==
Universiteit Antwerpen
Academiejaar 2021 - 2022
Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen
Master Revalidatiewetenschappen en Kinesitherapie
Onderste extremiteit en
lumbopelvische regio
, PRAKTIJK
ONDERSTE EXTREMITEITEN
,INHOUD
1. Verwijzing ............................................................................................................................................................ 8
1.1. Screening pluis-niet pluis ............................................................................................................................. 8
1.1.1. Uitsluiten van generieke rode vlaggen .................................................................................................. 9
1.1.2. Uitsluiten van regio specifieke rode vlaggen ........................................................................................ 9
1.1.3. Regio specifieke tractusanamnese ...................................................................................................... 10
1.1.4. Nagaan of de klachten houdings- en/ of bewegingsgerelateerd zijn .................................................. 10
1.1.5. Inschatting maken van het beloop van de klachten ........................................................................... 10
1.1.6. Eerste inventarisatie van de hulpvraag ............................................................................................... 11
1.1.7. Conclusie trekken o.b.v. het patroon, de symptomen en tekens ....................................................... 11
2. Anamnese ......................................................................................................................................................... 12
3. Onderzoek ......................................................................................................................................................... 13
3.1. Inspectie ..................................................................................................................................................... 13
3.1.1. Algemene inspectie ............................................................................................................................. 13
3.1.2. Specifieke inspectie ............................................................................................................................. 17
3.2. Korte palpatie ............................................................................................................................................. 17
3.3. Basisfunctieonderzoek ............................................................................................................................... 17
3.3.1. Actief functioneel onderzoek .............................................................................................................. 17
3.3.2. Actief analytisch onderzoek ................................................................................................................ 19
3.3.3. Passief analytisch onderzoek .............................................................................................................. 22
3.3.4. Weerstandsonderzoek ........................................................................................................................ 28
3.4. Toegevoegd onderzoek .............................................................................................................................. 32
3.4.1. Goniometrie ........................................................................................................................................ 32
3.4.2. Spierlengte testing .............................................................................................................................. 38
3.4.3. Manuele spiertesting .......................................................................................................................... 52
3.4.4. Jointplay .............................................................................................................................................. 62
3.4.5. Specifieke testen ................................................................................................................................. 65
3.4.6. Specifieke vragenlijsten....................................................................................................................... 81
4. Analyse .............................................................................................................................................................. 81
1. Articulaire technieken ....................................................................................................................................... 82
1.1. Primaire tractie art. coxae vanuit flexie ..................................................................................................... 82
1.2. Secundaire tractie art. coxae vanuit flexie ................................................................................................. 84
1.3. Secundaire tractie art. coxae vanuit extensie ............................................................................................ 85
2. Myofasciale technieken .................................................................................................................................... 86
2.1. Spierverlengingstechniek M. Quadriceps Femoris ..................................................................................... 86
2.1.1. Statische verlengingsmethode ............................................................................................................ 86
, 2.1.2. PNF techniek ....................................................................................................................................... 86
2.2. Spierverlengingstechniek van de hamstrings ............................................................................................. 87
2.2.1. Statische verlengingsmethode ............................................................................................................ 87
2.2.2. PNF techniek ....................................................................................................................................... 88
2.3. Spierverlengingstechniek van de Mm. Adductores.................................................................................... 89
2.3.1. Bi-articulaire Mm. Adductores (M. Gracilis, M. Adductor Magnus, M. Semitendinosus en M.
Semimembranosus) ...................................................................................................................................... 89
2.3.2. Mono-articulaire Mm. Adductores (M. Pectineus, M. Adductor Brevis, M. Adductor Longus) .......... 91
2.4. Spierverlengingstechniek M. Iliopsoas ....................................................................................................... 93
2.4.1. Statische verlengingsmethode ............................................................................................................ 93
2.4.2. PNF techniek ....................................................................................................................................... 94
2.5. Spierverlengingstechniek M. Piriformis ..................................................................................................... 95
2.5.1. Statische verlengingsmethode ............................................................................................................ 95
2.5.2. PNF techniek ....................................................................................................................................... 96
2.6. Spierverlengingstechniek M. Tensor Fascia Latae...................................................................................... 97
2.6.1. Statische verlengingsmethode ............................................................................................................ 97
2.6.2. PNF techniek ....................................................................................................................................... 98
2.6.3. Dwarse rek .......................................................................................................................................... 98
1. Verwijzing .......................................................................................................................................................... 99
1.1. Screening pluis-niet pluis ........................................................................................................................... 99
1.1.1. Uitsluiten van generieke rode vlaggen .............................................................................................. 100
1.1.2. Uitsluiten van regio specifieke rode vlaggen .................................................................................... 100
1.1.3. Regio specifieke tractusanamnese .................................................................................................... 101
1.1.4. Nagaan of de klachten houdings- en/ of bewegingsgerelateerd zijn ................................................ 101
1.1.5. Inschatting maken van het beloop van de klachten ......................................................................... 101
1.1.6. Eerste inventarisatie van de hulpvraag ............................................................................................. 102
1.1.7. Conclusie trekken o.b.v. het patroon, de symptomen en tekens ..................................................... 102
2. Anamnese ....................................................................................................................................................... 103
3. Onderzoek ....................................................................................................................................................... 105
3.1. Inspectie ................................................................................................................................................... 105
3.1.1. Algemene inspectie ........................................................................................................................... 105
3.1.2. Specifieke inspectie ........................................................................................................................... 105
3.2. Korte palpatie ........................................................................................................................................... 106
3.2.1. Fluctuatietest .................................................................................................................................... 106
3.2.2. Ballottement van de patella .............................................................................................................. 107
3.2.3. Mini hydropstest ............................................................................................................................... 107
3.3. Basisfunctieonderzoek ............................................................................................................................. 108
, 3.3.1. Actief functioneel onderzoek ............................................................................................................ 108
3.3.2. Actief analytisch onderzoek .............................................................................................................. 110
3.3.3. Passief analytisch onderzoek ............................................................................................................ 112
3.3.4. Weerstandsonderzoek ...................................................................................................................... 120
3.4. Toegevoegd onderzoek ............................................................................................................................ 123
3.4.1. Goniometrie ...................................................................................................................................... 123
3.4.2. Spierlengte testing ............................................................................................................................ 125
3.4.3. Manuele spiertesting ........................................................................................................................ 125
3.4.4. Jointplay ............................................................................................................................................ 129
3.4.5. Specifieke testen ............................................................................................................................... 131
3.4.6. Specifieke vragenlijsten..................................................................................................................... 163
4. Analyse ............................................................................................................................................................ 163
1. Articulaire technieken ..................................................................................................................................... 164
1. Tractie art. tibiofemorale ............................................................................................................................ 164
2. Translatie art. genu: tibia naar ventraal (extensie mobilisatie via distale partner) .................................... 165
3. Translatie art. genu: femur naar dorsaal (eindstandige extensie mobilisatie via proximale partner) ........ 167
4. Translatie art. genu: tibia naar dorsaal (flexie mobilisatie) ......................................................................... 167
5. Translatie art. patellofemoralis: patella naar distaal .................................................................................. 168
6. Translatie art. patellofemoralis: patella naar proximaal ............................................................................. 169
7. Translatie art. patellofemoralis: patella naar mediaal ................................................................................ 169
8. Translatie art. patellofemoralis: patella naar lateraal ................................................................................. 170
2. Myofasciale technieken .................................................................................................................................. 170
1. Verwijzing ........................................................................................................................................................ 171
1.1. Screening pluis-niet pluis ......................................................................................................................... 171
1.1.1. Uitsluiten van generieke rode vlaggen .............................................................................................. 172
1.1.2. Uitsluiten van regio specifieke rode vlaggen .................................................................................... 172
1.1.3. Regio specifieke tractusanamnese .................................................................................................... 173
1.1.4. Nagaan of de klachten houdings- en/ of bewegingsgerelateerd zijn ................................................ 173
1.1.5. Inschatting maken van het beloop van de klachten ......................................................................... 173
1.1.6. Eerste inventarisatie van de hulpvraag ............................................................................................. 174
1.1.7. Conclusie trekken o.b.v. het patroon, de symptomen en tekens ..................................................... 174
2. Anamnese ....................................................................................................................................................... 175
3. Onderzoek ....................................................................................................................................................... 177
3.1. Inspectie ................................................................................................................................................... 177
3.1.1. Algemene inspectie ........................................................................................................................... 177
3.1.2. Specifieke inspectie ........................................................................................................................... 177
3.2. Korte palpatie ........................................................................................................................................... 178
, 3.3. Basisfunctieonderzoek ............................................................................................................................. 178
3.3.1. Actief functioneel onderzoek ............................................................................................................ 178
3.3.2. Actief analytisch onderzoek .............................................................................................................. 181
3.3.3. Passief analytisch onderzoek ............................................................................................................ 184
3.3.4. Weerstandsonderzoek ...................................................................................................................... 196
3.4. Toegevoegd onderzoek ............................................................................................................................ 201
3.4.1. Goniometrie ...................................................................................................................................... 201
3.4.2. Spierlengte testing ............................................................................................................................ 206
3.4.3. Manuele spiertesting ........................................................................................................................ 208
3.4.3. Manuele spiertesting ........................................................................................................................ 208
3.4.4. Jointplay ............................................................................................................................................ 219
3.4.5. Specifieke testen ............................................................................................................................... 224
3.4.6. Specifieke vragenlijsten..................................................................................................................... 230
4. Analyse ............................................................................................................................................................ 231
1. Articulaire technieken ..................................................................................................................................... 232
1.1.1. Translatie art. tibiofibularis proximalis ............................................................................................. 232
1.1.2. Translatie (fibula) naar ventraal syndesmosis tibiofibularis distalis (dorsaalflexie) .......................... 233
1.1.3. Translatie (fibula) naar dorsaal syndesmosis tibiofibularis distalis (plantairflexie) .......................... 234
1.2. Art. talocruralis......................................................................................................................................... 235
1.2.1. Tractie art. talocruralis ...................................................................................................................... 235
1.2.2. Translatie naar ventraal-proximaal (plantairflexie) art. talocruralis ................................................. 236
1.2.3. Translatie naar dorsaal-distaal (dorsaalflexie) art. talocruralis ......................................................... 237
1.3. Art. subtalaris ........................................................................................................................................... 238
1.3.1. Tractie art. subtalaris ........................................................................................................................ 238
1.4. Art. tarsi transversa (gewrichtslijn van Chopart; meta-/ midtarsale gewrichten) ................................... 239
1.4.1. Translatie art. talo(calcaneo)naviculare ............................................................................................ 239
1.4.2. Translatie art. calcaneocuboideum: os cuboideum naar plantair-mediaal (inversie) of dorsaal-
lateraal (eversie) ......................................................................................................................................... 240
1.5. Art tarsometatarsale I en II ...................................................................................................................... 241
1.5.1. Tractie art. tarsometatarsale I en II ................................................................................................... 241
1.6. Art. metatarsophalangeale ...................................................................................................................... 241
1.6.1. Tractie art. metatarsophalangeale I .................................................................................................. 241
1.6.2. Translatie art. metatarsophalangeale naar plantair (flexie) ............................................................. 242
1.6.3. Translatie art. metatarsophalangeale naar dorsaal (extensie) ......................................................... 242
2. Myofasciale technieken .................................................................................................................................. 243
2.1. Spierverlengingstechniek M. Triceps Surae ............................................................................................. 243
2.1.1. Statische verlengingsmethode .......................................................................................................... 243
, 2.1.2. PNF techniek ..................................................................................................................................... 244
2.2. Dwarse frictie Achillespees ...................................................................................................................... 245
,SCREENINGS- EN DIAGNOSTISCH PROCES
HEUP
1. VERWIJZING
Na de verwijzing van de arts, komt de patiënt bij u. De eerste stap die doorlopen wordt is het screeningsproces.
Dit is belangrijk om te kunnen inschatten of er indicatie is voor kinesitherapie. Als dit niet het geval is, dan dient
de patiënt (als deze verwezen is) teruggestuurd te worden naar de verwijzer of dan is het aangeraden om contact
op te nemen met de (huis)arts (als deze niet verwezen is). Het screeningsproces bestaat uit verschillende
stappen:
1. Aanmelding
2. Inventarisatie hulpvraag
3. Screening pluis-niet pluis
4. Informeren en adviseren
1.1. SCREENING PLUIS-NIET PLUIS
De screening pluis-niet pluis bestaat uit verschillende stappen:
1. Uitsluiten van generieke rode vlaggen.
2. Uitsluiten van regio specifieke rode vlaggen.
3. Regio specifieke tractusanamnese.
4. Nagaan of de klachten houdings- en/ of bewegingsgerelateerd zijn.
5. Inschatting maken van het beloop van de klachten.
6. Eerste inventarisatie van de hulpvraag.
7. Conclusie trekken o.b.v. het patroon, de symptomen en tekens.
,1.1.1. UITSLUITEN VAN GENERIEKE RODE VLAGGEN
Rode vlaggen zijn symptomen die wijzen op mogelijk ernstige onderliggende pathologie, waarvoor de patiënt
dient te worden geadviseerd contact op te nemen met de huisarts.
Overzicht van de belangrijkste generieke rode vlaggen ofwel waarschuwingssignalen/ risico-indicatoren voor
meer of minder ernstige onderliggende pathologie (algemeen ongeacht functioneringsprobleem):
1. Onbegrepen tekenen (bv. tintelende tong) of symptomen na een (recent) trauma
2. Algemene malaise
3. Koorts (langere tijd en onverklaarbaar) → in combinatie met nekpijn kan dit wijzen op meningitis.
4. Recent gewichtsverlies (> 5kg/maand, onverklaarbaar) → kan wijzen op een maligniteit.
5. Langdurig gebruik corticoïden → kan zorgen voor een daling van de BBH van weefsels (bv. pezen)
waardoor de kans op osteoporose of fracturen toeneemt; kan ook zorgen voor een daling van de
immuniteit (~ longaandoeningen zoals COPD gebruiken lange tijd corticosteroïden maar enkel
terugsturen indien er een afwijkend beloop van herstel is).
6. Constante (niet-mechanische) pijn, die niet afneemt in rust of bij verandering in positie → kan wijzen
op een ontsteking (meestal geen reumatoïde artritis want hierbij verwacht je dat beweging wel een
invloed heeft op de klachten), kanker.
7. Voorgeschiedenis maligniteit → kijk naar het beloop van herstel (normaal of niet): enkel indien dit niet
normaal is, stuur je de patiënt best terug want als je iedereen zou terugsturen die een maligniteit in de
voorgeschiedenis hebben dan zou je geen patiënten meer overhouden.
8. Nachtelijke pijn (niet beïnvloedbaar door houdingen/ bewegingen) → kan wijzen op een ontsteking,
kanker.
9. Uitgebreide neurologische tekenen en symptomen
1.1.2. UITSLUITEN VAN REGIO SPECIFIEKE RODE VLAGGEN
Er zijn ook regio specifieke rode vlaggen ofwel rode vlaggen specifiek voor de regio van het
functioneringsprobleem:
➢ Sterk uitbreidende of sterk toenemende pijn
➢ Ruggenmergsymptomen
➢ Orgaanklachten
➢ Snelle - binnen enkele minuten - intra-articulaire zwelling na een trauma hetgeen vrijwel altijd wijst op
hemartrose (wat voor heel wat mobiliserende technieken een absolute contra-indicatie is)
➢ Leeg eindgevoel1 of ernstige afweerspanning
1Tijdens de uitvoering van een passieve test kan je de beweging niet uitvoeren tot je een eindgevoel voelt als therapeut. Dit omwille van de
ervaren pijn door de patiënt. De pijn is de reden dat de beweging stopt, niet omdat er rek komt op het kapselbandapparaat in de eindstand
van de beweging.
, 1.1.3. REGIO SPECIFIEKE TRACTUSANAMNESE
Om enkele vitale elementen van het lichaam na te gaan (m.a.w. kan een probleem t.h.v. de ingewanden
verantwoordelijk zijn voor de klacht?) is het aangewezen een tractusanamnese uit te voeren. Bij een algemene
tractusanamnese gaat men systematisch iedere tractus uitvragen om een algemeen beeld van iemands
gezondheidsprofiel te krijgen. Vegetatieve stoornissen kunnen namelijk op die manier systematisch
geïnventariseerd worden. Enkele voorbeelden van zo’n vegetatieve stoornis:
➢ Bleek zien
➢ Kippenvel
➢ Veel gapen
➢ Hyperventilatie
➢ Benauwdheid en duizeligheid
➢ Pijn op de borst en hartkloppingen
➢ Tintelingen en droge mond
➢ Hoofdpijn en misselijkheid
➢ Neiging tot boeren en winderigheid
➢ Globusgevoel (prop in de keel)
➢ Neiging tot flauwvallen
➢ Misselijkheid
➢ Vaak in samenhang met concentratiestoornissen, slecht inslapen en ongericht handelen
Verschillende tractussen kunnen bevraagd worden:
Tractus Bijbehorende klachten
CZS Hoofdpijn, evenwichtsstoornissen
Zintuigen Dubbelzien, visusklachten, doofheid, duizeligheid, oorsuizen
Tractus respiratorius/ Hoesten, kortademigheid, zuchten, pathologisch sputum (kleur en consistentie),
pulmonalis benauwdheid
Tractus circulatorius Hartkloppingen, inspanningspijn, oedeem, angineuze klachten, dyspnoe,
verhoogde bloeddruk
Tractus digestivus Slikklachten, maagpijn, zure oprispingen, braken, veranderde eetlust, dorst,
buikpijn, defecatiestoornissen
Tractus urogenitalis Incontinentie, mictiestoornissen (pijn, kleur?), menstruatiestoornissen (duur,
regelmaat, menopauze), seksuele problemen
Tractus locomotorius Klachten over het bewegingsapparaat
Bij een regio specifieke tractusanamnese gaat men enkel de tractus bevragen die in verband staat met de regio
van het functioneringsprobleem.
1.1.4. NAGAAN OF DE KLACHTEN HOUDINGS - EN/ OF BEWEGINGSGERELATEERD ZIJN
Zijn de aanwezige klachten beïnvloedbaar door van houding te veranderen, of door al dan niet te bewegen?
Bijkomstig: gaat het om mechanische klachten? Dit is echter niet altijd het geval: denk aan een grote klier in de
nek die bij een linksrotatie van de nek wordt afgeklemd en daardoor uitstralende pijn kan geven. Hoewel deze
pijn ook houding gerelateerd is, is er wel geen indicatie voor kinesitherapie!
1.1.5. INSCHATTING MAKEN VAN HET BELOOP VAN DE KLACHTEN
Is er sprake van een normaal (aflopend) of een afwijkend (gelijkblijvend, intermitterend, stijgend) beloop?
