samenvatting van verschillende hoofdstukken mavo 4:
hoofdstuk 4: voeding en vertering
hoofdstuk 5: gaswisseling
hoofdstuk 6: transport
hoofdstuk 7: opslag, uitscheiding en bescherming
Enzymen: bepaalde stoffen die ervoor zorgen dat een reactie sneller plaats vind.
Enzymactiviteit: de snelheid waarmee een reactie versneld, wordt de enzymactiviteit genoemd.
Optimumkromme: is een diagram waarmee het verband word weergegeven tussen de temperatuur
en de enzymactiviteit.
Optimumtemperatuur: de reactie die door het enzym wordt versneld, vindt dan optimaal (het
snelste) plaats.
Conserveren: het langer houdbaar maken van voedsel.
Conserveermiddelen: middeltjes om eten langer houdbaar te houden.
Natuurlijke conserveermiddelen: zijn azijn, suiker en zout.
Kunstmatige conserveermiddelen: conserveermiddelen die niet natuurlijk zijn.
Voedingsmiddelen: zijn alle producten die je eet of drinkt.
Voedingsstoffen: voedingsstoffen zijn de bruikbare bestanddelen van voedingsmiddelen.
Beschermende stoffen: mineralen en vitaminen zijn beschermende stoffen en helpen ziekten te
voorkomen.
Voedingsvezels: plantaardige stoffen die de enzymen niet kunnen verteren. Ze brengen de
darmbewegingen en stoelgang op gang.
Onverzadigde vetten: zijn gezonde vetten, je lichaam gebruikt deze vetten als bouwstof.
Verzadigde vetten: zijn minder gezonde vetten, meestal dierlijke vetten. Ze kunnen niet als bouwstof
worden gebruikt en word daarom vooral gebruikt als brandstof.
Indicatoren: hiermee kun je voedingsstoffen aantonen in voedingsmiddelen. Zoals zetmeel en
glucose. Glucose kan je aantonen met joodoplossing.
Grondstofwisseling: grondstofwisseling is de stofwisseling van een lichaam in rust.
,Verteringstelsel: alle organen die samenwerken voor de vertering van voedsel.
Vertering: vertering is het afbreken van voedingsstoffen die niet door de darmwand heen kunnen in
verteringsproducten.
Stoffen die wel door de wand worden opgenomen en niet verteerd hoeven te worden zijn:
glucose, water, vitaminen en mineralen.
Stoffen die wel verteerd moeten worden: eiwitten, vetten en de meeste koolhydraten.
Verteringssappen: sappen die helpen bij het kneden van een voedselbrij waardoor het makkelijker
verteerd word, door speeksel kan je bv het eten makkelijker doorslikken.
Verteringsklieren: hierin worden de verteringssappen gemaakt. De verteringsklieren van de mens
zijn: speekselklieren, maagsapklieren, lever, alvleesklier en darmsapklieren.
Kringspieren en lengtespieren: in de wanden van het hele verteringsstelsel vind je kring en lengte
spieren. Door het afwisselend samentrekken van deze spieren ontstaan peristaltische bewegingen,
die samen de darmperistaltiek worden genoemd. Door de darmperistaltiek wordt de voedselbrij
voortgeduwd, gekneed en goed gemengd met verteringssappen.
Mondholte: kauwen is de eerste stap van vertering van voedsel. Dit gebeurt door je gebit in je
mondholte. Door te kauwen verdeel je voedsel in kleine stukjes waardoor je het beter kunt
doorslikken. Door het voedsel te kauwen wordt het voedsel vermengt met speeksel, daardoor
ontstaat er oppervlaktevergroting waardoor je het beter kan verteren.
Speeksel: is slijm dat bestaat uit water en enzym. Door het slijm kun je voedsel makkelijker
doorslikken. Het enzym in speeksel verteert zetmeel.
, Keelholte: met je tong vervoer je voedsel vanuit je mondholte naar je keelholte. Dan treedt de
slikreflex in werking. De huig sluit de neusholte af en het strotklepje de luchtpijp. Het voedsel kan
dan alleen nog maar de slokdarm in.
Maag: heeft als functie het opslaan van voedsel en het afgeven en maken van maagsap.
Maagportier: de maagportier is een kringspier die de maag afsluit. De maagportier laat steeds kleine
hoeveelheden voedsel door naar de twaalfvingerige darm.
Maagsapklieren: produceren maagsap.
Maagsap: het voedsel word in de maag vermengd met maagsap, maagsap bestaat uit water
maagzuur en enzym. Het maagsap zorgt voor een heel laag pH in de maag.
Lever: de lever produceert gal.
Galblaas: gal word tijdelijk opgeslagen in de galblaas. Via de galbuis word als het nodig is gal
afgevoerd naar de twaalfvingerige darm.
Gal: gal emulgeert vetten. Gal maakt van grote vetdruppels hele kleine druppeltjes. Waardoor er een
grotere oppervlakte komt en de enzymen de vetten makkelijker kunnen verteren.
Alvleessap: word geproduceerd door de alvleesklier. Alvleessap bevat verschillende enzymen die
eiwitten, koolhydraten en vetten verteren.
Dunne darm: is ongeveer 6 meter lang. In de wand liggen darmsapklieren die darmsap produceren.
Darmsap bevat verschillende enzymen bevatten die de vertering van eiwitten en koolhydraten
afmaakt. Zodat de verteringsproducten kunnen worden opgenomen in het bloed.
Darmwand: de darmwand bestaat uit darmvlokken en darmplooien. Daardoor heeft de dunne darm
een grote oppervlakte en kunnen de voedingsstoffen en verteringsproducten snel in het bloed
worden opgenomen.
Poortader: het bloed stroomt door de darmvlokken via de poortader naar de lever en vervolgens
door het hele lichaam.
Dikke darm: vanuit de dunne darm komt een waterige brij van onverteerde voedselresten in de
dikke darm. De dikke darm onttrekt een groot deel van het water uit de brij.
Endeldarm: uiteindelijk komen alle ingedikte en onverteerde voedselresten in de endeldarm. De
uitgang van de endeldarm word afgesloten door de anus.
darmvlokken
kringspieren
lengtespieren
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper avdb3. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
