Samenvatting van de lessen arbeidsrecht, 2de jaar Health Care Management. Deze samenvatting is volledig, alles staat erin wat hij dicteerde uit de les.
INLEIDING
H1: DOMEIN VAN DE SOCIALE WETGEVING
SOCIAAL RECHT: ARBEIDSRECHT + SOCIALEZEKERHEIDSRECHT
Arbeidsrecht Socialezekerheidsrecht
= regelt de verhouding tss WN en WG = alle maatregelen waardoor aan de WN en zelfstandigen
Vb. arbeidsovereenkomst, zondagsrust, tewerkstelling hun levensonderhoud te voorzien.
vrouwen en jeugd
Beschermt werkende Beschermt sociaal zwakkere
BELANG SOCIALE WETGEVING
Rechten en plichten tegenover WG ligt vast in wetgeving op arbeidsovereenkomsten
Wetgeving verzekert minimum aan vrije tijd (zondagsrust)
Minimuminkomen W verzekerd door wet op leefloon, pensioenen, kinderbijslag…
Recht is er om de samenleving te beschermen meer dan enkel wetgeving
H2: HISTORISCH OVERZICHT
Waarom sociaal recht? sociale kwestie 19e eeuw
= uitbuiting vh arbeidersproletariaat
Daens
Mannen, vrouwen en kinderen moeten werken lonen te laag iedereen moet werken
Franse revolutie (1789): liberté, égalité, fraternité (tegenhanger ancien régime)
1804 : Code civil (burgerlijk wetboek)
Wetboek Napoleon
o Wilsautonomie
o Contractvrijheid
o iedereen kan vrij en gelijk contracten onderhandelen
19e eeuw: 2e industriële revolutie
Fabrieken in en rond steden
Arbeiders verhuizen vh platteland naar de steden (platteland werd geprivatiseerd en arbeiders hadden geen geld)
Aanleggen eerste private spoorwegen (arbeiders naar de stad brengen)
Wetten vd baas volgen (code civil) <-> vrij en gelijk onderhandelen (code civil geeft baas gelijk uitbuiting)
BEINVLOEDENDE FACTOREN IVM ONTWIKKELING SOCIALE WETGEVING
Arbeiders verenigen zich in:
Vakorganisaties
o Probleem: wet le Chapelier in code civil verbieden gilden (= verbied oprichting v vereniging van burgers van
eenzelfde beroep en stand)
o 1867: wet le Chapelier afgeschaft
o Vanaf 1867: syndicale vrijheid
Politieke partijen
o Probleem: cijnskiesrecht enkel rijken mogen stemmen eerst afschaffen
o 19e eeuw: algemeen meervoudig stemrecht
o Na WOI: algemeen enkelvoudig stemrecht
o Na WOII: vrouwenstemrecht
Maatschappijen voor onderlinge bijstand (MOB) = nu ziekenfonds (parlementaire
o Kassa waarin mensen vrijwillig geld staken
o Ziek geld krijgen (door inkomensverlies)
o Overheid was er in het begin tegen, later is overheid MOB’s beginnen steunen
Coöperaties
o = Organisatie waar goedkoop goederen en diensten kunnen/konden krijgen
o Vereniging van WN en WG in een bepaalde bedrijfs- of beroepscategorie
o Strenge reglementering moeilijk omhoog klimmen
Arbeidsrecht
2
,OVERZICHT VD EVOLUTIE
VOOR WOI
Tot stand komen arbeidsreglementen
Bescherming loon door afschaffing trucksystemen
o Trucksysteem: loon zijn bonnetje die uitgeven kunnen worden in fabriekswinkel waar je werkte
o Controverse loon gaat terug naar baas
Wet op vrouwen – en kinderarbeid
o Kinderarbeid: zolang er voltijdse leerplicht geldt (16 jaar of 1 e 2 jaar secundair onderwijs gevolgd
Werkplaatsreglement
o Opgemaakt door ondernemingsraad
o Geen ON? opgesteld door WG in overleg met WN
Wet van AO werklieden ((hand)arbeiders)
Wet arbeidsongevallen: objectieve aansprakelijkheid vd WG
o Vroeger: subjectieve aansprakelijkheid (baas had altijd gelijk), WN moest fout aanduiden
o Bewijzen van fout, schade en oorzakelijk verband tss fout en schade
o WG moest 50% vh verloren loon betalen
o Sinds 1971: verplichte arbeidsongevallenverzekering
Wet op zondagsrust
o Toch veel uitzonderingen (horeca, zorgpersoneel, politie…)
o Toch op zondag werken rustdag in de week
TUSSEN WOI EN WOII (INTERBELLUM)
Verdere uitbouw arbeidsreglementering + eerste wetten in verband met sociale zekerheid
48-urenweek + 8 urendag (6-dagenweek)
o Nu: max. gem. 38u/week
o Nu: max. 9 u/dag (5-dagenweek)
Wet AO bedienden
1 week wettelijke vakantie
o Nu: 20 dagen in 5-dagenweek
o Nu: 24 dagen in een 6-dagenweek
NA WOII (UITBUIL WELVAARTSTAAT)
Evolutie vd sociale wetgeving
Besluitswet
o Stelsel voor sociale zekerheid voor WN
o Centrale inning vd sociale bijdrage via RMZ (nu: RSZ)
o Verplichte ziekte- en werkloosheidsverzekering
Invoering bestaansminimum (nu: leefloon)
Eenheidsstatuut arbeiders en bedienden
o Voor anciënniteit vanaf 2014 gelijke opzeg
o Vroeger: arbeider: slechtste in Europa, bediende: beste opzeg in Europa
o Onderscheid bestaat nog, maar men wil dit laten verdwijnen
Arbeidsrecht
2
, ARBEIDSOVEREENKOMSTEN
H1: INLEIDING
EVOLUTIE
19e eeuw burgerlijk wetboek = veel vrijheid
Eind 19e eeuw WG W verplichtingen opgelegd ivm tewerkstelling (vrouwen, kinderen, loon, werkplaatsregelement…)
1978: wet op arbeidsovereenkomsten
2013: Wet op het eenheidsstatuut (WES)
Eenheidsstatuut tss arbeiders en bedienden
Gelijke opzegtermijnen voor anciënniteit (= periode dat iemand verbonden is aan een bepaalde organisatie) (2014)
Afschaffing carensdag voor arbeiders (= niet-betaalde afwezigheidsdag in geval van ziekte)
Opzeg mogelijkheid tijdens 1e helft v ABT
Afschaffing van proeftijd (uitz. Student en uitzendarbeid)
Motiveringsplicht bij ontslag
o Reden voor ontslag kenelijk onredelijk (KOO)
o Recht op 3-17 weken extra loon
Onderscheid tss arbeiders en bedienden blijft bestaan (vb. vakantiewetgeving, tijdstip van uitbetaling loon, gewaarborgd loon)
HIËRARCHISCHE BRONNEN VD VERBINTENISSEN
1. Dwingende bepalingen vd wet
Dwingend ter bescherming vd WN of in voordeel WN
Vb. van 38u/week 36u/week
2. Algemeenverbindende cao’s = geAVVde cao’s
AVV = algemeen verbindend verklaard door koninklijk besluit (KB)
CAO opgesteld door vertegenwoordigers van WN/WG of door nationale arbeidsraad (NAR)
CAO geregeld in NAR/paritair comités of paritaire subcomités
Vb. GMMI = gewaarborgd gemiddeld minimum maandinkomen
Geldt ook voor WG die niet zijn aangesloten bij werkgeversorganisatie
3. Niet-algemeenverbindende cao’s als WG getekend heeft
Geregeld via NAR, paritair comités
of buiten paritair orgaan: ondernemingsCAO’s in bedrijven: onderhandeld door syndicale afvaarding
syndicale afvaardiging = vertegenwoordiger vd WN die bij erkende vakbond zijn aangesloten tov WG
4. Geschreven AO
5. Niet-algemeenverbindende cao’s als WG niet getekend heeft
6. Arbeidsregelement
via ondernemingsraad
zo niet: WG in overleg met WN
7. Aanvullende bepalingen vd wet
= vangnet voor als partijen iets niet regelen
Vb. ziek ziektebriefje binnenbrengen: indien termijn niet geregeld is binnen 2 werkdagen
8. Mondelinge AO
Is steeds arbeidscontract voor onbepaalde tijd
9. Gebruik/gewoonte
Vb WG geeft premie W recht door regelmatigheid/ gebruik + niet meer eenzijdig intrekken
NOTA: lagere rechtsbaan mag niet strijdig zijn met een hogere rechtsbaan
BESCHERMING BIJ SOLLICITATIEGESPREKKEN
GELIJKE BEHANDELING TIJDENS SOLLICITATIE
Geen overeenkomst tussen WG en sollicitant geen wederzijdse rechten of verplichtingen
Strijd tegen discriminatie NAR legt WG verplichtingen op ter bescherming vd sollicitant/WN
Arbeidsrecht
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper inadeprins. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
