- Duplex = combinatie van echo en doppler
- Enkel/arm index
ð Onderzoeken die voorafgaand aan verdere diagnostiek
gedaan worden à duplex en doppler zijn
screeningsonderzoeken, niet om een echte diagnose te stellen maar om te kijken of er wel of
niet sprake is van een pathologie
Duplex en doppler
à Doppler:
- Niet duur
- Goed voor in het werkveld, zowel voor huisartsen als voor specialisten à je kan snel naar
een signaal zoeken arterieel of veneus maar je kan niets zien
o Je moet weten waar het bloedvat ligt om het op te zoeken en dan ga je af op geluid
(doppler = geluid)
à Als je echt wilt kijken naar een bloedvat en wilt kijken wat er mis is bv kalk, vernauwing of een
bloeding à echo gebruiken (duplex)
- Mobiele toestellen en toestellen die blijven staan
- Doppler zit in duplex!
- Verschillende sondes afhankelijk van wat je wilt nakijken
o Als je start met duplex meestal 3-tal sondes: oppervlakkige, diepe en mini sonde à
meestal kom je hiermee toe
Principe duplex
= echografie (beeld/kleur) + doppler (golven)
- Principe echo: hetzelfde als wat vleermuis of
dolfijn doet à geluid uitsturen en dan krijg je
het geluid terug
o Doe je ook met doppler: geluid
uitsturen en dat kaatst terug à de verschuiving van de RBC gaat een signaal
1
, terugsturen en dit zorgt ervoor dat je een uitslag krijgt van het signaal à wordt
geregistreerd op het beeld
o Signaal verschilt van hoe je het toestel houdt en van wat er zich afspeelt in het
bloedvat
- !! sonde moet onder een juiste hoek staan à
bepaalde formule, cosinus is belangrijk om te zorgen
dat je een goed signaal krijgt
o Meestal een hoek van 60° met de sonde tov
bloedvat (helemaal plat zou ideaal zijn maar gaat niet) à belangrijk is dat je er een
gel op doet als contact tussen de huid en sonde zodat er geen lucht tussen zit
o Diepte is belangrijk: hoe dieper je moet, hoe groter de sonde moet zijn à krachtiger
signaal uitsturen
§ Oppervlakkige of diepe sonde
ð Gebaseerd op echosignaal dat terugkaatst
- Duplex wordt vooral arterieel en veneus gebruikt à elk heeft eigen signaal
o Veneus signaal is anders dan een arterieel signaal
o Signaal in de hals is anders dan in arm of been
- Als je goed echografisch onderzoek wilt doen moet je de signalen/patronen kennen à is het
afwijkend of niet?
- Normaal signaal: naar boven, naar beneden en
terug naar boven = trifasisch signaal = perfect
à goed bloedvat!
o Bloedvat is elastisch en het bloed
wordt erin gepompt door het hart à
wand van het bloedvat gaat uitzetten
en dan gaat het elastische bloedvat
terugkomen naar het rustpunt = diastole, gaat een beetje over de middellijn (2e)
omdat het elastisch is en dan terug naar de rusttoestand (3e)
§ Dit is ideaal voor een perifeer bloedvat met hoge weerstand à bloed
stroomt vooruit en gaat ook in de wand dus de wand zet uit MAAR dit zie je
niet bij een halsslagader want is een bloedvat met een lage weerstand (hier
kan bloed gemakkelijker weg)
o Typisch signaal voor arm of been
o Geoefend oor kan dit horen met doppler
- Signaal verandert ifv of je voor, op of achter een vernauwing of verstopping
zit
o Er zijn 3 fases die zich anders gaan gedragen à wordt meer
monofasisch (1 bergje) en dan een heel uitdovend signaal
§ Geen 3 bergjes meer maar een piek en dan monofasisch 1
geheel
2
, § Voor de vernauwing is alles normaal MAAR op de vernauwing wordt het
monofasisch omdat het bloedvat niet meer beweegt dus enkel de plotse
kracht van het bloed dat voorbij komt ga je hier registreren (bloedvat
beweegt op zichzelf niet meer)
§ Achter de vernauwing: bloed dat normaal met veel kracht toekomt gaat
voorbij vernauwing geperst worden en na de vernauwing gaat het niet meer
veel beweging hebben à gaat niet meer de kracht hebben om bloedvat
open te zetten
- Als artsen met duplex op zoek naar trifasisch en als er monofasisch signaal is dan is het teken
van ziekte = iets mis in de slagader
o Arterieel lijden: meestal ofwel uitzetting ofwel vernauwing = 2 grote ziektes van
arterieel lijden
- Typisch signaal voor halsslagader = bloedvat met lage weerstand
o Hier zie je systole en daarachter een diastole à het hart heeft 2
fases in het bloed maar bloedvat gaat niet uitzetten, inklappen en
terug uitzetten à 2 keer een flow
§ = typisch signaal voor bloedvat met lage weerstand à bv
carotis
ð Er zijn verschillen tussen been en hals als je die nakijkt!
- Vernauwing in de hals à piek wordt
groter en groter, piek in de hals is
normaal 100 maar bij vernauwing gaat
het naar 200-400 en meer tot het
dichtzit
o Diastole gaat ook omhoog,
normaal rond de 30
o Heel hoge piek systole en hoge eind diastole flow (snelheid) à betekent belangrijke
vernauwing
- < 125 of < 40 en verhouding < 2 (= snelheid in carotis interna op communis) = normaal
o Signaal meten
- Piek systole meer dan 300 en verhouding meer dan 4 à vernauwing van meer dan 70%
- Bij arm of been wordt trifasisch monofasisch (hier kan je ook snelheden meten maar vooral
naar signalen kijken) à bij hals vooral meten
o Hals: als de snelheid van beide pieken omhoog gaat kan je in tabellen aflezen
hoeveel de vernauwingsgraad is à als de vernauwingsgraad heel belangrijk is, ga je
verder met angio-CT of angio-MR
3
, Enkel/arm index
= Bloeddruk meten aan de arm en aan het been en dan verhouding maken
- Manchet op juiste plaats aanhangen
- Je kan gebruik maken van duplex maar hoeft niet, kan ook goed met
doppler gedaan worden
o Sonde onder juiste hoek met gel erop zetten (hier a. dorsalis
pedis en tibialis posterior) à hier ga je signaal horen =
trifasisch en naar het einde toe meer bifafisch à in de lies trifasfisch en aan de voet
meer bifasisch
§ Manchet oppompen rond kuit tot signaal wegvalt en dan aflaten tot je
signaal terug hoort = druk die je moet hebben
o Zelfde doen aan de arm en dan verhouding maken = enkel/arm index
- Zegt iets over ziek zijn van het bloedvat maar ook over het ziek zijn van het ganse lichaam
o Cardiologen gebruiken deze index dikwijls om inschatting te maken van vaattoestand
van de patiënt
- Normaal = 0,9-1,3 à verschill tussen links en rechts mag niet meer zijn dan 20 mmHg
- Als je slechte bloedvaten hebt bv vernauwingen dan gaat de index naar beneden
o Iemand met veel klachten die moet stoppen met stappen omdat
hij pijn heeft of arm niet meer kan gebruiken door pijn à
patiënten hebben index van 0,4-0,5
o > 1,3 = media sclerose à bij diabetes patiënten, bloedvaten zijn
heel hard geworden dus meer kracht nodig om op te pompen en
soms zelfs niet meetbaar als ze zo hard geworden zijn
§ Bloedvaten zijn er wel maar je kan het niet meer meten omdat het zo
verhard is = media sclerose
Duplex
à Onderzoek van de venen
- Duplex bij veneus is courant maar je kan ook doppler gebruiken en afgaan op wat je hoort à
in veneus signaal bv in het been moet je (bv voor uitsluiten van een thrombose) typisch
signaal hebben dat varieert met de ademhaling (flow, geen flow, flow, geen flow, …) omdat
je aanzuigend effect hebt terwijl je ademt en als je uitademt dan blokkeert het en
komt bloed niet meer terug
o Pendelbeweging tussen flow en geen flow maar geen constante
o Om uit te sluiten dat er een klonter zit kan je kuit bewegen of in kuit
knijpen en dan komt er veel meer bloed langs à kan je horen of ook zien
op duplex
§ Al 2 goede hints om te kijken of iemand thrombose heeft
§ Als je in kuit knijpt + je hebt signaal in de lies +
ademhalingsvariatie in de lies à geen thrombose want
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper pauliena. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €14,49. Je zit daarna nergens aan vast.