Inleiding in spp
CONTEXTUEEL REFERENTIEKADER:
GRONDLEGGER
= Nagy
- Intergenerationele benadering
- Individuele problemen begrijpen uit zaken die in de lijn van generaties worden doorgegeven
- Patronen die zich door de generaties heen herhalen
- Combinatie psychoanalystische ideeën en systeemtheoretische invalshoek
UITGANGSPUNTEN
DE FEITEN DIMENSIE 1
- Objectieve gegevens
- Onrecht
o = gebeurtenissen of omstandigheden die een beschadigend effect hebben
o Verdelend recht → niemand is verantwoordelijk
o Vergeldend recht → één schuldige wordt aangeduid
DE PSYCHOLOGIE DIMENSIE 2
- Subjectief
- Inzicht krijgen in de wijze waarop iemand de feiten verwerkt of verwerkt heeft en de gevolgen voor de
persoonlijkheidsontwikkeling
DE INTERACTIES DIMENSIE 3
- Interactie- en communicatiepatronen binnen een gezinssysteem
- Het onderkennen van patronen van waarneembaar gedrag
DE RELATIONELE ETHIEK DIMENSIE 4
- Overstijgt de gewone psychologie en psychotherapie
- Existentieel gegeven ethiek
- Hoort bij ons ‘mens-zijn’
- Loyaal zijn aan elkaar
- Geven leidt tot winst in zelfwaarde in het bestaan als mens
- Oog krijgen voor de manier waarop de 1ste drie dimensies invloed hebben gehad op de balans van geven-ontvangen
o Relationeel evenwicht
o Kern van elke relatie is balans zoeken en in stand houden van geven-ontvangen
- Sterke verbinding gelegd tussen de invloed op het individu die voortkomt uit verworvenheden van vorige generaties en
de wijze waarop ieder deze invloed gebruikt voor zijn levensontwerp en de daaruit voortkomende invloed op komende
generaties
SAMENHANG DIMENSIES
- In gesprek met cliënt verken je de eerste drie dimensies → intake- en onderzoeksfase
- Onderlinge verbondenheid
- D4 overkoepelt D1, D2 en D3 en kleurt deze in
1
,LOYALITEIT
- Heeft een ‘zijnskwaliteit’
- Op basis van wederzijdse verplichtingen en verdiensten
- Loy = weg
o = soort wetmatigheid die samenhangt met trouw
- Kan je niet afdwingen
- Is niet direct waar te nemen
- Begrip is vaak een hulp bij het begrijpen van de houding en het gedrag
SOORTEN LOYALITEIT
PRIMAIRE/EXISTENTIËLE/ZIJNSLOYALITEIT
- Ontstaat door geboorte → kind dankt bestaan aan ouders
o Existentiële recht de ouders hierdoor iets terug te geven
- Kan niet worden opgegeven, wel ontkend
- Exclusief voor de relatie tussen biologische ouder en kind
- Belang: balans geven-nemen tussen ouder-kind
- Omgangs- en gedragsgewoonten, trouw aan regels en cultuur van gezin
SECUNDAIRE LOYALITEIT
- Gebaseerd op verdiensten, wederzijdse inspanningen
- Ontwikkeld zich in relatie kind-ouders
o Ook in andere relaties waarin liefde en zorg wordt gegeven en ontvangen
- Groeien van verbondenheid of samenhorigheid
HORIZONTALE LOYALITEIT
- Je kiest ervoor
- Kan verbroken of beëindigt worden
- Berust op het geven en ontvangen tussen mensen in gekozen relaties
VERTICALE LOYALITEIT
- Je kiest er niet voor
- Kan niet verbroken worden
- Gezamenlijke verticale loyaliteitsband met de ouders
- Leidt ertoe dat kinderen voor hun ouders en ouders voor hun kinderen opkomen, voor elkaar zorgen
PROBLEMEN MET LOYALITEIT
Wanneer verbondenheid leidt tot gebondenheid
Gespleten loyaliteit:
o Gedwongen om een keuze te maken ten koste van de ander
o Door de existentiële of verticale loyaliteit heeft een kind de behoefte om van beide ouders te houden
o Zware last op schouders van het kind + schadelijk voor de ontwikkeling
o Proberen om situatie geleidelijk op te heffen door
▪ Bemiddelen, aandacht afleiden, delinquent gedrag, suïcidepogingen
o Niet beschadigend wanneer kind ergens terecht kan en gezien wordt
o Wel beschadigend wanneer kind hiermee alleen blijft en geïsoleerd geraakt
o Geparentificeerd kind
▪ = kind put zich uit in de zorg voor de ouders → steeds meer isolatie en wantrouwen
2
, Loyaliteitsconflict:
o Innerlijk conflict
o Kind wordt uitgenodigd of uitgedaagd om deloyaal te zijn aan ouders
o Gevolg: moeilijker om te ontvangen in relatie met iemand anders
Onzichtbare loyaliteit:
o Iemand wil/kan niet op een open manier loyaal zijn aan de ouders
o Mishandeling, verwaarlozing
▪ Onmogelijke positie: kind is boos of teleurgesteld in ouders → ze hebben kind ernstig tekort gedaan
o Maar toch loyaal blijven want onmogelijk om te ontkomen aan de verticale loyaliteit
Over-loyaal zijn:
o Iemand is in hoge mate beschikbaar en blijft voor zijn ouders
o Ten koste van zichzelf en anderen met ie de persoon in relatie staat
ROULERENDE REKENING
= een openstaande rekening
Wanneer een kind niet ontvangt wat het nodig heeft of wanneer het op een niet-passende manier geeft aan zijn ouders
→ heeft een negatieve invloed op (latere) functioneren
Ontstaat in gegeven relaties → werkt zich door in verworven relaties
DESTRUCTIEF RECHT
- (vaak) aanwezig op onbewust niveau
- = een overschot aan rechten waaraan niet voldaan is
- Kind kan geen rekening houden met rechten van anderen omdat het zelf onrecht is aangedaan → opnieuw onrecht
geen creëren
- Niet krijgen waar recht op → overschot aan rechten → destructief recht
- Volwassenen kunnen op deze manier verschillende pathologische manieren proberen om alsnog te krijgen wat ze
werden onthouden
o Misbruik
o Verslaving
o Eigen kinderen mishandelen/verwaarlozen
- Of ze gaan tekorten op een andere manier proberen vereffenen
o Bv. Eigen kinderen overdreven gaan verzorgen
GRONDHOUDING EN HANDELSWIJZEN:
MEERZIJDIG PARTIJDIGHEID
Hoe sta je als hulpverlener ten opzichte van je cliënt en tot ieder binnen zijn context?
- Geen partij kiezen maar ook niet neutraal opstellen → beide partijen respecteren
- Respect voor kind én ouder(s)
- Inzicht in loyaliteit => belangrijk!
- Oog en hart voor iedere betrokkene die beïnvloed wordt door interventies
- Wisselend naast iedere betrokkene staan
- Altijd bewust zijn dat een cliënt niet op zichzelf staat maar diep verbonden is met andere mensen uit zijn/haar context
- Ouderschap => hefboom van elke hulpverlening rond opvoeden en ouderschap
- Ouders moeten erkend worden in
o De oplossing tussen de behoefte aan compensatie voor eigen tekort
o Het grote verlangen en datgene wat de cliënt heeft gegeven
3
, ERKENNING GEVEN
= aandacht hebben voor zowel het onrecht dat iemand is overkomen of is aangedaan, als voor de verdiensten en datgene wat
de cliënt heeft gegeven
- Biedt inzicht op een diep niveau
- Doet recht aan wat iemand is aangedaan of overkomen
- Levert een belangrijke bijdrage aan iemands gevoel van eigenwaarde
- Helpt om meer oog te krijgen voor de eigen behoeften, verlangens en belangen
ERKENNING VAN ONRECHT
Je maakt het onrecht zichtbaar door het te benoemen en aandacht aan te geven
ERKENNING VAN VERDIENSTE
Richt zich op wat een cliënt heeft gegeven of geeft aan ouders, gezin, kinderen, …
- Je geeft aan dat je ziet wat iemand door wat hij gedaan heeft, heeft gegeven aan anderen
- Leidt tot zelfvalidatie en een positief zelfbeeld
GEBRUIK VAN HULPBRONNEN
- Hulpbronnen opsporen waaruit nieuw vertrouwen is te winnen
- In wie de cliënt voldoende vertrouwen heeft om beroep te doen op hun steun
- Binnen de eigen context
- Hoe existentiëler de relatie, hoe krachtiger de hulpbron
- Niet relationele hulpbronnen → bv. Natuur, muziek, kunst, …
ONTSCHULDIGEN
= proces waarin de hulpverlener zijn cliënt helpt om los te komen van wat men van de ouders tekort is gekomen of wat zij hem
hebben aangedaan
- Zien dat ouders zelf ook schade hebben opgelopen in eigen jeugd
- De beschuldiging verdwijnt, de andere was bij machte om te geven wat je nodig had
BELANG VAN ACTIE
- Sleutel om tot beweging te komen
- De daad, de gepaste zorg voor de andere kan balans tussen geven-nemen terug in beweging zetten
FACTOR TIJD EN MORATORIUM
- Goed afwegen welke acties reeds haalbaar en gepast zijn
- Welke acties vragen enige bezinningstijd, rijping?
Moratorium = wachttijd voor verder handelen
GENOGRAMMEN EN ECOGRAMMEN, EEN HELDERE KIJK OP GEZINNEN:
- Geno- en ecogrammen
o = methoden om de complexiteit van gezinssituaties weer te geven
- De contextuele invalshoek laat toe om grondig te werken
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper charoncardinael. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.