Samenvatting
Samenvatting Arbeidspsychologie 1
- Instelling
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
allesomvattend om te slagen voor examen
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 68 pagina's
Voorbeeld 4 van de 68 pagina's
In winkelwagenVoorbeeld van de inhoud
H1: Inleiding- definitie arbeidspsychologie1. Situering arbeidspsychologie binnen de ruimere a&o-psychologie
A&O
= psychologie van de WN, WG en organisatie
= “psychologische studie van de werkende mens, binnen de context van een ruimere organisatie waarin
hij/zij werkt”
- Werk-arbeid betaalde arbeid (uitzondering: vrijwilligers + kan eigenlijk ook toegepast worden
op niet betaalde arbeid)
- Persoon VS situatie (interactie tussen individu & context)
- Profit & non-profit (bv. onderwijs, leger, ziekenhuizen)
- Welzijn is ook een aspect (het gaat niet enkel om het resultaat van de werkende mens)
Doel: wederzijdse betrokkenheid/aanpassing optimaliseren (kan zijn dat er geen match is tussen
de persoon en de situatie proberen voor die wederzijdse betrokkenheid)
Arbeidspsychologie?
= psychologie van de arbeid; van de werkende mens
Kernvraag: Hoe beïnvloedt onze arbeid ons als persoon (+en-) A P
Bv. ik doe werk dat belastend is -> geeft stress aan persoon ( - invloed)
Missie: herontwerpen van arbeid: werk aanpassen aan mens P A (werk aanpassen op de noden
van de mensen) = job (re)design
!! Het werk dat we doen is deel van de context
vb. les in aula geven is niet hetzelfde als mails beantwoorden in kantoor, terwijl het wel beide taken
zijn van een prof A&O
MAAR arbeid/werk is een vage term nood aan specifiekere termen
TAAK
Specifiekere term
= verzameling activiteiten of handelingen met een gemeenschappelijk doel in een
relatief kort tijdsbestek uitvoerbaar en met een logische en noodzakelijke opeenvolging
om gemeenschappelijk doel te bereiken
Bv. les geven
Lager:
! Handelingen
! Bewegingen
! (fysiologische & mentale) processen
elk concept bestaat uit kleinere concepten die je verder moet definieren (in een taak
zit nog iets kleiners en nog iets kleiners)
, FUNCTIE
Concretere term
Het stukje structuur in het midden van de organisatie (functie past in vorige)
= geheel van taken & verantwoordelijkheden die binnen 1 concrete organisatie bij elkaar
horen en door 1 persoon en uitvoerbaar zijn op 1 ogenblik en gericht op specifieke
doelstellingen verschillend van inhoud van andere functies.
Bv. leraar Nederlands in school X
Specifieke doelstelling
Bv. als postbode niet post in je kast bewaren
Duidelijk verschil tussen verschillende functies
Bv. route van jan is niet zelfde als Juliette ondanks beide postbodes
Functie is niet hetzelfde als beroep
-> functie: postverdeler in Kessel- lo -> concreet, specifiek (zelf functie kleur geven)
Functie bestaat al voor je het gaat uitvoeren bv. vacature
Alle functies samen in een organisatie streven de doelstellingen na
BEROEP
Ruimere term als functie (≠ functie !!)
= Overkoepeld geheel van gelijkaardige functies (allemaal functies op een hoop) in
diverse bedrijven op verschillende tijdstippen.
Bv. leerkracht, postbode
Veralgemening in tijd (evolutie beroepsbevolking) & in ruimte (landen, werelddelen)
Engels: beroep = occupation & functie = job
’ job’ als functie en niet als beroep in deze cursus
Hoger
! Team
! Organisatie
! Samenleving
Arbeidspsychologie = analyse van de impact van de functie (& bijhorende taken) op de werkende
mens
Arbeid & werk functie
Taken werkkenmerken (job characteristics)
2. Concretisering van de inhoud van arbeidspsychologie in de opleiding
Model van Arbeispscyhologie : in een
notendop heel de cursus
C
e Links: werk en rechts : de persoon ntral
e
vraag: Wat zijn de psychische gevolgen van het uitoefenen van werk (de ‘functie’) voor de
werkende? Vergt verder concretiseren van:
, - Werk/functie (‘situatie’) onafhankelijke variabele (links)
- Gevolgen voor werkende (‘individu’) afhankelijke variabele (rechts)
ARBEIDSSITUATIE (OV) PSYCHISCH FUNCTIONEREN
- Arbeidsinhoud (AV)
- Arbeidsomstandigheden - Beleving (voelen)
- Arbeidsvoorwaarden - Gedrag (doen)
- Arbeidsverhoudingen - Opvattingen (denken)
2.1 arbeidssituatie onafhankelijke variabele
- Arbeidsinhoud
= KM van de uitgevoerde taken elke taak heeft kenmerken
! Vb. complexiteit van taken verschil: straat opkuisen VS vliegtuig besturen
! Vb. autonomie (= kan je binnen taak beslissen wat, hoe en wanneer) van taken
verschilt: bandwerk VS kamerlid
Vaak dingen die je energie geven voor je job
Vaardigheids-benutting= functie/taak laat toe om vaardigheden/opleiding te benutten,
in job kwijt kunnen
Vb. prof A&O als buschauffeur vaardigheden niet optimaal benutten
Arbeidspsychologisch (strikt gezien)
- Arbeidsomstandigheden
= werkeisen, belasting
o Fysiek bv. zwaar/ gevaarlijk werk, veel lawaai, slechte geur…
o Mentaal: veel dingen afwegen mentaal moe
o Emotioneel: WN in context die emotioneel aangrijpend is (bv. therapeut)
o Werkdruk= #werk in #tijd, hoeveel werk binnen een korte tijd
! vandaag iedereen gehaaster (studie: snel wandelen) predictor burn-out
Ergonomie (strikt) = veiligheid ↑ & ongevallen ↓
- Arbeidsvoorwaarden
= afgesloten contract/ ruil
o Primair: verloning/ bonussen
o Secundair: werktijden & flexibiliteit (voltijds, ploegen, nachtarbeid,
verlofregeling
o Tertair: opleidings-mogelijkheden, loopbaan (carriere maken)
Personeelspsychologie (strikt genomen)
- Arbeidsverhoudingen
= Sociale relaties
LG, collega’s
Representatieve of collectieve
Pesten op het werk, cyberbulling, seksuele dingen
Organisatiepsychologie (strikt genomen)
Ook gebruikt in wetgeving MAAR oneens over welke onderwerpen tot welke categorie behoren.
Enige overlap is mogelijk tss de A’s
, 1.2 Psychisch functioneren afhankelijke variabele
- Welzijn voelen
WN persepctief
Wat?
o (niet) gestresseerd zijn
o Arbeidstevredenheid/ jobsatisfactie/ dat het aangenaam is
o Brunout VS bevlogenheid/ dat het niet te hard belast
DOEL: welzijn maximaliseren en onwelzijn minimaliseren
- Gedrag doen
WG perspectief
Wat?
o Productief gedrag = in lijn met de doelen van de organisatie
! Inrol = prestaties – performantie
vb. postbode: post ronddragen -> doen wat letterlijk in functie staat
! Extrarol = OCB (organization citizenship behaviour -> dingen die strikt genomen
niet in functieomschrijving staan)
vb. postbode: collegiaal zijn, behulpzaam -> wordt niet verwacht maar helpt om
doelen te bereiken
o Contraproductief gedrag/ terugtrekgedrag = ingaan tegen doelen van
organisatie
! vb. pesten, agressie, verloop, sabotage, presenteisme, absenteïsme doelen
niet bereiken
! presentiesme: slecht WANT besmettelijkheid, weerstandsvermogen daalt en
dus later langer uitvallen
+ correleert met absenstiesme (meer van het ene meer van het andere)
Doel: productief gedrag maximaliseren en contraproductief gedrag minimaliseren
- Opvattingen/attitudes denken
Vooral in arbeid2
!!! Deze 3: criteria voor herontwerp functies (wat is goed VS slecht) focus op welzijn en gedrag
Relatie welzijn & gedrag? (“ik wil het welzijn en het gedrag maximaliseren maar hoe doe ik beiden??)
- Hand in hand?
o Tevreden = productief
o Ontevreden = contraproductief?
Bv. als je stress hebt/ ontevreden bent -> ben je minder productief (contraproductief)
- Of op gespannen voet?
o Bv. ik geef geen aandacht aan welzijn -> geen goede winst (de twee sluiten elkaar uit:
moeilijk welzijn & winst)
o evenwicht heeft een grens -> zoektocht naar optimale evenwicht tussen beide
Winst ten kosten van welzijn = uitbuiting
Welzijn zonder organisatiebelang niet haalbaar
Bij conflict: voorrang voor welzijn (WNperspectief) (etische code)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elinelarcier. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €13,39. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 64450 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen