HOOFDSTUK 6 – BOUWSTENEN VAN ONDERWIJZEN
1. INLEIDING
Onderwijs = een complex, doelgericht fenomeen waarbinnen veel wordt onderwezen.
Uitgangspunt? Bereiken van leerresultaten is het primair resultaat van de leeractiviteiten van
lerende.
ENERZIJDS: doelgericht karakter
ANDERZIJDS: doelen worden niet door lerende zelf bepaald + niet alle leeractiviteiten, nog
alle leerresultaten worden even sterk gewaardeerd
ONDERWIJZEN: het geheel aan maatregelen en interventies die in een leeromgeving worden
genomen om het leerproces van lerende doelgericht te ondersteunen
Overwegingen die gemaakt moeten worden bij de definitie van onderwijzen:
(1) Onderwijzen is niet noodzakelijk één persoon (leerkracht)
reeks van functies die kan worden opgenomen door combinaties van verschillende
personen (leraren /medeleerling /stagebegeleiders) MAAR ook door materiële
hulpbronnen (handboek / video / digitaal schoolbord)
(2) Er wordt niet direct verwezen naar leraar
ze verzorgen wel vaak het onderwijs en nemen de belangrijkste onderwijsfuncties op
MAAR er zijn ook alternatieven:
o Ouders of voogd bij thuisonderwijs
o Leerlingen onderwijzen elkaar
o De school
elke school neemt maatregelen om het leren te ondersteunen
voorbeeld: planning van vakken in het uurrooster, inrichten van vakgebonden
lokalen
o Het handboek – al dan niet gekoppeld aan elektronische middelen
Lerende krijgt oefeningen, info en allerhande hulp aangeboden die tot doel
hebben het leren uit te lokken, te richten, op te volgen
o Digitale hulpmiddelen wordt het leerproces ondersteund
voorbeeld: via discussie fora, lesopnames, …
MICTRIVO3-ONDERZOEK: overgrote meerderheid van scholen gebruikt een leerplatform om
specifieke onderwijsfuncties in te vullen.
Leerplatform moet het leren van leerling ondersteunen door info aan te reiken, oefenkansen
te bieden,…
(3) Doelgerichte of intentionele karakter staat centraal
Incidenteel leren vindt continu plaats in het onderwijs
voorbeeld: leren spreken, voedselvoorkeuren leren kennen, mensen leren kennen,…
Incidenteel leren = zonder de expliciete bedoeling iets te leren
= het onopgemerkt oppikken van info
1
, (4) De term leeromgeving verwijst letterlijk naar de fysieke of virtuele omgeving waarbinnen
leren plaatsvindt.
Leren kan eigenlijk overal plaatsvinden, MAAR is steeds gesitueerd
het vindt plaats in een specifieke context.
We spreken van onderwijzen als:
in deze contexten gerichte inspanningen worden geleverd om het leren van de lerende te
ondersteunen.
Door maatregelen in de leeromgeving wordt getracht de kans te maximaliseren zodat
leerling beoogde doelen bereikt: leeromgeving onderwijsleeromgeving
Brede omschrijving onderwijzen
ONDERWIJZEN: het geheel aan maatregelen en interventies dat er op gericht is doelgericht te
ondersteunen ongeacht de context waarin dit gebeurt en wat er geleerd wordt.
Deze maatregelen en interventies situeren zich op:
Macroniveau (beleidsniveau)
De aandacht gaat uit naar concrete interacties tussen onderwijsgevende en leerling
in deze module ( wij leggen hierop focus)
DOELEN EN EVALUATIE LEERTAKEN EN LEERINHOUDEN
In evaluatie wordt opgevolgd of de doelen Leertaken richten de activiteiten af op de
gerealiseerd worden doelen
Indien JA: in welke mate en op
welke wijzen ze bereikt worden Leerinhouden bepalen het voorwerp van
leertaak
WERKVORMEN EN MEDIA/TECHNOLOGIE
Werkvormen is een manier om leertaken met leerinhouden aan leerlingen aan te bieden
Media/technologie is het middel waarmee dit gebeurt
Voorbeeld: hoorcollege heeft leerling als leertaak om aandacht gericht te houden en de
aangeboden info te verwerken. Medium: docent die hierbij allerhande media (ppt) kan gebruiken
2
, Bouwstenen van onderwijzen in hun onderliggende samenhang
Opmerking: onderlinge afstemming tussen de verschillende bouwstenen is van groot belang
beslissingen over het medium beïnvloeden bijvoorbeeld de selectie van leertaken door
onderwijsgevende en de aanpak ervan voor lerende
Beslissingen over de invulling van de bouwstenen wordt niet zomaar genomen
onderwijzen is een contextgebonden fenomeen
Analyse van de context, vooral de beginsituatie is essentieel
Beginsituatie = stand van zaken voor het onderwijs van start gaat
Materiële infrastructuur
Schoolbeleid
Pedagogische visie
Kenmerken van de groep van leerlingen (wat kennen en kunnen ze al,…)
helpt om leeractiviteiten uit te lokken die hen instaat stelt de doelen te realiseren
Kenmerken van leerkrachten
2. DOELEN EN EVALUATIE
Doelen sturen het onderwijzen .
Evaluatie in het onderwijs = alle inspanningen die er op gericht zijn na te gaan of (delen van) de
doelen worden gerealiseerd
Gaat over alle inspanningen m.b.t. de opvolging, rapportering en bespreken van de
mate waarin leeractiviteiten resulteren in het realiseren van doelen.
Gaan ook na of de doelen op een kwaliteitsvolle wijze worden nagestreefd
Gaat ook over evaluatie
Doelen en evaluatie zijn onlosmakelijk verbonden
Doelen bepalen wat er dient te worden geëvalueerd
Evaluatie is afgestemd op de doelen en
operationaliseert deze 3
Opmerking: soms kan alleen uit de evaluatie worden achterhaald wat de doelen zijn.
De evaluatie bepaalt wat er wordt nagestreefd.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ElsVDB. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,59. Je zit daarna nergens aan vast.
