Dit is een samenvatting van het vak proefdierkunde en omvat alle leerstof die gekend moet worden voor het examen. Alles in het vetgedrukt rood zijn mogelijke examenvragen.
Wat is een proefdier? (mogelijke examen vraag )
- ieder levend gewerveld dier ( incl: vrij levende en/of zich voortplantende larvale
vormen vb: kikkervisje) dat wordt gebruikt of voorbestemd is voor proefdoeleinden.
Welke dieren mogen worden gebruikt? (Herkomst proefdieren)
- gekweekt bij erkende fokker of leverancier
Wat zijn geen proefdieren ?
- in het wild gevangen dieren
- zwerfdieren
- verloren
- achtergelaten of verwilderde dieren
> niet-menselijke primaten (bv: apen) enkel toegestaan binnen bepaalde
toepassingsgebieden.
>> Uitzonderingen mogelijk o.b.v grondige wetenschappelijke motivatie
Welk dier is het meest gebruikte proefdier?
> Muizen (63%) → vissen → konijnen → vogels →
Wat is een dierproef ? ( mogelijke examenvraag: alle 3 geven ! )
- het proefdier gebruiken voor experimentele en andere wetenschappelijke
doeleinden waarbij het dier ongerief kan ondervinden
- iedere handeling die leidt tot ontwikkeling van een genetisch gemodificeerde lijn
- behoud van genetisch gemodificeerde lijn waarvan het fenotype pijnlijk is of leidt tot
een ongemak
Wat zijn geen dierproeven ?
- Een dier observeren in de natuur
- Een dier doden (volgens ‘humane’ methode)
- Proeven op dode gewervelde dieren
- Proeven op ongewervelde dieren (uitzonderingen mogelijk, bv.octopus)
Wat is ongerief ?
→ ongerief veroorzaken = pijn veroorzaken bij het dier
- Minimale pijndrempel = prikken van een naald
- Meer dan pijn alleen
- Ook stress, alleen-zijn, angst, ziekte, speciale voeding
Waarom dierproeven ?
→ vooral voor wetenschappelijk onderzoek
> dierproeven hebben als doel
- fundamenteel onderzoek ( 67 %)
- translationeel en toegepast onderzoek (27%)
Verschil:
- fundamenteel: men wil fundamentele kennis opdoen; nagaan hoe natuur/ dier
functioneert.
vb: men ontdekt een nieuw virus > wil weten hoe virus het dier infecteert + welke
ziekte het veroorzaakt > kennis opdoen over virus
- toegepast: (vb: men wilt een vaccin maken tegen het virus > vaccin testen op
proefdieren = toepassing)
Proefdieren in farma-industrie Algemene toxicologie
( examenvraag: geef 2 verschillende manieren van toediening)
● Studies met enkelvoudige dosis (single dose)
- Bepaling MTD (maximum tolerated dose)
- Minstens 2 toedieningswijzen
( oraal en injecteren: toedieningswijzen kan invloed hebben op toxicologie)
- Minstens twee verschillende proefdieren (knaagdier vs niet-knaagdier)
( kan zijn dat bij het ene dier het toxisch is en bij andere niet)
● Studies met meervoudige dosis (repeated dose)
- aan eenzelfde proefdier
- Subchronisch: 3-7 dagen, 14 dagen, 1 maand, 3 maanden
- Chronisch: 6, 9, 12 maanden
● Wat wordt opgevolgd ?
- Acute toxiciteit: mortaliteit ? ( controleren of het dier niet plots dood valt )
- (sub)chronische toxiciteit: mortaliteit door accumulatie van stof
( onderzoeken of stof zich niet opstapelt in lichaam en op lange termijn
toxisch effect zou kunnen geven )
- Klinische observaties (algemene conditie, gedrag, eten/drinken)
, - Lichaamsgewicht: 10% afname in gewicht = toxisch effect > niet goed
geneesmiddel
Proefdieren in farma-industrie Safety pharmacology
→ zijn er effecten op …
1) Centraal zenuwstelsel ?
testen sensorische functies en reflexen
Visual placing reflex: Het dier wordt aan staart boven een kooi gehouden> reflex: naar
kooirooster grijpen met voorpoten.
Eye Blink reflex: met puntig voorwerp richting het oog van het dier bewegen > dier moet
als reflex knipperen.
Pinch reflex: zachtjes knijpen op poot v/h dier > dier moet poot terugtrekken als reflex.
Hindlimb extension reflex: dier bij de staart nemen en ondersteboven houden
> strekken hun poten mooi achteruit als reflex.
! Als het dier niet de juiste reflexen vertoont, dan is het geneesmiddel slecht !
testen spierkracht
Meting grijpkracht: voorpoten muis op rooster geplaatst > klampt zich vast en men trekt
aan de staart > Het doel is dat het zolang mogelijk blijft vasthouden aan rooster. > Hoe
langer hij volhoudt, hoe sterker de grijpkracht.
Wire suspension test: dier laten vastklampen aan touw. > onderzoeken hoe lang het dier
zich kan vasthouden
!Als dier na toediening van het geneesmiddel snel loslaat, is het geneesmiddel slecht!
Testen motorcoördinatie, evenwicht, behendigheid, ataxie
( exvraag: bespreek de verschillende testen )
(Accelerating) rotarod: muis geplaatst op roterende buis met tussenschijven >
onderzoeken hoe lang de muis op buis kan blijven.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Di3a. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
