Dit is een volledige samenvatting van het vak wondzorg gegeven in 1V. Als je deze samenvatting leert, heb je alle tools die je nodig hebt om te slagen. Woorden die niet duidelijk waren voor mij, heb ik ook voor mezelf de definitie er bij geschreven. Ook notities van de les zijn in de samenvatting ...
Wondzorg
Sandra De Roeck
1VAg – ‘20-‘21
Zorgthema 3
Theoretische omkadering
Definitie van een wonde
Een wonde is altijd een pathologische toestand
Een onderbreking van de normale structuur en functie van de huid
Een pathologische toestand waarbij weefsels onderling van elkaar gescheiden/vernietigd worden
Gescheiden: een gesloten wonden -> bv. bloeduitstorting, blaar, …
Vernietigd: een open wonde, doorligwonde
Een defect van de huid ten gevolge van een beschadiging:
o Fysisch
o Mechanisch
o Thermisch
Fasen in de wondgenezing
1. Ontstekingsfase (0-6d)
o Acute ontstekingsreactie
Opruiming van dood weefsel en bacteriën
o Vasodilatatie + bloeding
Capillaire druk daalt
Vocht stijgt in omgevend weefsel -> oedeemvorming
Migratie rode bloedlichaampjes en bloedplaatjes vanuit de bloedbaan naar het
wondgebied -> er ontstaat een bloeding
o Vasoconstrictie -> bloedverlies beperken
Coagulatie: bloedplaatjes stoppen het bloedverlies -> productie fibrinogeen ->
korstvorming
Afscheiding chemotactische stoffen -> trekt witte bloedcellen aan
o Opruimfase
Dood weefsel + vreemde partikels + bacteriën worden door witte bloedcellen
opgenomen en afgebroken
Debris resorberen via lymfe of als pus uit de wonde wordt gestoten
o KLINISCHE TEKENS ONTSTEKINGSFASE:
Gesloten wonde:
1. Zwelling (tumor)
2. Roodheid (rubor)
3. Warmte (calor)
4. Pijn (dolor)
Open wonde
1. Wondvocht bloed
2. Stolsel
3. Pijn
2. Proliferatie/granulatiefase (3-24d)
o Vorming nieuw bindweefsel en nieuwe bloedvaten
o Productie collageen + elastine door fibroblasten -> wondbed vult zich op
1
,Wondzorg
Sandra De Roeck
1VAg – ‘20-‘21
Zorgthema 3
o Neovascularisatie: vorming nieuwe capillairen die indringen in het nieuw vormend
collageennetwerk
o Granulatieweefsel: rood korrelig aspect
3. Maturatiefase (tot 6 maanden)
o Bindweefselreorganisatie
Collageenvezels -> sterker -> weefsel wordt versterkt
o Wondcontractie
Fibroblasten -> myofibroblasten -> wondranden trekken samen
o Epithelialisatie
Vorming nieuwe epitheelcellen -> migreren over wondoppervlak -> zorgt voor
waterdicht afsluiten
4. Littekenvorming
o Diepere weefsellagen worden vervangen door bindweefsel/littekenweefsel
Eerst: zacht en zwak
Na 1 maand: hard, rood, dik en sterk
Later: zacht, wit en soepel
o Keloid = hypertrfisch litteken -> bindweefselgroei gaat door wanneer de epithialisatie
reeds voltrokken is
o Contractuur = samentrekking littekenweefsel
Verschillende typen wondgenezing
Genezing per primam
Zuivere wonde: geen necrose, contaminatie of vreemde lichamen
Gladde wondranden
Geen belemmerende factoren
Regeneratieve wondgenezing van een oppervlakkige wonde
Enkel opperhuid is beschadigd
Indeling van wonden
Wondclassificatie gebeurt op basis van:
o Continuïteit van de huid
o Oorzaak van ontstaan van wonde
o Type wonde
o Aan- of afwezigheid pathogene MO in wonde
o Uitzicht
o Verloop van heling
Uitzicht en vorm
Diepte:
o Oppervlakkig: aantasting opperhuid
o Diepe wonde: aantasting dieper gelegen weefsel
2
,Wondzorg
Sandra De Roeck
1VAg – ‘20-‘21
Zorgthema 3
Continuïteit van de huid
o Open wonde:
Een onderbreking aan de huid of slijmvlies
Lichaamsvochten kunnen wegvloeien
Vreemde partikels/organismen kunnen binnendringen
o Gesloten wonde:
Geen onderbreking van de huid
Kan veroorzaakt worden korte stoot, overmatig rekken of plooien
Plotse declaratie
Declaratie = weefselschade die ontstaat door de wet ter traagheid bv. Auto-
ongeluk -> lichaam wordt plots tot stilstand gebracht waardoor (zachte) weefsels
kunnen scheuren
Uitgebreidheid
o Kan beoordeeld worden volgens de uitgebreidheid van het letsel
o Vb. brandwonden in %
Oorzaak
Traumatische wonden
Indeling op basis van:
o Uiterlijk van de wonde
Open/uitwendige verwondingen
Gesloten/inwendige verwondingen
Deglovement letsel
Amputatie van een lidmaat
o Etiologie
Mechanisch
Thermaal
Elektrische stroom
Chemisch
Straling
Iatrogene wonden
Huid of andere structuren raken beschadigd bij bepaalde diagnostische of therapeutische
procedures
In gecontroleerde wijze
Wondgenezing berust vaak op:
o Regeneratie -> wondgreffe
o Per primam
Vb. chirurgische wonde, biopsie, bloedname, huidgreffe,…
Chronische wonden
Helen moeilijk tgv onderliggende factoren (belemmeren van wondgenezing)
o Decubitus
o Ulcera Cruris
o Diabetesvoet
3
, Wondzorg
Sandra De Roeck
1VAg – ‘20-‘21
Zorgthema 3
Mechanische wonden: vreemd voorwerp (klein)
Nooit verwijderen, tenzij weinig risico:
o Omgeving wassen
o Met pincet splinter verwijderen
o Afdekken
o Niet verwijderen: steriele/zuivere doek + vv stabiliseren + zwachtel, afdekkend verband
Doorverwijzen indien:
o Niet zichtbaar, afgebroken, te groot
o Tropisch hardhout -> droog hout, kan verder versplinteren
o Glas
o In oog
o TIME: infectietekens
Thermale wonden: algemeen
Eerst water, rest komt later!
Lauw water gebruiken om te spoelen -> 15min, timen!
Gebruik handschoenen
Verwijder kledij uit de brandwonde
Blaren niet open prikken (CAVE: infectie)
Geen zalf aanbrengen
Tetanus bevragen
Aangezicht: inhalatieletsel? -> JA arts contacteren
Ernst:
o 1e graad: vocht inbrengende crème
o 2e graad: raadpleeg gespecialiseerde hulp (spoed)
o 3e graad: raadpleeg gespecialiseerde hulp (spoed + brandwondencentrum)
Thermale wonden: elektriciteit
Eigen veiligheid (CAVE: stroombron)
Gebruik handschoenen
Controle bewustzijn en parameters
Contacteer gespecialiseerde hulp (112/spoed)
Verzorging idem algemeen thermaal
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper silkebauters. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,29. Je zit daarna nergens aan vast.
