KLEUR EN LICHT
P. 8 – P. 18
GESCHIEDENIS
• Tot 18e eeuw twee lichtbronnen nl. natuurlijk daglicht en vuur als kunstmatige
lichtbron
• Later uitvinding van gasverlichting en elektrische lichtbronnen
KWANTITATIEVE LICHTPLANNING
• Begin van een lichtplanning door middel van normen
• Grote invloed van verlichtingssterkte en verlichtingssoort op de effectiviteit van
productie op de werkplek door toenemende industrialisatie
• Ontstaan van regelgeving die minimale verlichtingssterkten en kwaliteiten van
kleurweergave en antiverblinding gaf
• Deze normencatalogus wordt als richtlijn gebruikt voor de verlichting en bepaalt de
praktijk van de lichtplanning
• Psychologie van de waarneming buiten beschouwing!
KWALITATIEVE LICHTPLANNING
• Kwaliteit ipv kwantiteit als basis van de lichtplanning = waarnemingsgeoriënteerde
lichtplanning
• Ontstaan na WO II in de VS
• Hierbij werd rekening gehouden met het wisselspel tussen de waarnemende mens, de
geziene objecten en het overbrengende medium licht
• Mens met zijn behoeften als actieve factor in de waarneming en niet meer als
ontvanger van een visuele omgeving
• Geen kwantitatieve begrippen van de verlichtingssterkte of luminantieverdeling meer
OP DE WAARNEMING GERICHTE LICHTPLANNING
• Waarneming als uitgangspunt voor goede lichtplanning
• Verlichting als derde factor plannen en op maat vorm geven
• Hiermee konden de vereisten aan een verlichtingsinstallatie en functies van licht
worden beschreven
,RICHARD KELLY
• Pionier in de kwalitatieve lichtplanning
• Onttrok zich aan de richtlijn dat er een eenduidige verlichtingssterkte als centraal
criterium van lichtplanning moest worden gehanteerd
• Maakte drie basisfuncties:
o Ambient luminescence (licht om te zien)
o Focal glow (licht om naar iets te kijken)
o Play of brilliants (licht om te bekijken)
LICHT OM TE ZIEN (ALGEMENE VERLICHTING)
• Zorgde voor een algemene verlichting van de omgeving
• Zorgde ervoor dat de omringende ruimte, zijn objecten en de mensen erin zichtbaar
waren
• Zorgde voor een algemene mogelijkheid voor oriëntatie en activiteiten
• Licht op te zien geen doel op zich maar slechts de basis voor een verdere lichtplanning
• Er werd niet gestreefd naar een algemene verlichting van op optimale
verlichtingssterkte maar naar een gedifferentieerde verlichting
LICHT OM NAAR IETS TE KIJKEN (ACCENT VERLICHTING)
• Licht kreeg voor de eerste keer de taak om actief mee te werken aan het overdragen
van informatie
• Hierbij werd rekening gehouden met het feit dat helderverlichte gedeelten
onwillekeurig de aandacht van de mens naar zich toetrekt
• Een geschikte lichtsterkteverdeling maakt het mogelijk om informatie van een
omgeving te ordenen
• Zones met belangrijke informatie konden door een benadrukte verlichting naar voren
worden gehaald, tweederangs of storende informatie werd door een lager
verlichtingsniveau naar de achtergrond verplaatst
• Maakt snelle en zekere informatie mogelijk
LICHT OM TE BEKIJKEN (DECORATIEVE – SFEER VERLICHTING)
• Ontstond uit het besef dat licht niet alleen op informatie kan wijzen maar ook zelf
informatie vormde
• Gecreëerd door kroonluchters, kaarsvlammen (traditioneel), moderne lichtplanning
door het gericht gebruik van lichtsculpturen of het creëren van sprankeling op verlichte
materialen
,GLASS HOUSE
• Kelly ontwikkelde in het Glass house basisprincipes voor de verlichting van de binnen
-en buitenruimte
• Vermeed jaloezieën voor het zonlicht aangezien deze het uitzicht verstoren en brede
ruimtelijke gevoel negatief beïnvloeden
• Harde contrast overdag van binnen en buiten reduceerde hij door gedimde verlichting
van de binnenwanden
• Concept voor de nacht waarbij hij rekening hield met weerspiegeling van glasfaçades
waardoor er een ruimtelijk gevoel werd gecreëerd
• Kaarsen in de binnenruimte om glans en een opwindende sfeer te creëren
• Schijnwerpers in de buitenruimte op het dak verlichtten het gazon voor het gebouw
en de bomen bij het huis
SEAGRAM BUILDING
• Een uit de verte herkenbare toren van licht
• Kelly liet het gebouw van binnenuit oplichten met verlichte plafonds in de
kantoorverdiepingen
• Fluorescentielampen om ’s nachts energie te besparen
• Idee dat wolkenkrabber boven de staat zweeft door verlichte sokkel
• Gelijkmatige verticale verlichting van de kern met het plafondarmaturen zorgen voor
indrukwekkende blik in het gebouw
• Tapijt van licht zet zich voort vanuit de binnenruimte naar het voorterrein
• Jaloezieën aan de vensters konden slechts in drie posities worden ingesteld (open,
halfopen, gesloten)
NEW YORK STATE THEATER
• Kelly onderzocht kristallijne structuren om de kroonluchter in de toeschouwersruimte
en de verlichting van de balustrades in de foyer te ontwikkelen
• Kroonluchter samengesteld uit een veelvoud van kleinere lichtdiamanten
• Armaturen in de foyer hebben effect van juwelen in een kroon
• Sprankelingseffecten vergelijkbaar met het fonkelen van edelstenen
, KIMBELL ART MUSEUM
• Kahn ontwierp een reeks galerieën met gewelvenplafonds met een lichtvoeg in het
midden
• Kelly ontwierp het lichtleidsysteem gewelfde aluminiumplaten
• Door perforatie drong daglicht binnen, middelsste gedeelte van de aluminiumschaal
niet geperforeerd
• Volledig geperforeerde reflector in gebieden zonder vereisten qua UV-bescherming
• Planten om harde daglicht voor binnenruimten te temperen
YALE CENTER FOR BRITISH ART
• Systeem van bovenlichten
• Museum wilde uitsluitend verlichting door daglicht
• Bij weinig daglicht gebruik van kunstmatige verlichting
• Lichtkoepels lieten diffuus noordlicht naar binnen en vermeden directe lichtinval van
hogere stand van de zon op de wanden of vloer
• Bovenlichten bestonden uit een koepel met UV-bescherming en een constructie uit
doorschijnende kunststofplaat als bescherming tegen stof
• Schijnwerper met nauwe lichtbundel
WILLIAM LAM
• Één van de meest betrokken voorvechters van een kwalitatief georiënteerde
lichtplanning
• Maakt in jaren 70 een criteriacatalogus met een beschrijving van vereisten aan een
verlichtingsinstallatie
• Maakt onderscheid tussen twee hoofdgroepen
o De vereisten die uit de actieve bezigheden in een visuele omgeving ontstaan
(activity needs)
o De psychologische vereisten van een visuele omgeving (biological needs)
ACTIVITEITSBEHOEFTEN
• Vereisten die uit de actieve bezigheden in een visuele omgeving ontstaan
• Bepalend zijn de eigenschappen van de voorliggende kijktaken
• Er wordt een functionele verlichting nagestreefd die optimale omstandigheden schept
voor de overeenkomstige activiteit
• Keert zich tegen een continue verlichting en eist een meer gedifferentieerde analyse
van alle kijktaken op locatie, type en frequentie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evarab. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.