer boven de 100 duidt op een procentuele stijging.
- een indexcijfer onder de 100 duidt op een procentuele daling.
1
de€ latie = daling van het gemiddelde prijsniveau
,opgave 1:
Gegeven: De prijs van een blikje cola stijgt met € 0,10 tot € 0,90.
Gevraagd: Met hoeveel procent is het blikje cola in prijs veranderd?(1 decimaal)
(eindantwoord: met 12,5 % gestegen)
Laten we vervolgens het consumentenprijsindexcijfer (= CPI) bekijken. Aan het CPI
kun je de stijging van de kosten van het levensonderhoud aflezen.
Vroeger werd het CPI meestal het prijsindexcijfer van de gezinsconsumptie (= PIG) ge-
noemd.
Stel dat het CPI op 15 april 2004 100 bedraagt en op 4 juni 2010 134,6 dan wil dit zeg-
gen, dat
a. de kosten van het levensonderhoud (= het algemene prijspeil)
b. in de periode 15 april 2004 - 4 juni 2010
c. met 34,6% (= 134,6 - 100) zijn gestegen.
We hebben hierboven gesproken over het gemiddelde prijspeil.
Dit gemiddelde prijsniveau wordt weergegeven door middel van het samengesteld
gewogen prijsindexcijfer, d.w.z. het prijsindexcijfer van het totale goederenpakket.
• Samengesteld wil zeggen dat het om de prijsverandering van alle goederen samen
gaat.
• Gewogen betekent dat rekening wordt gehouden met het aandeel van elk goed in
de totale uitgaven.
Immers, de prijsstijging van elk goed afzonderlijk weegt niet even zwaar: goederen
waaraan veel geld wordt uitgegeven moeten zwaarder wegen dan goederen waaraan
minder wordt uitgegeven.
Zo is een gezin dat een huis huurt meestal ongeveer ¼ van het inkomen kwijt aan huur.
Stijging van de huur met 5% weegt daarom bijv. veel zwaarder dan stijging van de prijs
van een pak zout met 5%, want een pak zout kost toch bijna niets.
Voorbeeld (alle bedragen luiden in euro’s):
Een gezin koopt eenzelfde pakket goederen in 2005 (= basisjaar = jaar waarmee wordt
vergeleken) en in 2012.
We gaan uit van 4 goederen: A, B, C en D (dit zouden ook 4 artikelengroepen kunnen
zijn, zoals voedsel, kleding, medische zorg enz.).
Het nieuwe jaar (hier: 2012) noemen we het beschouwde jaar.
goed prijs per stuk prijs per stuk aandeel in de Zo wil een aan-
2005 2012 uitgaven deel van 20% bij
goed A zeggen,
A 4,00 4,80 20%
dat van elke €100
B 2,00 2,70 15% die wordt uitge-
C 3,00 2,50 35% geven, er €20
D 5,00 5,40 30% naar goed A gaat.
2
, wegingsfactor = aandeel van (= uitgaven aan) een bepaald artikel of van een
bepaalde artikelengroep (hier: A, B, C, D) in de totale
uitgaven.
wegingsfactoren: goed A: 20% (= 0,20)
goed B: 15% (= 0,15)
goed C: 35% (= 0,35)
goed D: 30% (= 0,30)
Opdracht: Bereken het samengesteld gewogen prijsindexcijfer voor het jaar 2012!
Oplossing: Maak met behulp van de bovengenoemde gegevens een tabel zoals hier-
onder staat:
goed prijs 2005 prijs 2012 partiële prijsindexcijfer 2012 = procentuele
(prijs nieuw / prijs basisjaar) x 100 prijsverandering
A 4,00 4,80 (€ 4,80 / € 4,00) x 100 = 120,00 + 20,00%
B 2,00 2,70 (€ 2,70 / € 2,00) x 100 = 135,00 + 35,00%
C 3,00 2,50 (€ 2,50 / € 3,00) x 100 = 83,33 - 16,67% 2
D 5,00 5,40 (€ 5,40 / € 5,00) x 100 = 108,00 + 8,00%
partiële prijsindexcijfer = indexcijfer dat de prijsverandering van elk goed
afzonderlijk weergeeft
We onderscheiden in het bovenstaande schema 4 partiële prijsindexcijfers:
PICA = 120,00 (PICA = prijsindexcijfer van goed A )
PICB = 135,00
PICC = 83,33
PICD = 108,00
Bereken nu het samengesteld gewogen prijsindexcijfer van 2012 met 2005 als basis.
Oplossing: je vermenigvuldigt steeds de wegingsfactor met het partiële prijsin-
dexcijfer!!
(0,20 x 120,00) + (0,15 x 135,00) + (0,35 x 83,33) + (0,30 x 108,00) =
24,00 + 20,25 + 29,17 + 32,40 = 105, 82
Het gemiddelde prijspeil is in de periode 2005 - 2012 dus met 105,82 - 100 = 5,82% gestegen!
2
want 100 – 83,33 = 16,67 De prijs is dus gedaald met 16,67%!!!!
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bovandergiessen1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.