Dit is een samenvatting voor het vak Didactisch handelen in het eerste semester van de opleiding lager onderwijs aan de Arteveldehogeschool. Ik vatte heel de cursus overzichtelijk samen en behaalde hiermee 16/20.
Didactiek:
Komt van het griekse woord: Didaskein
- onderwijzen
De nederlandstalige cultuur:
- aanduiding voor de theorie van het intentioneel en systematisch onderwijzen van
kennis, vaardigheden en attitudes door een leerkracht in een daartoe ingerichte
setting
Synoniem:
- onderwijskunde
Wat is het:
- een praktijktheorie
- theorie die weerslag geeft heeft op de praktijk
- theorie die belangrijke oriëntaties krijgt vanuit de praktijk
Wat doet het:
- handvaten geven aan de onderwijspraktijk
- onderwijskundig handelen verbeteren
- baseert zich hiervoor op de onderwijspraktijk
- wat werkt + wat werkt niet
Theoretisch:
- didactiek is theoretisch
- vooral praktijkgericht handelen
- de kunst van het onderwijzen
Model:
→ vereenvoudigde, schematische, min of meer abstracte weergave van een aantal
fundamentele componenten van het didactisch proces en de relaties ertussen
Het voorbereiden van lessen:
- je moet aan heel veel zaken denken
- doelen, materiaal, organisatie, taalgebruik, interactie, leerinhoud verbeteren, …
Zicht krijgen op het geheel van componenten:
- interessant om lessen voor te bereiden
- interessant om lessen te bespreken
- interessant om lessen te beoordelen
Essentiële componenten van het didactisch model worden ondergebracht in het model
De onderlinge relaties tussen de componenten wordt aangegeven in het model
Het belang van de sterktes van de relaties wordt aangegeven in het model
,Een model is slecht een vereenvoudiging van de werkelijkheid
- elk onderwijsgebeuren verloopt in het hier en nu
- elk onderwijsgebeuren is steeds uniek
- er gebeuren zaken die niet voorzien waren
Het model is echter wel handig
- het zorgt voor grip op het complexe onderwijsgebeuren
- je kan heel wat dingen dus wel voorzien, plannen of vooraf uitwerken
Je moet het model op gepaste wijze hanteren
- via een doordachte planning het lesgebeuren zo goed mogelijk voorbereiden
Modelmatig denken mag geen hinder veroorzaken
- je moet nog altijd flexibel vorm geven aan de onderwijsleerpraktijk
- inspelen op wat er gebeurt in bepaalde situaties
1: Componenten van het didactisch handelen
→centraal: de doelstellingen en de beginsituatie van de leerlingen
- elke les die je geeft is dus uniek
- wisselwerking: de beginsituatie beïnvloedt de doelen
, - door het bereiken van een doel verandert de beginsituatie voortdurend
→ rond het centrale gedeelte heb je 5 didactische principes
- ze zijn inwisselbaar qua plaats
- ze zijn allemaal even belangrijk
- maakt niet uit in welke volgorde je ze gebruikt
Doelstellingen:
→ waar wil je naartoe + wat moeten de leerlingen kunnen en kennen op het einde
- waardevolle en gewenste gedragsveranderingen bij de leerling
→ doelen moeten vooraf klaar en duidelijk zijn
- zo zijn ze richtinggevend
- waarop ga je in/waarop ga je niet in
- je kan gerichte feedback geven op een eenvoudigere manier
- leertijd wordt zo efficiënt gebruikt(halen van doelen is makkelijker)
Verschillende leerprocessen met verschillende doelen:
→ afhankelijk van het soort leerproces dat je wilt bereiken,stel je andere doelen voorop
1. Psychomotorische doelen
→ betrekking op het uitvoeren
- van handelingen
- het verwerven van automatismen(technisch schrijven, zwemmen, passer hanteren,
…)
2. Dynamisch - affectieve of sociaal - affectieve doelen
→ betrekking op de vorming van
- interesses, waardenkeuzes, houdingen, …
→ betrekking op de vorming van
- percepties en gevoelens over zichzelf, over het eigen kunnen, over relaties met
anderen, het leren omgaan met andermans gevoelens
3. Cognitieve doelen
→ betrekking op kennis, inhoud en oplossingsmethodes
Voorbeeld: doelen
→ in schriftlessen ligt de hoofdklemtoon op het psychomotorische: de leerlingen leren
immers de diverse letters en verbindingen correct en leesbaar schrijven. Voorbeelden van
dergelijke psychomotorische doelen zijn: ‘de hoofdletter H correct schrijven. De
driepuntsgreep hanteren’. Maar evenzeer komen bij een les schrift cognitieve en
dynamisch-affectieve doelen aan bod. Een voorbeeld van een cognitief doel: “verwoorden
dat een hoofdletter geschreven wordt bij het begin van een zin, een familienaam, een
voornaam, namen van feestdagen, aardrijkskundige namen en afleidingen van
aardrijkskundige namen.” Een voorbeeld van een dynamisch-affectief doel: ‘nauwkeurig
werken”
, De beginsituatie:
→ geheel van bepalende factoren die een invloed hebben op de keuze van doelstellingen en
op het lesgebeuren zelf
- aspecten van de leerling
- aspecten van de klasgroep
- aspecten van de school
- aspecten van een situatie
- aspecten van occasionele factoren
→ Aspecten van de beginsituatie van een leerling:
1. niveau
- wat beheersen de leerlingen al over een onderwerp
2. leerprofiel
- leertempo
- hoe leren ze het liefst iets,
- hoe worden ze ondersteund
3. interesse
- voorkeuren
- motivatie om te werken aan doelen
Voorbeeld:
→ indien een leerling moeilijkheden ervaart met het optellen van gelijknamige breuken, dan
is het belangrijk om tijdens de inoefenles extra begeleiding te voorzien voor dit kind
→ als een leerling in je klas vogels als huisdier heeft, dan kan dit een uitstekend
uitgangspunt zijn om jouw les wetenschappen en techniek over vogels op te starten.
Didactische principes:
→ noodzakelijke of sterk gewenste kenmerken van het didactisch handelen
● richtlijnen voor het didactisch handelen om de lessen krachtiger te maken
● met de focus op
- motivatieprincipe
- activiteitsprincipe
- Aanschouwelijkheidsprincipe (prikkelen de zintuigen, visueel)
- Geleidelijkheidsprincipe (opbouwen)
- Differentiatieprincipe (verschillen tussen de leerlingen vb. Niveau)
- Herhalingsprincipe
→ Goede les bevat zoveel mogelijk verschillende didactische principes
- is uiteraard niet altijd mogelijk
- je moet ze wel nog altijd gebruiken
Didactische werkvormen:
→ manier waarop het onderwijsproces op gang wordt gebracht en wordt behouden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lyneavanhove. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
