Samenvatting
samenvatting bestuursrecht / administratief recht
- Instelling
- Karel De Grote-Hogeschool (KdG)
een mooie samenvatting van administratief of bestuursrecht
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 47 pagina's
Voorbeeld 4 van de 47 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Administratief rechtDeel 1: Fundamentele elementen van het administratief recht
Hoofdstuk 1: Afbakening van het administratief recht
1.1 Begrip
Een synoniem voor administratief recht is bestuursrecht. Administratief recht is een nationaal recht.
Dat wil zeggen dat de regels enkel van toepassing zijn voor België. Toch zijn er enkele internationale
regels van toepassing voor het administratief recht in België. Bijvoorbeeld geen discriminatie op
grond van nationaliteit, … Daarnaast is het administratief recht een tak van het publiekrecht. Het
gaat dus de relatie regelen tussen overheden onderling of tussen de burgers en de overheid.
Administratief recht bevat regels van het dwingend recht, omdat er geen afwijking mogelijk is en
men handelt in het algemeen belang. Een voorbeeld hiervan zijn de belastingen. Wij kunnen niet
zeggen dat we geen belastingen willen betalen, omdat we anders minder loon hebben. Maar
belastingen zijn wel in het algemeen belang, want dankzij belastingen kunnen er opnieuw wegen
heraangelegd worden. De regels zijn dus niet aanpasbaar zoals bij het verbintenissenrecht.
Het administratief recht organiseert het openbaar bestuur en regelt dienst taakvervulling. Met het
openbaar bestuur bedoelen we twee zaken:
- De grondwettelijk ingerichte bestuurlijke overheden (staan in de grondwet).
Enkele voorbeelden hiervan zijn: de federale regering, de regering van de deelstaten, de
lokale besturen (gemeenten, provincies, …). Dat zijn bestuurlijke overheden die bepaalde
wetten gaat uitvoeren. Het zijn dus de overheden die in de grondwet zijn opgenomen.
- De bijkomende bestuurlijke diensten zijn opgericht of erkend door de bestuurlijke
overheden. Ze oefenen toezicht uit over de bestuurlijke diensten zodat bepaalde belangen
van de maatschappij kunnen behartigd worden. Enkele voorbeelden van bestuurlijke
diensten zijn: OCMW, NMBS, Bpost, FOD … De bestuurlijke diensten zijn niet opgenomen in
de grondwet zoals de bestuurlijke overheden.
Zowel de bestuurlijke overheden als de bestuurlijke diensten hebben dezelfde taakvervulling,
namelijk dat ze een beleid moeten voeren in het algemeen belang. Bijvoorbeeld belasting: het geld
wordt gebruikt om nieuwe heraan teleggen en dat is in het algemeen belang. We hebben dus een
grote verantwoordelijkheid voor het welzijn van de maatschappij, want België is een
verzorgingsstaat. Ze kunnen hun taak vervullen door op drie manieren beslissingen te nemen:
Beslissingen van wetgevende aard
Dat zijn geen wetten van de wetgevende macht, maar het zijn materiële wetten die een
algemeen geldend karakter hebben. Bijvoorbeeld een politieverordening over nachtlawaai.
Een burgemeester is een deel van het openbaar bestuur en gaar een beslissing nemen over
dat nachtlawaai. Deze beslissing kan een verordening zijn of een reglement.
Bestuurlijke beslissingen
Dat zijn beslissingen die worden genomen in concrete dossiers. Bijvoorbeeld een bepaald
bestuur kan een vergunning toekennen aan een bedrijf of bijvoorbeeld een gasboete als je
de verordening over het nachtlawaai niet respecteert. Het wordt dus aan een specifieke
burger gegeven, maar de sanctie is wel in het algemeen belang.
Jurisdictionele beslissingen
Dat zijn beslissingen die je normaal gezien aan de rechterlijke macht zou koppelen, maar er
zijn ook administratieve rechtbanken (zoals bijvoorbeeld de Raad van State (= hoogste
administratieve rechtscollege)) die beslissingen maken. Het zijn rechtssprekende
beslissingen. Bijvoorbeeld de Raad van State die een vergunning vernietigd.
,1.2 Uitzonderingsrecht
Het administratief recht is een uitzondering op het algemeen recht. Dat komt om het publiekrecht
ook een uitzondering is tegenover het gemeen privaatrecht. De overheid is onderworpen aan de wet,
maar het administratief recht is op bepaalde punten afwijkend ten aanzien van het gemeen recht. De
overheid heeft bijzondere rechten en plichten, omdat ze het algemeen belang boven het privaat
belang moeten plaatsen. Dus om deze doelstelling te bereiken hebben voorrechten nodig, maar die
gaan ook gepaard met enkele verplichtingen.
Het zou niet logisch zijn moesten de burgers evenveel macht hebben als de overheid, want iedereen
denkt over alles anders en de overheid moet één lijn kunnen trekken en daarom hebben ze meer
macht dan de burgers. Zo hebben we allemaal belang bij een degelijk fietspad. Stel dat er op een
bepaalde baan nog geen fietspad is, dan kan de overheid die mensen onteigenen. De overheid
handelt dan in het algemeen belang is dus bevoorrecht op de burger, want de burger kan geen
mensen onteigenen. Hetzelfde geldt voor de organisatoren van een festival. De organisatoren zijn
gewone burgers die alles heel groot zien met veel lawaai, maar de buurtbewoners willen rust.
Daarom moet de overheid enkele beperkingen opleggen die de buurtbewoners niet kunnen.
Bijvoorbeeld om 2 uur stopt de muziek, maximale oppervlakte, …
Bijzondere rechten (voorrechten)
Het bestuur kan gezagshalve (eventueel met dwang) optreden tegen de wil in van betrokkene (
wilsovereenstemming). Ze hebben dus het bijzondere recht om dingen aan de burgers op te leggen
zonder dat de burgers hierin hebben toegestemd. Enkele voorbeelden:
Belastingen
Dat is heel anders dan bij een koop-verkoopcontract, want als er geen wilsovereenstemming
is, dan kan er geen geldig contract worden opgesteld.
Uitvoerbare (reglementaire en individuele beslissingen)
Een verkeersreglement is een reglementaire beslissing, want het is van toepassing op
iedereen. Een verblijfsvergunning die geweigerd wordt is een individuele beslissing, want dat
is van toepassing op één individu.
Onteigening/ opeising/ erfdienstbaarheden van algemeen nut.
Alleen de overheid kan mensen onteigenen, dat kan niet gedaan worden door de burgers.
Sancties
Enkele voorbeelden van sancties zijn een verkeersboete, een gasboete, …
Rijbewijs
In België is er een wettelijke plicht tot rijbewijs. Het bestuur (gemeentehuis) gaat dat
rijbewijs verlenen, maar gaat daar ook de prijs voor bepalen. De prijs kan dus verschillen
tussen de dorpen en/of de steden.
Domeingoederen
Stel dat je een lening aangaat bij de bank voor de aankoop van een woning, dan zal de bank
vaak een hypotheek leggen op jouw woning. Wanneer je de lening dan niet op tijd afbetaald,
dan kan de bank beslag leggen op jouw woning, want dat staat in de overeenkomst tussen
jou en de bank.
Overheidsgoederen zoals bijvoorbeeld de E17 daar kan geen beslag op worden gelegd.
Indien er dus schulden worden gemaakt, dan kan de medecontract daar geen beslag op
, leggen. Het bestuur heeft dus een voorrecht op sommige goederen, waardoor ze niet
vatbaar zijn voor beslag. Op goederen van de overheid die niet nuttig zijn voor de openbare
dienstverlening kan wel beslag worden gelegd door de medecontractant, bijvoorbeeld op de
kunst in de plaatselijke bibliotheek.
Verlaten gebouwen opeisen
De burgemeester kan verlaten gebouwen opeisen. Als er zes maanden geen nieuws is van de
eigenaar van de woning en de burgemeester laat weten dat hij de woning ter beschikking wil
stellen aan daklozen, dan kan dat. De buurman kan dit bijvoorbeeld niet.
Bijzondere plichten
Als iets meer rechten heeft, dan heeft het ook meer plichten. Dat is dan de keerzijde van de
bijzondere rechten. Enkele voorbeelden:
Overheidsopdrachten
Stel dat er een nieuwe gevangenis moet gebouwd worden, dan kan het bestuur niet zomaar
de aannemer kiezen die ze willen. Zoiets wordt gefinancierd met belastinggeld en als je dan
de duurste neemt, dan heb je protest van de burgers. Er zal dus gekeken worden wie de
beste is voor de beste prijs. Hetzelfde gebeurde voor de aankoop van mondmaskers tijdens
de coronacrisis.
Openbaarheid van bestuur
Er moeten in alle openbaarheid gehandeld worden. We hebben dus het recht om te weten
hoeveel belastingen we moeten betalen.
ABBB
ABBB staat voor de algemene beginselen van behoorlijk bestuur. Dat is een bron van het
administratief recht die het bestuur gaat bepalen. Alles moet duidelijk gemotiveerd zijn en
iedereen moet op een gelijke manier van de diensten gebruik maken.
Continuïteit van openbare dienst
De dienst moet zonder onderbrekingen verleend worden. De bibliotheek moet dus altijd
geopend zijn gedurende de openingsuren. Door de coronacrisis moesten de bibliotheken
dicht, dus dat was een uitzondering op de algemene regel.
Eigen terminologie
Wanneer we spreken van domein in het recht bedoelen we de goederen van de overheid. Een
concessie is een toegeving. In het administratief recht geeft een concessie het recht aan de
handelaars om een deel van het domein (dus de goederen van de overheid) te gebruiken voor het
uitbaten van hun zaak.
1.3 Uitvoerbare beslissingen
Begrip
Uitvoerbare beslissingen zijn eenzijdige administratieve rechtshandelingen. Een eenzijdige beslissing
wil zeggen dat het bestuur eenzijdig zal beslissen over een bepaalde zaak. Bijvoorbeeld voor het
toekennen van een vergunning, het toestaan van een betoging of het heffen van een belasting. Een
eenzijdige administratieve rechtshandeling komt tot stand zonder akkoord van de betrokkene. De
burger moet dus niet instemmen voor een nachtklok, belasting, het weigeren van een vergunning, …
Uitvoerbare beslissingen kunnen een individuele of een algemene (of reglementaire) draagwijdte
hebben. Wanneer ze een individuele draagwijdte hebben, dan zijn ze van toepassing op één individu.
Wanneer ze een algemene draagwijdte hebben, dan zijn ze van toepassing op bijvoorbeeld alle
inwoners of op een heel grondgebied. Zowel de individuele als de algemene zijn uitvoerbare
beslissingen die allebei vernietigd kunnen worden door de Raad van State.
, Het bestuur kan ook meerzijdige administratieve handelingen stellen en dat doen ze door
bijvoorbeeld een contract te sluiten. Bijvoorbeeld de overheid koopt een stuk grond van een
bewoner voor de uitbouw van een sporthal. Opgelet: dit is geen uitvoerbare beslissing meer. Een
meerzijdige administratieve handeling komt tot stand door de toestemming van iedere betrokkene.
Het bestuur kan ook materiële (of feitelijke) handelingen stellen. Dat betekent dat deze geen
rechtsgevolgen met zich meebrengen. Voorbeelden hiervan zijn: de bekendmaking van een
beslissing, informatie verschaffen bij een gemeentehuis, politieopkomst die een nepfestival moet
tegenhouden. Het bestuur krijgt door deze handelingen meer macht, maar ze stellen deze
handelingen niet om er bepaalde juridische gevolgen aan te koppelen. Opgelet: ook dit is geen
uitvoerbare beslissing meer.
Kenmerken/voorrechten
De uitvoerbare beslissingen hebben enkele kenmerken/voorrechten.
Eenzijdig
Uitvoerbare beslissingen zijn eenzijdige administratieve rechtshandelingen. Er worden
rechten en plichten opgelegd aan iemand zonder akkoord. We zitten dus met
ongelijkwaardige partijen. Bijvoorbeeld de beslissing van de burgemeesters van Boom en
Rumst om geen Tomorrowland te organiseren. Deze beslissing is genomen zonder akkoord
van de organisatoren.
Wettigheid vermoeden
Het bestuur wordt geacht altijd wettig te handelen. Het bestuur moet zich aan heel wat
regels houden. De wettigheid wordt dan vermoed. Stel dat er een politieverordening komt,
dan wordt die geacht wettig te zijn, maar de burger kan dat weerleggen. Zij kunnen dit doen
omdat er bijvoorbeeld sprake is van discriminatie. Zo kunnen de organisatoren van
Tomorrowland proberen te weerleggen dat de argumenten van Boom en Rumst niet wettig
zijn.
Uitvoerbaar
De uitvoerbare beslissingen worden geacht uitvoerbaar bij voorraad te zijn. Zelfs zonder
voorafgaande rechterlijke erkenning en zelfs als er betwisting is, dan zullen de uitvoerbare
beslissingen moeten uitgevoerd worden. Stel dat je een contract hebt met een schilder en
die komt zijn contract niet na, dan moet je zelf naar de rechtbank gaan om verdere stappen
te kunnen ondernemen. Het bestuur moet dit niet en kunnen de uitvoerbare beslissingen
meteen uitvoeren.
De uitvoerbare beslissingen zijn ambtshalve gedwongen uitvoerbaar. Stel dat een burger een
verbod van de overheid niet wil naleven, dan kan de overheid dat met dwang doen naleven.
De overheid kan dan aan de hand van openbare machten bepaalde dingen opleggen of
uitvoeren. Zij mogen dit alleen doen als ze een wettelijke machtiging hebben bijvoorbeeld
een wettelijk ambt om een samenscholing te vermogen of wanneer de hoogdringendheid in
algemeen belang is. Bijvoorbeeld wanneer auto geparkeerd staat op de tramsporen. Dan
mag de overheid de beslissing eenzijdig nemen en deze met dwang laten uitvoeren.
Indelingen
De uitvoerbare beslissingen kunnen we verdelen in drie categorieën: volgens (personeel)
toepassingsgebied, volgens al dan niet toekenning subjectief recht/gunst en volgens vrijheid in
uitoefenen bevoegdheid.
Volgens (personeel) toepassingsgebied
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper boduces50. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen