Thema 3 – nieuwvormingen
Week 9: basisprincipes van de oncologie en mammacarcinoom
Introductiecollege
Curatieve zorg = gericht op genezing
Palliatieve zorg = er is geen genezing mogelijk, bestrijding van pijn etc.
Primaire zorg = de initiële therapie, vaak chirurgie
Adjuvante therapie = therapie na de initiële zorg om de kans op terugkomst te verkleinen
(onderdeel van de curatieve behandeling)
Neo-adjuvante therapie = therapie voor de initiële therapie voor kanker
Lokale en systemische therapie
Diagnose stellen (mammacarcinoom)
- Lichamelijk onderzoek en geschiedenis
- Beeldvorming
o Primaire tumor of metastase
o Mammografie
o Echo
- Weefselonderzoek
o Cytologie
o Core needle biopsy
BRCA1 – 60/80% kans op borstkanker ontwikkeling en 35/45% kans op eierstokkanker
BRCA2 – 60/80% kans op borstkanker ontwikkeling en 10/20% kans op eierstokkanker
Kanker diagnostiek
Ongeveer 30 celcycli nodig voordat een tumor detecteerbaar is (10 9 cellen), bij 40 cycli is het
al een kilo zwaar (1012 cellen)
Het duurt meerdere jaren voordat een gemiddelde tumor klinisch detecteerbaar is (verschilt
wel per type tumor)
- Gemiddeld 10 tot 15 jaar
- Hoe sneller een tumor deelt, hoe sneller je op die 30 cycli zit
Diagnose vaststellen
- Geschiedenis en lichamelijk onderzoek
o Is er een verhoogd risico
, o Wat zijn de klachten
Voelen van een knobbel, veranderd plekje (zien en voelen)
Koorts, nachtzweten, vermoeidheid
Gewichtsverlies (later)
- Beeldvorming
o Mammografie
Gouden standaard
Screening
Niet aangeraden onder de 30 jaar
o Echo
Op zoek naar lymfeklieren, dikte cortex 2,3mm normaal, vergroot en
zonder wit vervet spectrum verdacht
Niet voor screening
Cytologische biopsie
o MRI
Bij verhoogd risico door mutatie
Om naar uitbreiding van de tumor te kijken
Lokale situatie beoordelen op basis van TNM
Preoperatieve planning
Reactie op neo-adjuvante chemotherapie te beoordelen
o Thoraxfoto
Kleine sensitiviteit om longmetastase te vinden CT-scan aanvullend
- Pathologie
o Cytologie
Kijken naar losse cellen
Minder invasief, dunnere naald, erg snel, kanker of geen kanker
o Histologie
Tumorcellen beoordelen in een context (weefsel)
Meer invasief, langzamer, meer accuraat door context, type kanker
beoordelen
Specificiteit van de beeldvorming verhogen
Onderscheid maken van invasieve tumor of in situ
o Tumor gradering als prognostische factor
o Vaststellen van therapie opties voor de kanker
Stadiëring = meten hoe groot de tumor is, bepaald door radioloog op beeldvorming en
clinicus in de kliniek
Borstkanker
- ER en PR (in de kern van de cel) en HER2 (op celmembraan)
- Mate van HER2 aanwezigheid bepaald of een patiënt in aanmerking komt voor een
bepaalde specifieke therapievorm
Meest voorkomende borstkankers (samen >80% van de gevallen)
- Invasieve carcinoom N.S.T.
- Invasieve lobulair carcinoom
,Kanker risico
- Andere symptomen
- Roken
- Alcohol gebruik
- Leeftijd
- Incidentie van de kanker in de populatie
- Familie risico van kanker
Behandeling is afhankelijk van patiënt factoren en dokter factoren
Behandelprincipes van de oncologie
Aantal nieuwe tumoren per jaar: >110.000
Sterfte door kanker – eerste doodsoorzaak in Nl (ongeveer 30% van totale sterfte)
Aantal mensen met kanker in 2019: 366.000
Meest voorkomende kankers
- Vrouwen
o Borst
o Dikke darm
o Long
- Mannen
o Prostaat
o Long
o Dikke darm
- Kinderen
o Leukemie
o Hersenen
o Lymfoom
Casus 1
- Vrouw, 50 jaar
- Linkerborst ER+ mammacarcinoom met doorsnede 2 cm, zonder
lymfekliermetastasen
- Chirurgie radiotherapie systemische therapie
, Chirurgie
- Borst
o Sparend
Door kennis van de biologie van de tumor, beeldvorming,
radiotherapie en neo adjuvante therapie
Lokale excisie met schildwachtklierprocedure gevolgd door
radiotherapie
o Niet sparend mastectomie
Amputatie
Radicale mastectomie verwijderen borstklier, m. pectoralis major
en minor en de lymfeklieren in de oksel
Gemodificeerde mastectomie verwijderen borstklier en
okselklieren
o Reconstructie van de borst (siliconen of spieren van de rug)
- Oksel
o Schildwachtersklier
o Sparend vs niet-sparend
o Klierdissectie
Radiotherapie
- Niet per se omdat er iets niet goed is
- Radiotherapie hoort standaard bij een borstsparende operatie
o Lokaal recidief voorkomen
o Microscopische tumorcellen die nog in de buurt zitten maar niet verwijderd
zijn bij operatie kunnen weer opnieuw gaan groeien
- Bestraling van de hele mamma, boost operatiegebied (hogere dosis), oksel
- Van tevoren een scan maken om te bepalen hoe en wat te bestralen
- Poliklinische behandeling
- Bijwerkingen
o Acute toxiciteit
Erytheem
Gevoeligheid borst
o Late toxiciteit
Pneumonie
Fibrose
Pijnklachten mamma ribben
Oedeem
Cardiovasculaire klachten
o Secundaire maligniteit: angiosarcoom
- Protonentherapie
o Gebaseerd op cardiale toxiciteit
o Berekend met modellen
o Kleine groep (<5%)
Medische oncologie
- Systeemtherapie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annemaart2001. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.