Gedetailleerde samenvatting van de gehele lesbrief. De samenvatting bevat daarnaast veel voorbeelden uit de praktijk samen met rekenvoorbeelden. Perfect om je voor te bereiden op toetsen en examens. Veel succes en natuurlijk veel plezier!
Hoofdstuk 1: Overgeleverd aan de markt
1.1 De markt van merkloze zwarte T-shirts
Begrippen:
Hoeveelheidsaanpasser: aanbieder op een markt van volkomen concurrentie kan geen
invloed uitoefenen op de marktprijs en hij kan alleen beslissen hoeveel hij bij deze geldende
marktprijs gaat aanbieden
● De aanbieder streeft naar maximale winst en zal net zoveel producten aanbieden dat
zijn winst maximaal is
De marktvorm volledige mededinging of volkomen concurrentie heeft de volgende
kenmerken:
● Veel vragers en aanbieders
○ Individuele producent of consument heeft geen invloed op de prijs omdat hij
maar een zeer klein marktaandeel heeft. De prijs wordt dus bepaald door
vraag en aanbod: er ontstaat een marktprijs waarbij de gevraagde
hoeveelheid gelijk is aan de aangeboden hoeveelheid
● Homogeen product
○ Alle producten zijn in de ogen van de kopers identiek. Kopers letten alleen op
de prijs.
● Vrije toetreding en vrije uittreding van producenten
○ Er zijn geen belemmeringen om het product aan te bieden of om de markt als
aanbieder weer te verlaten.
● Doorzichtige/transparante markt
○ De marktpartijen (vragers en aanbieders) zijn volledig geïnformeerd over de
eigenschappen van het product en de prijs
In werkelijkheid komen alle kenmerken van volledige mededinging nooit tegelijk voor.
Daarom is deze marktvorm een theoretische marktvorm.
Marktmechanisme bij een markt van volledige mededinging:
- Zolang vraag en aanbod niet aan elkaar gelijk zijn, zal de prijs van het product
veranderen, totdat er een evenwichtsprijs ontstaat
● Prijsstijging: gevraagde hoeveelheid (Qv) > aangeboden hoeveelheid (Qa)
● Prijsdaling: gevraagde hoeveelheid (Qv) < aangeboden hoeveelheid (Qa)
1.2 Op zoek naar maximale winst
Maximale winst bij een markt van volledige mededinging:
- Kenmerkend!: P = GO = MO
● Zolang MO > MK = winststijging bij een vergroting van de afzet.
- Maximale winst bij MO = MK
● Het zijn dus de marginale kosten die bepalen hoeveel een aanbieder zal
aanbieden
,Bedrijfstakevenwicht:
Betekenis: situatie zonder overwinst
● P = GTK
➢ Zolang potentiële toetreders kans zien om winst te maken, zullen zij toetreden.
Hierdoor daalt de winstmarge
➢ Het proces van toetreding en prijsdaling stopt als de winstmarge nul is en de winst is
verdwenen
➢ Bij bedrijfstakevenwicht maken de bestaande aanbieders geen winst en is er dus
geen reden meer om tot de markt toe te treden
Voorbeeld:
In de figuur zijn de kosten van spijkerbroekenwinkel Blue getekend. De vaste kosten
bestaan uit de jaarhuur van het winkelpand waarvoor de winkelier een contract heeft
getekend dat nog twee jaar loopt. Door toename van het aantal aanbieders is de prijs gezakt
van € 150 naar € 80 per spijkerbroek
a. Teken de prijsafzetlijn na toename van het aantal aanbieders
b. Welke van de volgende mogelijkheden zou je de winkelier adviseren?
1. doorgaan met aanbieden
2. doorgaan met aanbieden tot het huurcontract afloopt
3. onmiddellijk stoppen met aanbieden
c. Leid af bij welke prijs er een bedrijfstakevenwicht is
a. *Horizontale lijn ter hoogte van € 80, zie rechtse figuur
b. Optie 2, want:
- Onmiddellijk stoppen leidt tot verlies. Dit verlies bestaat dan uit de constante kosten
(huurkosten). Namelijk:
Bij q = 4 geldt dat GTK = 120 en GVK = 70
→ GCK = 120 – 70 = 50
→ TCK = 50 × 4 × 1000 = € 200.000
- Doorgaan met aanbieden leidt tot verlies, maar is uiteindelijk verlies is uiteindelijk lager
dan bij onmiddelijk stoppen. Namelijk:
Als P = 80 → MO = 80. MO snijdt MK bij q = 5,9, dus bij 5,9 × 1.000 = 5.900 stuks
TO = 5.900 × 80 = € 472.000 TCK = € 200.000 TVK = 5.900 × 61 = € 359.900
TK = 359.900 + 200.000 = € 559.900 TW = 472.000 – 559.900 = - € 87.900 (verlies)
c. Bij P = € 98. Een bedrijfstakevenwicht is wanneer P = GTK. De prijsafzetlijn verschuift dan
naar boven tot € 98
,1.3 Verschuivende aanbodlijn en vraaglijn
Verschuiving van aanbod- en vraaglijnen:
Aanbodlijn
- Verschuiving aanbodlijn naar rechts
● Toename van het aantal aanbieders, bij dezelfde prijs is er meer aanbod
➔ Verschuiving aanbodlijn naar beneden
● Invoering van subsidies
○ Berekening van nieuwe aanbodfunctie:
■ P vervangen door P + subsidie
- Verschuiving aanbodlijn naar links
● Afname van het aantal aanbieders, bij dezelfde prijs is er minder aanbod
➔ Verschuiving aanbodlijn naar boven
● Heffingen op producten (invoerheffing, accijns, etc.)
○ Berekening van nieuwe aanbodfunctie:
■ P vervangen door P - heffing
Vraaglijn
- Verschuiving vraaglijn naar rechts
● Toename van het aantal vragers, bij dezelfde prijs is er meer vraag
- Verschuiving vraaglijn naar links
● Afname van het aantal vragers, bij dezelfde prijs is er minder vraag
Nieuwe vraagvergelijking bepaald worden door de verandering op te nemen in de
vergelijking:
➔ Qv = −aP + b wordt Qv = −aP + b + verandering vragers of Qv = −aP + b -
verandering vragers
Voorbeelden van verandering van de aanbodfunctie:
1. Toename aantal aanbieders
Qa = P - 10
Door een stijging van het aantal aanbieders stijgt het aanbod bij elke prijs met 6. De
nieuwe aanbodfunctie wordt Qa = P – 10 + 6 dus Qa = P – 4
2. Afname aantal aanbieders
Qa = P - 7
Door een stijging van het aantal aanbieders stijgt het aanbod bij elke prijs met 6. De
nieuwe aanbodfunctie wordt Qa = P - 7 + 6 dus Qa = P - 1
3. Er komt een prijsverlagende subsidie van € 5
Qa = 2P – 50
Qa = 2(P+5) – 50 → Qa = 2P – 40
4. Er komt een prijsverhogende belasting van € 8
Qa = 2P – 50
Qa = 2(P – 8) – 50 → Qa = 2P – 66
Voorbeeld van verandering van de vraagfunctie:
Door toename van het aantal vragers stijgt bij elke prijs de vraag met 5
Qv = -2,5P + 10. De nieuwe vraagfunctie wordt Qv = -2,5P + 10 + 5, dus Qv = -2,5P + 15
Prijsafzetlijn bij volledige mededinging is een rechte lijn, omdat de prijs gegeven is!
, 1.4 Arbeidsmarkt
Begrippen:
Imperfecte markt: markt die niet aan alle kenmerken van volkomen concurrentie voldoet
● Bij volkomen concurrentie hebben individuele vragers en aanbieders geen invloed op
de prijs. Aan deze voorwaarde wordt op de arbeidsmarkt niet voldaan door
prijsregulering van vakbonden, werkgeversbonden en overheid
Marktimperfecties op de arbeidsmarkt:
- De arbeidsmarkt bestaat niet, het zijn allemaal deelmarkten
- Arbeid is niet homogeen
● Arbeidskrachten hebben specifieke kennis, opleiding, ervaring
- De arbeidsmarkt is niet transparant
● Werkgever en werknemer beschikken niet over dezelfde informatie (de
informatie is asymmetrisch)
- De vrije toetreding is beperkt
● Voor bepaalde beroepen heb je een diploma’s nodig
De arbeidsmarkt is dus een imperfecte markt!
➔ Hoewel de arbeidsmarkt niet alle kenmerken van volledige mededinging heeft, wordt
in de economische theorie deze markt vaak opgevat als een markt van volkomen
concurrentie, want vraag en aanbod bepalen de prijs (loon) en de hoeveelheid
(werkgelegenheid)
Het minimumloon op de arbeidsmarkt:
- Invoering van het minimumloon door de overheid heeft alleen zin als dit
minimumloon hoger ligt dan het evenwichtsloon
- Prijsmechanisme is hier dus niet van toepassing!
● Gevolg kan zijn: werkloosheid, want loon is te hoog om laagproductieven aan
te nemen
- Als je een minimumloon invoert dat hoger ligt dan het vrije marktloon ontstaat er
werkloosheid
● Voorbeeld: Qv=-0,45L+90 en Qa=0,25L+76
○ Evenwichtsloon bij Qv=Qa → L= 20
○ Minimumloon → L = 25
■ Qv = 78750 en Qa = 88250
■ Werkloosheid = Qa - Qv = 3500 werklozen
Markt van volledige mededinging is het ideaal voor economen door:
- Veel concurrentie
● Gevolg: lage prijzen en betere service
- Automatische aanpassingen door de markt, via vraag en aanbod
● Gevolg: nooit tekorten of overschotten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper deminguyen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
