Feniks - ‘Made in China’ H1-2 en H4-5
Klas 4 periode 5
Geschiedenis samenvattingen
H1.1 Zoon van Hemel
Voor Chinezen was China het middelpunt van de wereld. De traditionele Chinese
samenleving kende een strakke hiërarchie. Deze denkbeelden over de maatschappelijke
orde waren oeroud en vormden de kern van het confucianisme. In het confucianistische
wereldbeeld had de keizer een zeer belangrijke rol. De keizer regeerde bij het Mandaat van
Hemel. Zijn officiële titel ‘Zoon van Hemel’ drukte precies uit waar de keizer stond: boven
alle mensen, maar ongeschikt aan Hemel. De Chinese traditie hechtte groot belang aan
rituelen en had een uitgebreide offercultus. De keizer zorgde ervoor dat dit goed en tijdig
gebeurde.
H1.2 Mandarijnen
In de 18e eeuw telde het Chinese keizerrijk 18 provincies, die nog verder onderverdeeld
waren. De ambtenaren die in naam van de keizer het land bestuurden heten mandarijnen.
De laagste ambtenaar was een magistraat. De kloof tussen de mandarijnen en de rest van
de bevolking was groot. Iedereen was in staat om mandarijn te worden, al kostte dat wel
veel geld en tijd en was het zwaar.
H1.3 Boeren, ambachtslieden en handelaren
De Chinese economie was vrijwel zelfvoorzienend. Sinds de oudheid lag het zwaartepunt op
de landbouw. Vooral rijst, graan en katoen waren belangrijk. Er werden mensen, machines
en trekdieren gebruikt. De meeste landbouwgrond was eigendom van rijke boeren en
pachtheren. De rest van de grond was eigendom van middelgrote en arme boeren. De
allerarmsten werkten als landarbeider in dienst van een grootgrondbezitter. De economie en
maatschappelijke stabiliteit waren erg gevoelig voor natuurrampen. Bestuurders waren bang
voor opstanden. De boeren verkochten hun waren op de markt en daar konden ze ook
terecht voor landbouwgereedschappen en andere artikelen. In en bij sommige steden lagen
wijken met werkplaatsen waar handwerkers hun ambacht uitoefenden. De producten waren
voor plaatselijk gebruik en handel. De handel in zout was een monopolie van de overheid. In
het confucianistische wereldbeeld stonden handelaren lager dan boeren en ambachtslieden.
Een handelaar was immers niet productief, hij verplaatste goederen van een plek waar ze in
overvloed waren naar een plek waar ze schaars waren. Economisch was er geen reden om
contacten met buurvolken te onderhouden, China voorzag in haar eigen behoeften.
1
, Feniks - ‘Made in China’ H1-2 en H4-5
Klas 4 periode 5
H2.1 Handelsbeperkingen en mislukte gezantschappen tijdens de Mantsjoe
heerschappij
De keizers die in de 18e eeuw over het Chinese Rijk heersten, waren Mantsjoes. Ze
maakten gebruik van mandarijnen. Chinese producten, vooral zijde, waren in Europa al
sinds de oudheid bekend. Vanaf de 15e eeuw ging de handel tussen Europa en China erg
vooruit. Er ontstond een groeiende vraag naar Chinese luxeproducten. In de 18e eeuw, toen
thee in Engeland in de mode raakte, kreeg de handel een nieuwe impuls. De zeeverbinding
met China was niet alleen interessant voor handelaren. Na de Industriële Revolutie waren
Europese fabrikanten op zoek naar afzetmarkten. De Mantsjoes wilden de imperialistische
westerlingen buiten de grens houden. De Europese handel werd in de loop van de 18e eeuw
steeds strenger aan banden gelegd. Vanaf 1757 mochten Europeanen alleen nog handel
drijven in Kanton. Voor Europa was er nog een probleem: Chinezen waren niet
geïnteresseerd in Europese producten en dus moest er in zilver betaald worden. Aan het
eind van de 18e eeuw kwam een oplossing: vanuit India werden kisten opium naar China
gebracht, daar smokkelde ze het aan land en ruilden de opium voor thee, zijde en porselein.
De Chinese overheid was woedend en beperkte de bewegingsvrijheid voor buitenlanders.
Vooral voor het steeds machtiger Britse imperium was dit vervelend. Om hier een einde aan
te maken werd in 1793 Lord Macartney naar China gestuurd om de keizer vrije handel te
verzoeken. Helaas mislukte dit. Later werd het nog 2x geprobeerd maar weer mislukt.
H2.2 De Opiumoorlogen
Vanaf het begin van de 19e eeuw werd de smokkel van opium steeds belangrijker. Steeds
meer Chinezen raakten verslaafd aan opium. Het opium werd in beslag genomen en
verbrand, daarom zonden de Britten oorlogsschepen naar China om de Britse belangen te
beschermen. Dit was het begin van de Eerste Opiumoorlog en de Britten wonnen. In het
Verdrag van Nanjing van 1842 moest China ermee akkoord gaan dat er 5 havens werden
opengesteld voor Britten, dat Britse inwoners van deze verdragshavens aan de Engelse
rechtspraak houden, dat Engeland een permanente handelspost in Hongkong kreeg en
China moest de diplomatieke gelijkwaardigheid van Engeland erkennen. De Eerste
Opiumoorlog markeerde het begin van het modern imperialisme: voortaan gebruikten de
imperialistische mogendheden agressieve middelen om hun invloed te vergroten. Na de
Britten kwamen andere Europese landen om vergelijkbare verdragen af te sluiten. China’s
autonomie werd hierdoor ernstig geschaad. Engeland kwam later met hogere eisen: meer
verdragshavens, Britten krijgen vrije toegang tot binnenland en permanent gezantschap in
Beijing. China ging niet akkoord waardoor de Tweede Opiumoorlog (1858-1860) ontstond,
hierna moest China wel akkoord gaan.
H2.3 De verdragshavens
De Europeanen profiteerden van de nieuwe verdragen. Er kwamen handelskantoren en
banken in de verdragshavens. De keizer en bevolking maakten zich zorgen over de Chinese
economie. Het was vooral de extraterritorialiteit, de regeling dat in een gebied de wetten
van een ander land geleden, die kwaad bloed zette. De Chinezen kregen steeds meer haat
en minachting voor de vreemdelingen. Onder andere hierdoor braken halverwege de 19e
eeuw op meerdere plaatsen opstanden uit.
H2.4 Zelfversterking
Omdat China’s militaire zwakte een belangrijke oorzaak was van China’s nederlagen, gingen
er na de Tweede Opiumoorlog voorzichtige stemmen op om China te moderniseren. De
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper aderuiter006. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.