Economie 11 (de overheid)
1. Overheidstussenkomst of toch niet?
Door het samenleven van mensen ontstaat nood aan tussenkomst van de overheid. Dit kan
op een directe of indirecte wijze. De directe interventie vindt plaats via dwingende
reguleringen (bv. verbods- of gebodsbepalingen); de indirecte tussenkomst gebeurt o.a. door
belastingheffingen of subsidies die de prijzen beïnvloeden
Het Keynesianisme schiep een kader dat de overheidstussenkomst stimuleerde
In de pre-keynesiaanse periode moest het overheidsbudget in evenwicht zijn, m.a.w. de
overheid kon alleen uitgeven nadat ze middelen, o.a. via belastingheffingen, aan de
economie onttrokken had. Ontleningen werden enkel toegelaten om kapitaaluitgaven te
financieren. Bovenstaande budgettaire gedragsregel verdedigden de klassieke economisten
(Adam Smith, David Ricardo, John Stuart Mill) als volgt:
o Het aangaan van schulden wijst erop dat een volkshuishouding boven haar stand
leeft
o Het aangaan van schulden legt een hypotheek op de toekomst daar de volgende
generaties verplicht zijn de schulden af te lossen
Het keynesianisme wijzigde deze opvatting echter volledig. Onder invloed van de ideeën van
Keynes verviel de opvatting dat de begroting in evenwicht moest zijn. Doordat Keynes het
aangaan van schulden goedkeurde, creëerde hij ook de idee dat overheidsuitgaven mogelijk
zijn zonder dat men middelen aan de economie onttrekt. Het argument dat men naar voren
bracht om de overheidsuitgaven door schulden te financieren, was dat de generatie die
geniet van de overheidsuitgaven volledig de lasten draagt, aangezien men de middelen die
noodzakelijk zijn voor de productie van overheidsdiensten aan de economie onttrekt. De
door de keynesianen gehanteerde begrotingsregel leidde uiteindelijk enerzijds tot
buitensporige overheidsuitgaven en anderzijds tot een sterk oplopende overheidsschuld
Overheidsinterventie
o Via het aanbod van collectieve goederen en diensten
Onderwijs aanbieden
Gezondheidszorg aanbieden
Wegenaanleg en onderhoud
De werking van onze rechtbanken
o Door het herverdelen van inkomens
Heb je een inkomen dan betaal je belastingen
Heb je geen inkomen dan zijn er inkomensstromen van de overheid naar de
bevolking (werkloosheidsuitkeringen,…) en bedrijven (subsidies en steun
tijdens corona,…)
o Opmerking: taxshift = verschuiven van belastingdruk
o Probleem: zwartwerk
2. Doelstellingen van economische politiek
Ideale situatie
o Verhogen economische groei > full employment
o Rechtvaardige verdeling van inkomen
o Evenwichtig betalingsbalans
o => dit allemaal is zeer moeilijk te realiseren: onbehaaglijke driehoek v/d ec. Politiek
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lotteverbeke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.