Leerpad A - communicatieve
vaardigheden
1. Inleiding
Doel:
Informeren van de patiënt over al de aspecten die hij/zij kan ervaren, zien,
dingen die er zullen moeten gebeuren enz. door de juiste informatie kan
de persoon zichzelf voorbereiden op gaat komen en zelfs eerder naar huis
gaan door een goed verloop.
Hierdoor moet je eerst de patiënt leren kennen om precies te
weten hoe je het zal moeten aanpakken en wat belangrijk is als je
overgaat naar uitleg.
2. Patiëntenvoorlichting
Een proces van communicatie met, voor en over patiënt dat op een
planmatige manier integraal deel uitmaakt van het zorgtraject en gericht
is op kennisvermeerdering, attitude- en gedragsverandering van
de patiënt t.a.v. zijn gezondheidssituatie om in overleg te gaan met de
vpk te komen tot een doordachte keuze.
Voorlichting omhelst alle delen vd communicatie: met, voor en over
de pt
Doel = verandering brengen in de kennis, houding en gedrag vd
pt + sluit aan bij zijn behoeftes en wensen
Pt-voorlichting bevat verschillende delen: infoverstrekking,
gespreksvoering en de besluitvorming + is altijd een dialoog
Pt-voorlichting heeft eisen voor de inhoud vd info maar ook de
communicatieve vaardigheden vd zorgverlener (wisselwerking
pt & vpk)
Bv. info die je krijgt bij onderzoeken, wegwijze in ziekenhuis,
onthaalbrochure met praktische info, instructies die de vpk aanleert
zoals injecties
Beide personen: info gevend en ontvangend + deskundig op eigen
niveau
Effectiviteit van infoverschaffing door fasering of als het gepland
wordt
Doordachte keuze: wetten, kennen, kunnen oordelen/beslissen
over wat wel of niet en hoe gaat maar ook iets KUNNEN uitvoeren
, 2.1 Verschillende vormen/niveaus van voorlichting
Patiënte informatie: begint bij anamnese en gaat over een
onderzoek/ ingreep, alsook alles wat een zorgvrager moet weten
over verblijf of ontslag:
Info over diagnose en prognose
Info bij onderzoeken/ingrepen medische info
Info over de behandeling
Algemene info over ziekenhuis en afdeling
Info moet door vpk worden verteld zodat pt zicht krijgt
op wat er van hem wordt verwacht en zorgen voor zo
min mogelijk problemen en onduidelijkheden, dit kan je
doen door de pt te vragen wat hij weet en kijken wat hij
belangrijk vindt
Patiënte educatie: toelichten voor gewenste inzicht over
ziekte/aandoening/beperkingen en ook uitleg geven over zelfzorg
(en zoeken naar mogelijkheden om het in de leefstijl te behouden
+motivatie om gedrag te veranderen), wanneer de patiënt naar huis
gaat moet hij/zij de informatie zelf kunnen uitleggen als het ware bv.
waarom voetcontrole of verzorging belangrijk is bij
diabetespatiënten. Hier hoort ook vaak instructies bij waar je zal
zeggen waarom. → controle over situatie
Patiënte begeleiding: zorgvrager emotioneel opvangen,
ondersteunen en begeleiden en motiveren met de ervaringen waar
hij mee moeite heeft, natuurlijk in elke stap van het
voorlichtingsproces
Patiënte instructie: voor handelingen/vaardigheden die je zv
aanleert aantal uitleg hangt af van wat de patiënt al weet + bevraag
achteraf! Ja is niet direct ja!
o Wanneer moet de patiënt de handeling dit doen?
o Hoe moet de handeling uitgevoerd worden
o Wat ondervindt de patiënt als de handeling (juist) wordt
gedaan
2.2 Belang van patiëntenvoorlichting
⇒ Verankerd in de wet van de patiënten rechten van 22/08/2002 via
2 rechten:
- Recht op info over de gezondheidstoestand
- Recht op toestemming of weigering na informatie
, - Voorlichting heeft in het algemeen gunstige effecten en niet alleen
voor pt, het moet dan ook aangepast zijn aan de pt met begrijpelijke
taal en weinig jargon
2.3 Voordelen van voorlichting voor de patiënt en de
zorgverlener
Patiënt: geeft betere kennis over de toestand, aandoening,
behandeling, alternatieven, risico’s en toekomstperspectieven.
Hierdoor kan de patiënt actief participeren aan de zorg en
keuze ervan. Dit geeft minder angst en stress, wat dan weer
positief is voor de effectiviteit van de zorg dus snellere genezing
Snellere en betere genezing, preventie mogelijke
verstoringen en makkelijker opnemen van de zelfzorg,
gelijkwaardigheid in zorgrelatie, reductie angst en meer
zekerheid wat er gaat gebeuren.
Zorgverleners: goed geïnformeerde patiënt zijn tevreden,
therapietrouwer en hebben een betere relatie met de
verpleegkundige → betere klinische resultaten en kortere
opnameduur + positieve impact pop kosten van de
gezondheidszorg
Emoties & verwerking bij de ziekte = verstoorde
communicatie: dus goede voorlichting leidt tot bestrijding van
deze psychische en sociale gevolgen van de ziekte
2.4 Doelen van de patiëntenvoorlichting (6)
1. Vergroten van de kennis en inzicht (informatie en educatie)
Info over aard ziekte, onderzoeken, behandelingen, welke
effecten daarvan en bijwerkingen. Ze hebben recht op info en
hebben die ook nodig om goed mee te werken aan de zorg,
geeft ook controle op de situatie en eigen proces, zo kan een
patiënt symptomen herkennen en de verpleegkundige hierop
aanspreken
2. Leren van handelingen (instructie)
Kan gaan van injecties tot zelf medicatie innemen en hoe,
verbanden wisselen, hulpmiddelen gebruiken of oefeningen
doen. De eerste instructies zal door de arts of gespecialiseerde
verpleegkundige zijn, maar het oefenen en herhalen is steeds
nodig.