Samenvatting van het vak farmacologie Partim I (behaald resultaat 19/20): Dit bevat een uitgebreide samenvatting van Farmacologie gegeven door professor Pieter-Jan Guns & professor Guido De Meyer. De samenvatting bevat al de lessen van Partim 1, informatie uit de cursus en de slides. Als je dit le...
Hoofdstuk 1: Farmacodynamiek
= hoe en waar een GM werkt in een organisme.
Farmacokinetiek: Studie van de concentratie van een geneesmiddel in verschillende delen van het lichaam in
functie van de tijd (wat doet de mens met een geneesmiddel eenmaal opgenomen?).
Farmacotherapie: Wat is het beste geneesmiddel voor de patiënt? (bijwerkingen, dosisaanpassingen).
Coventioneel; ‘small molecules’ → ADME vnl toepasbaar hierop
Vs
Biologic → specificiteit vaak groter
→ IV toedienen → nt stabiel genoeg om door GI te gaan (afgebroken in zure pH maag + te gr voor opnamedoor
epitheel darm)
Farmaca met weinig specifieke werking:
• Lage chemische en biologische specificiteit
• Simpele fysico-chemische werking
• Grote hoeveelheden nodig voor effect
o Antacida → bij zuur
o Bulklaxativa/osmotische laxativa
o Osmotische diuretica
o Actieve koolstof → bij intoxicaties → kan toxische stof complexeren/capteren; soort spons
o Plasmavervangers …
Farmaca met specifieke werking:
• Hoge chemische en biologische specificiteit
• Aangrijpingspunten:
o Receptoren bv. Ach, NA, 5-HT, histamine …
o Ion-kanalen bv. Na+-kanalen door lokale anesthetica, klasse I anti-aritmica
o Enzymen bv. NSAIDs die co inhiberen, MAO-inh.n …
o Transportmoleculen bv. diuretica, TCA, PPI…
Aangrijpingspunten v GM: vb. inhibitie v zuursecretie:
, • Absorbeerbaar: NaHCO3 → w opgenomen → osmolariteit bloed ↑ → hogere BD →
nt geven aan iemand met hoge BD
• Niet-absorbeerbaar: CaCO3, Mg(OH)2, Al(OH)3
→ Mg eerder laxeren, Al eerder obstiperend
2. Sucralfaat (=polysaccharide) → vormt mechanisch laagje/barrière → maagwandw beschermd
Alginaat; zorgt voor soort gel/’foam’ → drijft op maagsappen → maag bovenaan afgesloten →minder
kans dat maagzuur in slokdarm komt → ↓↓ klachten oesofageale reflux
Biologische specificiteit: Bepaald door verschillen in expressie van receptoren of andere aangrijpingspunten.
bv. Angiotensine II receptoren wel in GSC in bloedvaten (VC), maar niet in het GIS. → blokkers = GM →
constipatie is gn nevenwerking
+ Ang II stimuleert Na+ reabsorptie in proximale tubuli vd nier, maar gn invloed op darmepitheel.
Chemische specificiteit: 3D ruimtelijke conformatie ve GM bepaalt de binding (affiniteit) met zijn doelwit. bv.
Angiotensine II wordt inactief (dwz. minder affiniteit voor de receptor) wanneer een AZ afsplitst, of wanneer
een L-AZ wordt vervangen door een D-AZ.
Aangrijpingspunten GM
(Depolarisatie = Na-instroom; hyperpolarisatie = membraanpotentiaal zakt verder, vb. als een chloride stroom
binnenstroomt)
2
, Type 1: regelt Type 2: regelt op Type 3: fosforyleert Type 4: Intra-cellulaire
rechtstreeks ion- indirecte wijze via rechtstreeks bepaalde receptor, die in de
kanalen. koppeling aan G-eiwit eiwitten. bv. tyrosine celkern diffundeert na
de functie van ion- kinase binding en daar DNA-
Ligand-gated kanalen of second transcriptie beïnvloedt
ionkanalen messengers. Kinase gelinkte
(↔ voltage gated GPCR receptoren Nucelaire receptoren
ionkalalen) Metabotroop
→ 7-TM α-helices die
Ionotroop de receptor in de
celmembraan houden.
Reactietijd Milliseconden Seconden Minuten Uren
→ snelle effecten: thv
CZS, motorische
eindplaat
(skeletspieren)
Plaats Membraan Membraan Membraan Cytoplasma
Transductie Direct Via G-ew Direct Via DNA
Versterken Kanaal Kanaal of enzym Tyrosine kinase Gentranscriptie ↑ of ↓
Second messenger Ionenpotentiaal Ca++, cAMP, cGMP, IP3, - mRNA, EWn
DAG
Voorbeeld GABAA, nAch mAch, β-adrenerge Insuline, roeifactoren Alle steroïden,
receptor thyroïdhormonen
GPCR: ligand bindt → receptor w geactiveerd → G-EW zet sec messenger systemen in gang
• PLC-systeem (fosfolipase C): PIP2 → DAG + IP3 → IP3 bindt receptoren SPR → Ca vrijstellen →
contractie
• Stimulatie/inhibitie v adenylaatcyclase → produceert cAMP
Gq: gekoppeld aan PLC
Gs en Gi: gekoppeld aan adenylaatcyclase →
1 2 3 aanmaak cAMP
8
(Gs = stimuleren; Gi = inhiberend)
Vb. adrenaline activeert α1 en β2
cAMP gaat in circulaire GSC zorgen dat meer Ca
4 5
w opgenomen → contractie inhiberen →
relaxatie
(CM = calmoduline; MLCK = myosine light chain
kinase; VGCC = voltage gated calcium channels →
geactiveerd door ↑ membraan-potentiaal door
6 7 vrijstelling Ca uit SPR)
, Contractie verloopt anders, gn initiatie door IP3,
maar 1e stap = instroom Ca over
plasmamembraan. → cAMP → activatie PKA →
hogere gevoeligheid voor Ca instroom.
→ Fosforyleren
JAK = Janus kinase → signaaltransductie #
cytokines → inflammatoire ziekten
kankerGM
Nibs = small molecules
P36, JNK, ERK = transcrriptiefactoren
→ Gaan doorheen plasmamembraan →
binden intracel. op receptor → vormen dimeren
→ transloceren naar nucleus →
glucocorticoïden binden op ofwel
glucocorticoïden response-elements op DNA →
bevorderen zo ofwel transcriptie of kunnen
transcriptie remmen ; transactivatie/-repressie
→ Geen snelle signaaltransductie
GM die inwerken op signaaltransductie
• Lithium = psychofarmacon, werkt mogelijk door blokkering IP cyclus
• Fosfodiësteraseremmers: cAMP en cGMP w geïnactiveerd door fosfodiësterasen (FDE) (= familie iso-
enzymen); verschillen in weefsel lokalisatie, substratspecificiteit (cAMP/cGMP) en wijze waarop ze
door cyclische nucleotide geïnactiveerd/geremd w
o FDE-III
▪ Hart & BP
▪ Substraat: cAMP >> cGMP
▪ W geremd door cGMP
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lemmeslodders. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,98. Je zit daarna nergens aan vast.
