Uitgebreide aantekeningen van de hoorcolleges van Bijzondere Overeenkomsten. HC 1 t/m 10 opgenomen. De geel gearceerde arresten zijn verplicht, de blauw gearceerde arresten zijn genoemd in het hoorcollege.
Beginselen contractenrecht
- Contractsvrijheid
- Consensualisme = de enkele wilsovereenstemming (consensus) is voldoende voor een
juridisch bindend contract.
- Pacta sunt servanda = overeenkomsten zijn bindend.
In dit college zal veel worden ingegaan op de beperkingen/begrenzingen van de
contractsvrijheid.
- Denk hierbij aan: orgaandonatie, draagmoederschap, prostitutie, overeenkomsten in
strijd met publiekrechtelijke regelgeving.
Complete overzicht van nietigheden en vernietigbaarheden!
Nietigheden Vernietigbaarheden
Art. 3:39 (vorm) Art. 3:32 (handelingsonbekwaamheid)
Art. 3:40 lid 1 (strijd met goede zeden en Art. 3:34 (geestelijke stoornis)
openbare orde)
Art. 3:43 (belangenverstrengeling) Art. 3:40 lid 2
Art. 3:44 (bedrog, bedreiging, misbruik)
Art. 3:45-48 (Pauliana)
Art. 6:228 (dwaling)
Voorbeeld:
Art. 3:39 (vorm) à tenzij uit de wet anders voortvloeit, zijn rechtshandelingen die niet in de
voorgeschreven vorm zijn verricht, nietig.
- Je moet je dus houden aan de vormvoorschriften die zijn voorgeschreven in de wet.
- Bijvoorbeeld als in de wet staat voorgeschreven dat iets schriftelijk moet. (voorbeeld
is een notariële akte bij levering van een onroerende zaak (art. 3:89 lid 1))
Gevolgen vernietiging:
- Het gevolg van een vernietiging van een rechtshandeling is dat zij met terugwerkende
kracht ophoudt te bestaan (art. 3:53 lid 1 BW)
- Tot het moment van vernietiging is er een rechtsgeldige overeenkomst. Op het
moment van vernietiging wordt de overeenkomst geacht nooit te hebben bestaan.
- De overeenkomst wordt dan geacht nooit te hebben bestaan: dus dan zou een verkoper
altijd eigenaar zijn gebleven.
- Geld en prestaties kunnen worden teruggevorderd op grond van onverschuldigde
betaling.
Gevolgen nietigheid:
- Nietig = rechtshandeling heeft niet de door partijen beoogde rechtsgevolgen.
- Gevolgen van nietigheid:
o Art. 3:41: partiële nietigheid
o Art. 3:42: conversie
Nietigheid & vernietiging: hoe?
2
, - Nietigheid: ambtshalve toepassing door rechter (art. 25 Rv). De rechter doet het
zonder dat je erom verzoekt.
- Vernietiging: beroep door partij vereist (art. 3:49 BW), de rechter vernietigt pas op
verzoek.
o Er geldt een uitzondering bij algemene voorwaarden. Rechtspraak HvJ
Luxemburg à de rechter moet ambtshalve zonder dat partijen daartoe
verzoeken onderzoeken of algemene voorwaarden onredelijk bezwarend zijn.
Is dat het geval, dan laat hij het beding buiten toepassing.
o Waarom ambtshalve toepassing? à De consument is onwetend, de consument
zoekt geen rechtshulp i.v.m. kosten daarvan. Ambtshalve toepassing is
derhalve noodzakelijk voor een doeltreffende bescherming van de consument.
Voorbeeldcasus 1:
X sluit telefonisch een brandverzekering met betrekking tot zijn woning. De verzekeraar geeft
in strijd met art. 7:932 lid 1 geen polis af aan X.
à Verzekeraar moet een polis verschaffen, zodat de consument welke rechten en plichten je
als verzekerde heeft. Dit is een vormvoorschrift, maargeen vernietigbaarheid of nietigheid tot
gevolg.
Voorbeeldcasus 2:
A en B sluiten een ovk van borgtocht waarbij A zich als borg stelt voor een schuld van C aan
B. De omvang van de schuld van C aan B staat echter niet vast. In de ovk van borgtocht wordt
geen maximumbedrag opgenomen (7:858 lid 1)
à Dit is nietig.
à Het is belangrijk om te kijken naar vormvoorschriften.
Artikel 3:40 BW:
- Artikel 3:40 BW heeft een poortwachtersfunctie. Er zijn eindeloos veel
publiekrechtelijke regelingen, waar veel mensen nog nooit van hebben gehoord. Art.
3:40 bepaalt het gevolg in het privaatrecht voor het overeenkomstenrecht van
schending van publiekrechtelijke regelingen.
o Soms is er een schending van een publiekrechtelijke regel en dan gaat de poort
dicht: het heeft dan geen gevolgen voor de overeenkomst.
o Soms gaat de poort half open: de overeenkomst is vernietigbaar
o Soms gaat de poort helemaal open: de overeenkomst is nietig.
o De rechter bepaalt dus aan de hand van art. 3:40 BW hoe ver de poort open
gaat.
- Er zijn drie toetsingscriteria:
I. Goede zeden
II. Openbare orde
III. Strijd met dwingende wetsbepaling
- Er zijn drie gevolgen:
I. Geldig
II. Nietig
III. Vernietigbaar
- Er zijn drie aspecten
I. Verrichten rechtshandeling = sluiten ovk
II. Inhoud = verplichtingen
3
, III. Strekking = achterliggende bedoeling, voorzienbare gevolgen
Structuur art. 3:40 BW
- Strijd met dwingende wetsbepaling (beide leden zien op strijd met een dwingende
wetsbepaling, alleen in lid 2 staat dit letterlijk in tekst opgenomen)
o Wet verbiedt het verrichten van een rechtshandeling (lid 2)
o Wet verbiedt de inhoud van een rechtshandeling (lid 1)
o Wet verbiedt de strekking van een rechtshandeling (lid 1)
à Deze structuur staat niet in de wet, dus dit moet je onthouden voor op het tentamen.
- Een dwingende wetsbepaling in de zin van art. 3:40 BW is een wet in formele zin.
- Art. 3:40 BW ziet op dwingend recht, en dus niet op regelend recht.
1. Verrichten in strijd met de wet?
- Het verrichten is het sluiten van de overeenkomst.
- Is het sluiten van de overeenkomst in strijd met de wet?
- Uneto/De Vliert:
o Het gaat in dit arrest om verrichten à dus je begint bij art. 3:40 lid 2.
o Leidt aanbesteding die in strijd met Europese aanbestedingsregels niet
openbaar is aanbesteed tot nietigheid van de aannemingsovereenkomst tussen
De Vliert en Gibros?
o Art. 3:40 lid 2: Noch richtlijn noch Nederlandse wetgeving bevatten een
nietigheidssanctie. Dus geen nietigheid op grond van art. 3:40 lid 2 BW.
o Mag je dan terugvallen op lid 1? à De HR zegt simpel gezegd in dit arrest:
NEE. Het komt erop neer dat het enkele feit dat er sprake is van strijd met een
wetsbepaling, nog geen nietigheid oplevert. Conclusie: je kan niet terugvallen
op art. 3:40 lid 1 BW.
2. Inhoud in strijd met wet?
- De inhoud ziet op de verplichtingen die een overeenkomst schept.
- Bordeelverkoop:
o Past de HR hier analoog art. 3:40 lid 3 toe?
§ Lid 3 maakt namelijk alleen een uitzondering op lid 2. Wat de HR in dit
arrest doet, is door analoge toepassing van lid 3 een uitzondering
maken op lid 1. Past de HR dit analoog toe en kan/mag dit?
- Parkeerexploitatie/Amsterdam:
o Volgens de HR gaat het hier om een verboden prestatie à er is een inhouding
i.s.m. wet.
o Er is geen beroep op 3:40 lid 3 mogelijk omdat dit slechts ziet op 3:40 lid 2 en
niet op 3:40 lid 1.
§ Hiermee is het idee van analoge toepassing van lid 3 in Bordeelverkoop
van tafel. Dit kan dus niet.
3. Strekking in strijd met wet?
- Strekking ziet op achterliggende bedoeling, voorzienbare gevolgen.
- Burgman/Aviolanda:
o A zou voor B akmmen voor vliegtuigen vervaardigen
o A beschikte niet over de vereiste vergunning
o B vordert nakoming. A stelt dat ovk nietig was wegens verboden strekking. B
stelt dat hij niet wist dat de vergunning van A onvoldoende was.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rechten050. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
