Examenkatern-Training voor het Examen met Historische Contexten-vwo vanaf 2022
In deze samenvatting worden in duidelijke lijnen de geschiedenis van China weergegeven volgens de examenkatern voor het examen met historische contexten. Begrippen zijn uitgelegd en dikgedrukt, jaartallen staan duidelijk erin. Rubrieken zijn samengevat.
China (1842-2001)
§1 – Chinees keizerrijk begin 19e eeuw ernstig verzwakt
Keizers als absolute vorsten:
- Qing-dynastie = keizers die China tussen 1644 en 1911 regeerden, dynastie = 1 familie
regeerders
- In 19e eeuw ook wel mantsjoe-dynastie genoemd.
- ‘Hemels mandaat’: absolute macht vanuit hemel.
- Land – provincies – prefecturen – districten, ambtenaren (mandarijnen) aan hoofd die
werden gecontroleerd.
Ambtenaar worden met ambtenarenexamen (1x 3jaar en 1% slaagde à betrouwbaar en
zelfde denkbeelden).
Centrale gezag gebaseerd op confucianisme:
- Confucianisme: uit 6e eeuw v. chr. Koeng Foe-tsoe, nadruk mensen juiste manier gedragen
o Persoonlijk gedrag, aard mens is goed
o 5 Menselijke Relaties: juiste betrekkingen tussen relaties
o Hoger geplaatsten welwillendheid en vriendelijkheid, lager geplaatsten toewijding
en gehoorzaamheid.
o Juiste manier gedragen door rituelen en vaste omgangsvormen.
Problemen voor Qing-dynastie eind 18e/begin 19e eeuw
- Corruptie:
- Politieke crises: opstand bv à van de Witte Lotus (1796)
- Hongersnoden: gevolg van natuurrampen, uitbuiting overheid, overbevolking
§2 – Eerste Opiumoorlog (1839-1842)
Zowel China als Westen beschouwt zich als superieur:
- China middelpunt wereld: Rijk van het Midden
- Christelijke Westen wil rest wereld veroveren en beschaven
Beide zijden weigerden zich aan te passen aan elkaar.
Voor China schadelijke gevolgen van de opiumhandel:
- Opium moest met Chinees zilver betaald worden à schadelijk economie China
- Vooral in kustgebieden was er opiumverslaving
- Regering verbood handel, maar ambtenaren omkoopbaar
Aanleiding (meest directe oorzaak) opiumoorlog: verbieden opiumhandel kwam er niet doorheen in
UK, keizer vernietigde in beslag genomen opium, UK verstuurde vloot en leger
Britten overwinnen dankzij militaire overmacht: Britten hadden voorsprong door industriële
revolutie.
China wordt gedwongen tot vernederend vredesverdrag = Verdrag van Nanking:
- 5 havens open voor Britse kooplieden, vallen niet onder Chinees bestuur/rechtspraak
- Eiland Hongkong aan Engeland
- 6 miljoen dollar schadevergoeding
- Toestaan verdrag periodiek zou worden herzien
§3 – Nieuwe Chinese concessies na Tweede Opiumoorlog
(1856-1860)
Nieuwe Ongelijke Verdragen
- Voor imperialistische buitenlandse mogendheden gunstiger
- Voor China: verlies zeggenschap grondgebied en verlies inkomsten uit economische centra
, 2e Opiumoorlog (1856-1860)
- China luisterde niet naar verdragen Engeland, Eng en Fr vallen aan en winnen
- Vredesonderhandelingen met VS en RUS = verdrag van Tianjin (1858)
o In Peking ambassades, 10 nieuwe verdrag havens
o Westerse landen kregen exterritoriale rechten = soevereiniteit binnen China
o Opiumhandel, Christendom, buitenlanders weer toegestaan in China
o Importheffingen in voordeel westerse mogendheden
o Schadevergoeding aan ENG en Fr
Chinees-Japanse Oorlog (1894-1895)
- Japan overbevolkt en grondstoffen te kort Korea veroveren
- Korea vazalstaat van China = oorlog China-Japan
- Japan moderner leger Japan won
- Vrede van Shimonoseki (1895)
o Onafhankelijkheid Korea en Taiwan, Pescadores en Liadong aan Japan afstaan
o Fabrieken Japan in verdragshaven.
o Schadevergoeding aan Japan
o Grondgebied aan RUS, FR en DU.
§4 – Binnenlands verzet tegen het keizerlijk gezag
De opstand van de Taiping (1850-1864) (Zuid-midden China)
- Wat de Taiping wilde: einde Qing-bewind en macht Westen
Afschaffing confucianisme, afstand particulier bezit, gelijkstellen man-vrouw, opheffing
Ongelijke Verdragen en exterritoriale rechten.
- Succes omdat:
o Charisma van leider Hong Xiuquan (christelijk)
o Gelijkheid die Hong predikte
o Bekwame leiders die achter Hong stonden
- Mislukte want:
o Verdeeldheid onder leiders
o Idealen niet in praktijk gebracht
o Geen samenwerking met andere opstandelingen
o Westen komt Chinese keizer tot hulp
Opstand van de Nian (1851-1868) (Noord-China)
- Natuurrampen en weinig hulp vanuit Keizerrijk veroorzaakte opstand
- Kostte veel geld voor keizerrijk (bestrijding opstanden en missen belasting)
- Nadat de Taiping was verslagen, versloeg China de Nian.
Hervormingspogingen van regeringswege: Zelfversterkingsbeweging (1861-1895)
- Wat ze wilde:
o Militaire en industriële modernisering
o Toenadering tot het Westen
- Ze kregen uiteindelijk na Boksersopstand steun van Rijk en werd grondwet opgesteld.
- Mislukte want:
o Tegenwerking van conservatieven aan het hof en in het land
o Ontbreken van kapitaal voor modernisering
o Traditionele Chinese wijze van bedrijfsvoering slecht te combineren met de
Westerse
Nederlaag tegen Japan leidt tot Periode van de Honderd Dagen (1898)
- Keizer Guangxu: hervormingen naar westers voorbeeld
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper laurinedenbutter. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
