Zeer uitgebreide samenvatting van alle theorie die behandeld wordt tijdens het moeilijke en pittige blok Water- en zouthuishouding 2.
INCLUSIEF: samenvatting van hoorcollege's, ZSO, handige afbeeldingen en tabellen, alle normaalwaardes op een rijtje en belangrijke aantekeningen die ik gemaakt heb t...
Samenvatting Water- en
Zouthuishouding 2
HC1.1 Klinische
symptomatologie
Schors/cortex: buitenrand van de
nier met een
streeppatroon(mergstralen), hier zijn
de glomeruli gelegen
Merg/medulla: binnenkant van de
nier opgebouwd uit piramiden, hier
is de Lis van Henle gelegen
Pyelum/pelvis renalis: nierbekken,
klein opvangreservoir/trechter voor
de door de nefronen geproduceerde urine die uitmondt in de ureter
Labyrint: deel in de schors tussen de mergstralen, bevat glomerulus en
kronkelende tubuli
-Een nier heeft 600.000-1.000.000 nefronen
-Schorsstrengen en papillen stulpen uit in het nierbekken waardoor calices
ontstaan
-In de nierhilus lopen a. renalis, v. renalis en postganglionaire van de
plexus renalis
lichaampje van Malpighi: bestaat uit kapsel van Bouwman en
glomerulus, met daar tussenin de ruimte van Bouwman waar voorurine
naar toe geperst wordt
Kapsel van Bouman: capsula glomeruli oftewel membraan(visceraal en
pariëtaal blad) dat de glomerulus omhult
Podocyten: epitheliale cellen van het viscerale blad van kapsel van
Bouwman, gekenmerkt door gelobde kern en pedikels(voetuitsteeksels)
waarmee de gehele basaalmembraan van glomerulus mee bedekt wordt,
zorgen voor onderhoud van het filtermembraan door de productie van
bepaalde onderdelen
Mesangium: bindweefsel tussen glomerulaire capillairlussen, zorgen voor
afbraak basaal membraan en hebben receptoren voor angiotensine II
,-Gladde spiercellen van de vas afferens en vas efferens bepalen de druk
en de flow in de glomerulus
-Voorurine is redelijk gelijk aan het plasma, behalve de grote moleculen die
al weggefilterd zijn
Juxtaglomerulaire apparaat: onderdeel feedbackmechanisme dat
filtratiesnelheid, indirecte Na+ balans en systemische bloeddruk regelt
Macula densa: cellen van distale tubulus, sensorfunctie voor inhoud
distale tubulus wat betreft osmolaliteit(Na) en chloorgehalte
Extra-glomerulaire mesangiumcellen: gemodificeerde gladde
spiercellen(myosine), gelegen tussen glomerulaire capillairen,
contraheren onder invloed van angiotensine II wat leidt tot
toe/afname filtratieoppervlak of doorstroming glomerulus
Juxtaglomerulaire cellen: gespecialiseerde cellen in wand van het
vas afferens, daar waar afferente arteriole overgaat in glomerulus,
productie van renine
Verschil corticale nefronen en juxtamedullaire nefronen
Voorkomen: 15% juxtamedullaire nefronen en 85% corticale
nefronen
Ligging: corticale nefronen in buitenste delen van de schors,
juxtamedullaire nefronen op de grens tussen de cortex en de
medulla
Functie:
o Juxtamedullaire nefronen: genereren osmotische gradiënt in
het merg verantwoordelijk voor reabsorptie van water,
concentreren urine
o Corticale nefronen: betrokken bij reabsorptie en secretie van
stoffen
Lengte lis van Henle: lissen zijn bij corticale nefronen korter en
liggen vrijwel geheel in de schors(soms zelfs géén lis van Henle),
juxtamedullaire nefronen hebben lange lissen die ver in medulla
uitsteekt
,Nierfuncties:
1. Uitscheiding van afvalproducten/bloedzuivering
2. Regulatie homeostase(milieu interieur)
o Volume balans
o Mineralen-, elektrolyt, zuur-base evenwicht
3. Hormoonproductie waardoor betrokkenheid bij:
o Botstofwisseling middels aanmaak vitamine D3
o Bloedaanmaak middels EPO
o Bloeddruk middels aanmaak renine
-Met een verminderde nierfunctie wordt aangeduid de snelheid van de
glomerulaire filtratie, niet de andere nierfuncties
Bloedvoorziening nieren:
A. renalis: zijtak aorta
A. interlobaris: gelegen tussen piramiden
A. arcuata: grensgebied schors en merg
A. interlobularis
Afferente en efferente arteriole: in serie geschakelde weerstanden
die zorgen voor bifasische drukverval in renale circulatie, bepalen
effectieve ultrafiltratiedruk door veranderingen in pre- en
postglomerulaire vaatweerstand
o Dilatatie afferent en constrictie efferent verhogen
intraglomerulaire druk en bevorderen filtratie
o Constrictie afferent en dilatatie efferent verlagen
intraglomerulaire druk en belemmeren filtratie
-Vasoconstrictie van het afferente vat (NSAID’s) in combinatie met
vasodilatatie van de efferente arteriole (ACE-remmers) geeft een groot
risico op afname van de GFR.
Perotubulaire capillair netwerk(PCN): vertakking vas efferens gelegen
om tubuli voor terugresorptie van stoffen naar de bloedbaan, mondt uit in
de v. interlobularis,
,Voorbeelden van nierziekten naar lokalisatie:
Vasculair: nierarteriestenose, niervenetrombose, nierinfarct,
hemolytisch uremisch syndroom, decompensatio cordis
Glomerulair: glomerulonefritis, glomerulosclerose, trombotische
microangiopathie, membraneuze nefropathie
Tubulo-interstitieel: interstitiële nefritis(allergisch, infectieus),
tubulusnecrose(toxisch, ischemisch)
Urinewegen: refluxnefropathie(urine gaat omhoog), nierstenen met
obstructie, cystennieren, agnesie/hypoplasie
HC1.2 Glomerulaire filtratie/proteïnurie
Fysiologische nierprocessen:
Glomerulaire filtratie: 190 liter per dag
o Afhankelijk van lading en grootte
o Kwantitatief belangrijke serumeiwitten passeren niet
o Laat volgende stoffen door: Na, K, Cl, H2, urea, glucose en
inuline
Tubulaire reabsorptie: 99% van de filtratie wordt weer
teruggeabsorbeerd, met name water, zouten en kleine eiwitten
Tubulaire secretie: laatste verwijdering van stoffen die niet
gefiltreerd worden zoals kleine afvalstoffen, geneesmiddelen en
kalium
Hormoonproductie: erythropoetin(faciliteert O2 transport), vitamine
D(botstofwisseling), renine(regulatie bloeddruk)
Glomerular Filtration Rate(GFR): hoeveelheid water die per tijdseenheid
wordt gefiltreerd in alle glomeruli tezamen, ook wel de nierfunctie
genoemd
, Bepalende factoren: drukverschil over capillaire membraan,
filtratieoppervlak, permeabiliteitscoëfficiënt en de plasmastroom
Drukken die een rol spelen bij vorming van een filtraat zijn
hydrostatische druk en colloïdosmotische druk in glomerulaire
capillairen en kapsel van Bouwman Peff = Pgc – (Pb + πgc)
Normale GFR is 100-125 ml/min/1,73m2, voor vrouwen 100 ml/min
en voor mannen 125 ml/min 180 L/dag
GFR bij ouderen is kleiner dan de GFR bij jongeren, verklaard door
het afnemen van de spiermassa bij ouderen
Bij een GFR <60 ml/min kan er tijdens de zwangerschap een
versnelde achteruitgang van de nierfunctie ontstaan, met name bij
onvoldoende gereguleerde bloeddruk en proteïnurie
Autoregulatie: constant houden van de GFR bij gemiddelde bloeddruk van
75 tot 200 mmHg, middels veranderingen in afferente weerstand door
juxtaglomerulaire cellen
Hoge bloeddruk leidt tot vasoconstrictie, waardoor Pgc gelijk blijft
Lage bloeddruk leidt tot vasodilatatie, waardoor Pgc gelijk blijft
Klaring(Cx): hoeveelheid plasma die per tijdseenheid wordt ontdaan van
opgeloste stof(marker), renale excretiecapaciteit
Netto effect van glomerulaire filtratie, tubulaire reabsorptie en
secretie via de
peritubulaire capillairen.
Bij een hoge klaring is de stof kort in het lichaam, bij een lage klaring
is de stof lang in het lichaam en moeilijk uit te scheiden
Klaring = GFR bij geen reabsorptie of secretie, oftewel filtratie =
excretie GFR marker zoals bijv. inuline
Klaring > GFR = netto-secretie zoals penicilline
Klaring < GFR = netto-reabsorptie of onvolledige filtratie zoals
glucose
Gefilterde hoeveelheid(filtratie) = Px * GFR(Cx)
Urine excretie rate(excretie) = Ux x V
ECC = endogene creatinine klaring = 24-uurs creatinine X 700 /
serumcreatinine NB: dit is een ezelsbruggetje, dus niet exact!
, -De formule U x V/P rekent de klaring uit voor die betreffende persoon
zonder te corrigeren voor lichaamsoppervlakte, grote mensen hebben
namelijk een hogere GFR
-De creatinine-excretie(Ux x V) blijft ongeveer gelijk als het dieet en het
lichaamsgewicht niet veranderen. Vrouw scheidt 6-10 mmol en man 12-15
mmol creatinine uit per 24 uur(afhankelijk van lean body mass)
Eisen GFR marker:
1. Stof moet oplosbaar zijn
2. Stof mag niet eiwitgebonden zijn
3. Stof moet vrij gefiltreerd worden
4. Stof mag niet geresorbeerd, secreteerd of gemetaboliseerd worden
door het nefron
5. Stof moet met een constante hoeveelheid geproduceerd worden
6. Stof mag niet de GFR beïnvloeden
Voorbeelden GFR marker:
Inuline, Cr51-EDTA(chroom), J125-thalamaat(jodium), echter nadeel is
exogene intraveneuze toediening met invasieve tijdrovende
metingen
Creatinine: endogene marker voor GFR die eenvoudig te bepalen is
o Afbraakproduct van creatinefosfaat in spierweefsel, dat met
vrij constante snelheid geproduceerd wordt en afhankelijk is
van de spiermassa
o Alleen werkzaam bij stabiele plasma creatinineconcentratie
oftewel een evenwichtstoestand
o Nadeel: kleine hoeveelheid tubulaire secretie(10%), waardoor
overschatting van GFR, gecorrigeerd door medicijnen die de
secretie remmen bijv. trimethoprim
o Toename creatininesecretie bij afname GFR door
nierinsufficiëntie of proteïnurie, hierdoor staat patiënt er
slechter voor dan je op grond van de creatinineklaring zou
verwachten(grotere overschatting)
o Serum creatinine niet sensitief voor detectie nierinsufficiëntie
vanwege secretie en interindividueel verschil in productie
Beïnvloedende factoren serum creatininegehalte
1. Inname: stijging bij eten van warm en gekookt vlees(‘exogeen
creatinine’).
2. Aanmaak: endogene productie afhankelijk van de ‘lean body
mass’(spiermassa), verandert bij spieratrofie of body building
3. Filtratie: snelheid hiervan is afhankelijk van de GFR
4. Tubulaire secretie: de proximale tubuli zorgen voor actieve secretie
van creatinine
5. Verder geneesmiddelen, koorts, trauma, infecties, zware inspanning
en acetoacetaat
-Het verzamelen van 24 uurs urine is lastig en leidt vaak tot fouten
daarom is GFR ongeveer gelijk aan 1/plasma creatinine
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Demiiix. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,48. Je zit daarna nergens aan vast.
