Forensische Victimologie
Hoorcollege 1 – Emancipatie en juridische kaders:
Oorspronkelijke victimologie: sterk georiënteerd op het strafrecht (focus op eigen rol van het
slachtoffer bij totstandkoming misdrijf)
Hedendaagse victimologie: ook georiënteerd op andere rechtsgebieden dan strafrecht
Strafrecht:
- Risicotaxatie en bescherming
- Opsporing
- Vervolging
- Berechting
- Compensatie
Civiel recht:
- Risicotaxatie en bescherming (kindermishandeling)
- Compensatie
Bestuursrecht:
- Risicotaxatie en bescherming (huiselijk geweld)
- Compensatie
- Uitkering wegens arbeidsongeschiktheid
Slachtofferemancipatie: een korte geschiedenis
Verschillende factoren:
- Toegenomen mondigheid van burgers (burgers kwamen op voor zichzelf) van ‘law
in the books’ naar ‘law in action’ (daadwerkelijke implementatie van rechten voor
slachtoffers) doelen: verwerking, voorkomen secundaire victimisatie,
schadevergoeding
- Terroristische acties in de jaren 1970, leidde tot veel slachtoffers
- Vrouwenbeweging
- Toename criminaliteit, dus meer slachtoffers
- Het besef dat iedereen zomaar slachtoffer kan worden (risicosamenleving)
Kenmerken succesvolle slachtofferbeweging:
- Geschikte aanleiding
- Vertolker(-s) met aanzien (“the law of the few”: Jan Bastiaans)
- Wetenschappelijke onderbouwing
- Juiste timing en politiek klimaat
- Media-aandacht
6 cases (die relevant zijn voor de cursus):
1. WOII: slachtoffermarginalisatie na de oorlog, m.u.v. verzetsstrijders (Wet buiten-
gewoon pensioen) emancipatie begin jaren ’70 (hulpverlening gericht op praktische
, (huisvesting, kleding, voedsel) en medische zorg) later kwamen er wetten voor alle
oorlogsslachtoffers (Omkering bewijslast; Wet uitkeringen vervolgingsslachtoffers;
Wet uitkering burger-oorlogsslachtoffers; Bewijslast ontbreken causaal verband)
2. Vietnam: tijdens en vlak na de oorlog was er weinig/geen maatschappelijke steun en
Vietnam vets werden gezien als gevaarlijke gekken jaren ’80 werden Vietnam vets
gezien als helden en verdienden erkenning ‘street corner psychiatry’: psychiaters
gaan de straat op en strijden voor de belangen van de Vietnam vets (PTSS is erkend
als stoornis in DSM)
3. De Molukse (gijzel)acties: halverwege jaren ’70 ‘Centrale Beleids- en
Ondersteuningsgroep ten behoeve van de Nazorg van ex-Gegijzelden’ opgericht
eind jaren ‘70/’85 kwam ‘Onderzoek Stressgroep RUL’: ‘gewone’ slachtoffers hebben
ook behoefte aan psychosociale hulp (geïnstitutionaliseerde slachtofferhulp)
4. De vrouwenbeweging: diverse belangenorganisaties tegen seksueel geweld
o 1975: Vrouwen Tegen Verkrachting
o 1976: Vrouwen tegen Seksueel Geweld
o 1982: De Vereniging tegen Seksuele Kindermishandeling binnen het gezin
o 1983: Tegen haar wil
Blijf-van-mijn-lijfhuizen, Kijkduinconferentie & Kabinetsnota (bestrijding seksueel
geweld tegen vrouwen en kinderen) tegengeluiden (poppenmethodearrest; rapport
‘omstreden herinneringen’; Landelijke Expertisegroep Bijzondere Zedenzaken)
5. Fysieke kindermishandeling: resultaten slachtofferbeweging
o 1970: Vereniging tegen kindermishandeling
o 1972: Bureaus vertrouwensartsen (de huidige advies- en meldpunten
kindermishandeling)
o Schadevergoedingen (Commissie de Winter; kerk, jeugdzorg, fysiek/seksueel
misbruik)
o Richtlijnen voor professionals (signaleren en melden)
o Zorgspecialisatie (Centra voor Seksueel Geweld)
o Toename van overheidsbescherming (tijdelijk huisverbod opleggen)
6. Sekstoerisme en vrouwenhandel: Diverse belangenorganisaties
o 1986: Stichting Tegen Vrouwenhandel
o Verblijf, bescherming en opvang
o Intensivering opsporing (Taskforce Mensenhandel, RIEC, EMM)
o 1976: Schadefonds Geweldsmisdrijven
o 1980: betere behandeling in strafrecht en uitbreiding
schadevergoedingsmogelijkheid
o 1989: Fonds Slachtofferhulp
o 2000: Nationaal Rapporteur Mensenhandel
o 2002: Slachtofferhulp (slachtofferhulp Nederland)
o 2005: International Victimilogy Institute Tilburg
o 2007: Arq Psychotrauma Expert groep
o 2010: Slachtofferloketten bij OM
Neveneffecten van emancipatie van slachtoffer:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauravonk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.