1. Definitie
Evidence-Based Medicine (EBM, 'geneeskunde op basis van evidentie') is het expliciet,
oordeelkundig en consciëntieus gebruik maken van het beste beschikbare bewijs bij het
maken van een keuze voor de behandeling van een patiënt. Dit alles gegeven de stand van de
(medische) wetenschap van dat moment.
EBM is de integratie van de individuele klinische expertise van de behandelaar, de hulpvraag van
de patiënt en de beste evidentie (extern bewijsmateriaal) vanuit een systematische zoektocht
binnen de bestaande literatuur in het opstellen van een onderzoeks/behandelingsplan naar deze
specifieke patiënt toe.
Evidentie is geen bewijs, eerder een aanwijzing. Evidentie alleen bepaalt dus niet de beslissing,
maar kan de behandeling van de patiënt ondersteunen. Evidence-based medicine is voornamelijk
gebaseerd op resultaten die zijn verkregen uit gecontroleerde klinische onderzoeken, zoals
dubbelblinde tests, randomised controlled trials (RCT) en meta-analyses van zulke RCT's.
2. Ontstaan
3. Het EBM process
Levenslang, zelfgericht en probleemgeöriënteerd leren met nood aan valide/bruikbare info.
,4. Het belang van EBM: Nood aan informatie!
Beslissingen worden genomen op basis van:
– traditie (‘we doen dat hier altijd zo …’)
– anekdote (‘10 jaar geleden nog zo een geval …’)
– één artikel (‘volgens de auteurs moet je in zo’n geval altijd …’)
– advies ‘expert’ (‘in mijn ervaring is zo’n patiënt …’)
– financieel (‘die duurdere middelen zijn toch niet beter…’)
– na grondige zoektocht naar, het kritisch beoordeelden van, en het correct gebruik van
bewijsmateriaal = evidence-based
Belangrijker nog is de vaststelling dat het opzoeken en vinden van informatie een reële impact
heeft op de klinische beslissing zelf. In 1998 rapporteerde Sackett dat 52% van de informatie
bekomen uit een specifieke search de medische beslissing beaamde, maar 48% naar een nieuwe
therapeutische of diagnostische beslissing leidde. Crowley et al. beaamden dit in 2003, met
respectievelijk 53% en 47%.
In 1993 toonden Shin et al. Een omgekeerde correlatie aan tussen het op de hoogte zijn van
recent medische informatie en het aantal jaren afgestudeerd zijn, een fenomeen beschreven als
‘the slippery slope’.
Institute of Medicine:
◦ 50% behandelingen werkt niet
◦ 15% zelfs adverse effects
Snelle evolutie in wetenschappen
5. Is de evidentie aanwezig?
Zoeken naar evidentie:
- Eerder:
◦ Zelf individuele studies gaan opzoeken
◦ Kritisch bekijken/analyseren: lage vs hoge kwaliteitsstudies
- Laatste decade:
◦ Makkelijkere toegang tot kwalitatief onderzoek via “pre-appraised” bronnen
◦ Vooraf filtering: enkel kwalitatief goede studies
◦ Regelmatige update
, Een behandeling is ‘bewezen effectief’ als:
– de behandeling wordt aanbevolen in een relevante ‘klinische richtlijn’,
– de behandeling in een recent ‘systematisch literatuuroverzicht’ effectief is bevonden.
Men kan dus nakijken of voor een bepaalde vraag reeds een duidelijk antwoord bestaat door
recente systematische reviews of evidence-based richtlijnen op te zoeken. Zij inventariseren de
bestaande kennis om een antwoord te geven op een specifieke vraag. Op voorwaarde dat ze van
voldoende kwaliteit zijn, kan deze informatie gebruikt worden.
Een systematisch literatuuroverzicht of review inventariseert de stand van zaken van medisch-
wetenschappelijk onderzoek over een specifiek onderwerp. Een systematische review is
transparant en reproduceerbaar en gaat uit van een expliciete vraagstelling, uitgebreide
zoekstrategie, transparante procedure voor selectie van onderzoeken, een systematische
beoordeling van de kwaliteit van onderzoeken en overzichtelijke presentatie van de resultaten.
Een evidence-based richtlijn is een document met aanbevelingen ter ondersteuning van de
besluitvorming door professionals in de zorg en patiënten, en berusten op de resultaten van
wetenschappelijk onderzoek met daarop gebaseerde discussie en aansluitende meningsvorming,
gericht op het expliciteren van doeltreffend en doelmatig handelen.
Klinische richtlijn:
= aanbevelingen ter ondersteuning beslissingen
= gebaseerd op wetenschappelijke resultaten + discussie + meningsvorming
Evidence-based wil zeggen dat er op een systematische manier gezocht is naar bewijs uit de
literatuur en dat dit transparant wordt gerapporteerd. Niets meer en niets minder: als er
onvoldoende bewijsmateriaal beschikbaar is – en dat komt geregeld voor - zal toch een antwoord
gegeven moeten worden op de uitgangsvraag. De term ‘evidence-based richtlijn’ zegt dus met
name iets over de methode en niet zozeer iets over de hardheid van de aanbevelingen.
Het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF) definiëren hun richtlijnen als:
‘Een systematisch ontwikkelde, vanaf centraal niveau geformuleerde leidraad, die door
deskundigen is opgesteld en die is gericht op de inhoud van het methodisch fysiotherapeutisch
handelen bij bepaalde gezondheidsproblemen en op (organisatorische) aspecten die met de
beroepsuitoefening te maken hebben’
• ‘the state of art’ van het fysiotherapeutisch handelen
• handelen van de fysiotherapeut te optimaliseren
• volgens de stand van zaken van de wetenschappelijke literatuur
• volgens de momenteel geldende inzichten binnen de beroepsgroep
Geen kwalitatief goede richtlijnen? Zelf literatuurstudie uitvoeren!
Evidence-based antwoord extraheren: Rekening houden met kwaliteit en bewijskracht!
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lenterooman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.