Inleiding.......................................................................................................................................................... 3
Opbouw colleges in drie delen ............................................................................................................................ 3
Bouwstenen: .................................................................................................................................................. 3
Basispijlers van het psychodynamisch therapieproces ....................................................................................... 3
Het therapeutisch kader ................................................................................................................................ 3
Dynamisch mensbeeld ................................................................................................................................... 3
Weerstand en afweermechanismen .............................................................................................................. 3
De therapeutische relatie .............................................................................................................................. 4
Deel 1. Basispijlers van het psychoanalytisch psychotherapieproces (PT) ........................................................ 5
Les 1a: Het achterliggende mensbeeld en de basis assumpties ......................................................................... 5
Het achterliggende mensbeeld ...................................................................................................................... 5
Basisassumpties PT (Luyten e.a., 2015) ......................................................................................................... 5
Welke therapeutische technieken kenmerken de PT? .................................................................................. 9
Les 1b: Het (dynamisch) onbewuste (verder les 4) ............................................................................................. 9
Het onbewuste bij Freud: een introductie ..................................................................................................... 9
Sigmund Freud (1856).................................................................................................................................... 9
Besluit .......................................................................................................................................................... 11
Les 2: Het kader en de setting........................................................................................................................... 13
Dit college .................................................................................................................................................... 13
Hoe te studeren? ......................................................................................................................................... 25
Les 3: De relatie in psychodynamische psychotherapie (28/02) ..................................................................... 26
1: Enkele basisconcepten in een historisch en actueel perspectief ........................................................... 26
2: De therapeutische relatie als een nieuwe objectrelatie om in te groeien............................................... 30
3: De therapeutische relatie en het spel van overdracht en tegenoverdracht .......................................... 34
Samenvatting: factoren die de ontwikkeling van de overdracht bevorderen ............................................. 35
Les 4: Weerstand en afweer ............................................................................................................................. 39
Het veranderingsproces in PT ...................................................................................................................... 39
Veranderen in PT? ....................................................................................................................................... 39
Uitingen van weerstand in therapie ............................................................................................................ 39
Omgaan met weerstand .............................................................................................................................. 40
Weerstand en afweer .................................................................................................................................. 40
Afweer (S. Freud) ......................................................................................................................................... 40
Afweermechanismen ................................................................................................................................... 40
Perry, 2014................................................................................................................................................... 41
Primitieve afweermechanismen (Gabbard, 2010) ....................................................................................... 42
Secundaire afweermechanismen................................................................................................................. 45
Besluit .......................................................................................................................................................... 47
Deel 2. Psychoanalytische therapie bij kinderen, adolescenten en gezin ....................................................... 48
Les 5: Sociale en emotionele problemen van kinderen en gezinnen: een ontwikkelings- en een
mentalisatieperspectief .................................................................................................................................... 48
Inleiding ....................................................................................................................................................... 48
Mentalisatievermogen: een rode draad doorheen het kindertherapeutische werk ................................... 48
Elke ontwikkeling vindt plaats in een context ............................................................................................. 51
Cruciale domeinen van sociale en emotionele ontwikkeling....................................................................... 54
Les 6: Spel en speelsheid in therapie: symboliseren via actie en metafoor....................................................... 59
Spelen en speels kunnen denken................................................................................................................. 59
‘Vrij spel’ als weg naar het onbewuste van het kind en als drager van verandering ................................. 62
Therapeutisch spel is spel in een specifieke therapeutische relatie ............................................................ 64
1
, Therapeutische attitude ten aanzien van spel ............................................................................................. 65
Een ontwikkelingslijn ................................................................................................................................... 66
Les 7: Individuele kinderpsychotherapie ........................................................................................................... 69
Aandachtspunten in deze les ....................................................................................................................... 69
Historiek en actualiteit................................................................................................................................. 69
Dat leidde tot nieuwe ideeën/concepten over kindertherapie ................................................................... 71
Typische psychodynamische kindertherapie ............................................................................................... 73
Vormen van psychoanalytische kindertherapie .......................................................................................... 73
Doelstellingen – examenleerstof ................................................................................................................. 74
Les 8: Psychodynamische assessment (25/04).................................................................................................. 75
Opbouw ....................................................................................................................................................... 75
Intro ............................................................................................................................................................. 75
PD assessment concreet .............................................................................................................................. 77
Te kennen m.b.t. dit college + bijkomende Resources ................................................................................ 86
Les 9: Verlieservaringen in psychodynamisch (ontwikkelingsperspectief) ........................................................ 87
Verlies in de klinische praktijk: Inleiding en concepten ............................................................................... 87
Examen-opdracht ........................................................................................................................................ 89
Separatie, verlies en verwerking binnen een psychodynamisch ontwikkelingsperspectief ........................ 90
Verwerkingsmogelijkheden in een psychodynamisch perspectief .............................................................. 95
Te studeren/ te doen voor het examen ....................................................................................................... 99
Les 10: Complex Trauma ................................................................................................................................. 100
Opbouw ..................................................................................................................................................... 100
Wat is complex trauma? ............................................................................................................................ 100
Hoezo hebben we het over complex trauma (CT)? ................................................................................... 101
PDT met kids met CT .................................................................................................................................. 103
Te kennen m.b.t. dit college ...................................................................................................................... 110
Les 11: Ouderbegeleiding ............................................................................................................................... 111
Situering ..................................................................................................................................................... 111
Praktijkverhaal ........................................................................................................................................... 111
Werkrelatie met ouders............................................................................................................................. 112
Ouderschap in ontwikkeling ...................................................................................................................... 113
Achtergrond en visie .................................................................................................................................. 113
Praktijkverhaal ........................................................................................................................................... 115
De ideale ouder? ........................................................................................................................................ 116
De rol van vaders ....................................................................................................................................... 120
Hoe observeren we ouderlijk mentaliseren ? ............................................................................................ 121
Les 12: Integratie college – interactief (23/05) ............................................................................................... 124
Inleiding ..................................................................................................................................................... 124
Bespreking casus ........................................................................................................................................ 125
Begrippen en inzichten .............................................................................................................................. 129
EXAMEN: .................................................................................................................................................... 129
2
, Inleiding
Opbouw colleges in drie delen
1. Basispijlers van het psychoanalytisch therapieproces (4 colleges)
2. Psychodynamisch werken kinderen, jongeren en ouders (7 colleges)
3. Integratief college (1 college)
Vier gedeelde colleges, vanaf college 5 apart kinderen/volwassenen.
Teksten lezen is aangeraden en verplicht, zeker voor mondeling is dit nuttig. Teksten kennen!
Bouwstenen:
Aansluitend practicum (2de master, optioneel):
- Kinderen & jongeren: N. Vliegen & P. Meurs
- Volwassenen: P. Luyten & B. Lowyck
Postgraduaat opleiding psychoanalytische therapie:
- Kinderpsychotherapie (N. Vliegen & P. Meurs)
- Volwassenen (B. Lowyck & R. Vermote)
Basispijlers van het psychodynamisch therapieproces
1. Het therapeutisch kader dat proces bevordert
2. Het dynamisch mensbeeld (=hoe mensen leren, groeien en veranderen) en het onbewuste
3. De concepten weerstand en afweermechanismen
4. De therapeutische relatie
Het therapeutisch kader
Een specifiek kader met
- Een regelmaat en frequentie
- Een positie in de ruimte
- Afspraken (over bv betaling)
- Gebaseerd op regels als
o Vrije associatie/ vrij spel (cliënt)
o Welwillende neutraliteit (therapeut)
- Biedt een ‘podium’ waarop het het verhaal of het spel zich kan ontvouwen, en waarin
bewuste en onbewuste thema’s en inhouden tot leven kunnen komen
- College kader – N. Vliegen
Dynamisch mensbeeld
- Ons actuele bewuste denken, voelen en handelen is steeds en op een dynamische wijze
verbonden met onbewuste gedachten/ verlangens/ gevoelens...
o Die hun vorm hebben gekregen doorheen onze persoonlijke geschiedenis (impact
van je vroegere ervaringen)
o Die conflictueus en tegenstrijdig kunnen zijn
- College Dynamisch mensbeeld en onbewuste – B. Lowyck
Weerstand en afweermechanismen
- Veranderen is per definitie dubbelzinnig; mensen willen veranderen en tegelijkertijd ook
niet. Het begrip ‘weerstand’ heeft betrekking op de psychotherapeutische situatie, en de
weerstand tegen verandering.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper melissaamandels. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.