Echt alles van de slides + wat ze erbij vertelt in de les staat in deze samenvatting. Dit is alles wat je moet kennen voor het examen. Ik behaalde een 18/20 in eerste zit met enkel deze samenvatting
1. Wat is gezondheid? ...................................................................................................................................... 5
1.1. Veranderende perspectieven .................................................................................................................. 5
1.1.1. Relatie tussen lichaam en geest ...................................................................................................... 5
1.1.2. Biomedisch ziektemodel................................................................................................................. 6
1.1.3 Vraagtekens bij dualisme: psychosociale modellen voor gezondheid en ziekte ................................. 6
1.1.4. Bio-psychosociaal ziektemodel ....................................................................................................... 7
1.1.5. Gedrag, dood en ziekte .................................................................................................................. 7
1.2. Individuele, culturele en leeftijdsgerelateerde perspectieven op gezondheid ........................................... 8
1.2.1. Lekentheorie over gezondheid ....................................................................................................... 8
1.2.2. Definitie van gezondheid van de WHO ............................................................................................ 9
1.2.3. Cross-culturele perspectieven op gezondheid ................................................................................. 9
1.2.4. Levensloop en gezondheid ............................................................................................................. 9
1.3. Wat is gezondheidspsychologie? ............................................................................................................ 9
1.3.1. Wat is het verband tussen psychologie en gezondheid ................................................................. 10
2. Sociale verschillen in ziekte en gezondheid ................................................................................................ 10
2.1. Gezondheidsverschillen ........................................................................................................................ 10
2.1.1. Bewijs voor gezondheidsverschillen .............................................................................................. 10
2.1.2. Ook onder mensen een hoge SES komen gezondheidsverschillen voor ......................................... 11
2.1.3. Verklaring voor ongelijkheid in gezondheid tussen sociaaleconomische groepen .......................... 12
2.1.4. Balans werk-leven en stress.......................................................................................................... 12
2.2. Minderheidsstatus en gezondheid ........................................................................................................ 12
2.3. Gelsacht en gezondheid ....................................................................................................................... 12
2.3.1. Biologische verschillen ................................................................................................................. 13
2.3.2. Verschillen in gedrag .................................................................................................................... 14
3. Ongezond gedrag ....................................................................................................................................... 14
3.1. Wat is gezondheidsbevorderend gedrag? ............................................................................................. 14
3.1.1. Wat is ongezond gedrag? ............................................................................................................. 15
3.2. Roken, drinken en gebruik van illegale drugs ........................................................................................ 15
3.2.1. Drinken ........................................................................................................................................ 15
3.2.2. Drugs ........................................................................................................................................... 17
3.2.3 Waarom beginnen mensen met het gebruik van potentieel verslavende stoffen? ......................... 17
3.2.4. Ongezond gedrag voortzetten en verslaving ................................................................................. 18
3.3. Onbeschermd seksueel gedrag ............................................................................................................. 18
3.3.1. Negatieve effecten van onveilig vrijen op de gezondheid .............................................................. 18
3.3.2. Het gebruik van condooms ........................................................................................................... 18
3.4. Ongezond voedingspatroon ................................................................................................................. 19
3.4.1. Vetopname en cholesterol ........................................................................................................... 19
3.5. Overgewicht ........................................................................................................................................ 20
3.5.1. Hoe wordt overgewicht gedefinieerd? .......................................................................................... 20
3.5.2. Negatieve gevolgen van overgewicht............................................................................................ 21
3.5.3. Oorzaken van overgewicht ........................................................................................................... 21
3.6. Roken en e-sigaret ............................................................................................................................... 21
3.6.1. Elektronische sigaret .................................................................................................................... 25
3.6.2. Effectiviteit van de e-sigaret ......................................................................................................... 28
3.6.3. Het lage rookpercentage in Zweden ............................................................................................. 29
1
,4. Gezond gedrag ........................................................................................................................................... 30
4.1. Compliantiegedrag .............................................................................................................................. 30
4.1.1. Definitie volgens de WHO............................................................................................................. 30
4.1.2. Zijn mensen zijn therapietrouw .................................................................................................... 30
4.1.3 Waarom volgen mensen medische aanbevelingen en behandelingen niet op? ............................... 30
4.2. Gezonde voeding ................................................................................................................................. 30
4.2.1. De gezondheidsvoordelen van het eten van groente en fruit ........................................................ 30
4.2.2 Aanbevelingen voor gezonde voeding ........................................................................................... 31
4.2.3 Hoe gezond eten de Belgen? ......................................................................................................... 32
4.2.4 Voedselvoorkeuren ....................................................................................................................... 32
4.3. Lichaamsbeweging .............................................................................................................................. 32
4.3.2 Wat zijn de gunstige lichamelijke effecten van lichaamsbeweging? ................................................ 33
4.3.3 De psychologische voordelen van lichaamsbeweging ..................................................................... 33
4.3.4. Waarom sporten mensen wel of niet? .......................................................................................... 33
4.4. Gezondheidsscreening ......................................................................................................................... 34
4.4.1 Screening op risicofactoren ........................................................................................................... 34
4.4.2 Ziektedetectiescreening ................................................................................................................ 34
4.4.3. Deelname aan screeningsprogramma’s ........................................................................................ 34
4.5. Vaccinatie............................................................................................................................................ 35
5. Modellen voor het voorspellen van gedrag ................................................................................................ 35
5.1 Distale invloeden op gezondheidsgedrag ............................................................................................... 35
5.1.1 Demografische invloeden (distaal)................................................................................................. 35
5.1.2. Persoonlijkheidskenmerken (distaal) ............................................................................................ 36
5.1.3 Zelfbeschikkingstheorie ................................................................................................................. 36
5.2 Modellen van gezondheidsgedrag ......................................................................................................... 37
5.2.1 Attitudes ....................................................................................................................................... 37
5.2.2 Risico-inschatting en onrealistisch optimisme ................................................................................ 37
5.3 Sociale en cognitieve modellen van gedragsverandering (zie kennisclips) ............................................... 38
5.3.1. Sociaal cognitieve theorie (niet in detail kennen) .......................................................................... 38
5.3.2. Health beliefmodel ....................................................................................................................... 38
5.4 Modellen voor gefaseerde gedragsverandering ..................................................................................... 39
5.4.1 Het transtheoretische model (TTM) of stages of change model (SOCM) ......................................... 39
5.4.2 Het health action proces approach-model (HAPA) (niet in detail kennen)....................................... 40
6. Gedragsverandering: mechanismen en methoden + preventie van gezondheidsproblemen ...................... 40
6.1. Het ontwikkelen van interventies voor de volksgezondheid ................................................................... 40
6.2. Strategieën om risicogedrag te veranderen .......................................................................................... 41
6.2.1. Motiveren tot verandering ........................................................................................................... 41
6.2.2. Het gebruik van massamedia ........................................................................................................ 44
6.2.3. Gedrag veranderen ...................................................................................................................... 45
6.2.4. De juiste toepassing ..................................................................................................................... 46
6.2.5. Interventieprogramma’s voor de gemeenschap ............................................................................ 47
8. Pijn ............................................................................................................................................................. 48
8.1. De pijnbeleving .................................................................................................................................... 48
8.1.1. Typen pijn .................................................................................................................................... 48
8.1.2. De prevalentie van pijn................................................................................................................. 49
8.1.3. Leven met pijn ............................................................................................................................. 49
8.2. Biologische modellen voor pijn ............................................................................................................. 50
8.2.1. Pijn in afwezigheid van pijnreceptoren (= fantoompijn) ................................................................ 50
2
, 8.2.2. Pijnreceptoren’ die geen pijn registreren ...................................................................................... 51
8.2.3. Psychologische invloeden op pijn ................................................................................................. 51
8.3. Een psychobiologische theorie over pijn ............................................................................................... 53
8.3.1. Poortcontroletheorie (gate control theory) ZEER BELANGRIJK ....................................................... 53
8.4. Mensen leren met pijn om te gaan: gedragsmatige en cognitief-behavioristische behandelingen van
acute en chronische pijn ............................................................................................................................. 56
8.4.1. Het meten van pijn ....................................................................................................................... 56
8.4.2. behandeling van acute pijn ........................................................................................................... 57
Mensen leren om afleiding te zoeken wanneer ze pijn hebben, want:.................................................... 58
- focussen op de pijn maakt de pijn erger ............................................................................................... 58
- afleiding vermindert de pijn ................................................................................................................. 58
- gerichte afleiding is effectiever dan negeren ........................................................................................ 58
8.4.3. Chronische pijn ............................................................................................................................ 59
8.4.4. Pijnklinieken................................................................................................................................. 60
9. Stress, gezondheid en ziekte ...................................................................................................................... 61
9.1. Concepten van stress ........................................................................................................................... 61
9.1.1 Stress als een re actie op een stimulus (= een stressor) .............................................................. 61
9.1.2. Stress als een transactie (transactiemodel) ................................................................................... 62
9.2. Typen stress......................................................................................................................................... 64
9.2.1. Acute stress ................................................................................................................................. 64
9.2.2. Chronische stress ......................................................................................................................... 65
9.3. Stress als fysiologische reactie.............................................................................................................. 66
9.4. Het verband tussen stress en ziekte ...................................................................................................... 68
9.4.1. De directe route ........................................................................................................................... 68
9.4.2. De indirecte route ........................................................................................................................ 68
9.4.3. Stress en verkoudheid .................................................................................................................. 69
9.4.4. Stress en hart-en vaatziekten ....................................................................................................... 69
9.4.5. Stress en kanker ........................................................................................................................... 69
9.4.6. Stress en darmaandoeningen ....................................................................................................... 70
9.4.7. Stress en hiv-aids.......................................................................................................................... 70
9.4.8. Conclusie ..................................................................................................................................... 70
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nelethys. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
