Verkennen van het werkveld
DEEL 1
H1: Welzijnsbeleid
1.1. Wat is welzijn?
Welzijn staat voor zich goed voelen en voor welbevinden.
ð Hoe meer welzijn, hoe minder zorgbehoeften.
ð Welzijn komt op de eerste plaats, vóór zorg.
Welzijn vertrek vanuit de eigen kracht van mensen:
ð Sociale contacten, een zinvolle dagbesteding, vrijwilligerswerk, de kans om anderen
te ontmoeten, actieve deelname aan de samenleving, kunnen rekenen op hulp en
steun als het moeilijk gaat
1.2. Wat is welzijnszorg?
Welzijnszorg is het antwoord van de omgeving op de noodsituatie van een individu.
Omgeving = gezin, familiale netwerk, lokale netwerk (vb. jeugdclub), zorgvoorziening (vb.
CAW), overheid (vb. OCMW),…
ð Maatschappelijke sector die zich richt op personen of groepen die omwille van een
probleem niet ten volle kunnen participeren aan het maatschappelijk leven.
• Overheid, particulieren, vrijwilligers, professionals, organisaties, projecten,…
bieden hierbij zorg en ondersteuning in de vorm van therapieën, andere
behandelingen, begeleiding, activiteiten, onderdak, …
1
, H2: De verschillende bestuursniveaus in het welzijnsbeleid
In ons land zijn de gemeenschappen bevoegd voor welzijn → na 6 staatshervormingen →
merendeel van de bevoegdheden overgeheveld van de federale overheid naar de
gemeenschappen → vlaamse overheid
ð Ook federale overheid en lokale besturen geven het welzijnsbeleid mee vorm.
ð Welzijnsbeleid krijgt vorm op verschillende bestuursniveaus → beleid +
dienstverlening
• Vb. gezinsbeleid
ð federale overheid: vb. ouderschapsverlof;
ð Vlaamse overheid: vb. Groeipakket;
ð Lokale overheid: vb. Huizen van het Kind (coördinatie).
2.1 De rol van de federale overheid in het welzijnsbeleid
federale overheid is bevoegd voor:
ð arbeidsreglementering (vb. nachtwerk);
ð sociale zekerheid;
ð organiseren van de sociale bijstand → in de praktijk gebeurt dit door de lokale
besturen zoals OCMW, vb. leefloon,
ð uitkeringen betalen, vb. IGO (=inkomst garantie voor ouderen) , IVT (= inkomens
vervangende tegemoetkoming)
ð fiscale voordelen toekennen, vb. voor PmH → vb. Verminderde onroerende
voorheffing op hun woning.
Deze financiële stromingen zorgen ervoor dat mensen gecompenseerd worden voor tekort
aan welzijn en/of dat ze ondersteund worden om (verder) welzijnsverlies te voorkomen.
2.2 De rol van de Vlaamse overheid in het welzijnsbeleid
Vlaamse overheid is het beleidsniveau bij uitstek op vlak van welzijn.
ð Staat steeds voor een uitdaging een adequaat beleid te ontwikkelen dat
tegemoetkomt aan de noden van de burgers, want doorheen hun leven worden vele
mensen geconfronteerd met welzijnsproblemen
ð Binnen de diverse beleidsvelden (vb. sociale huisvesting, kinderopvang…)
ð → algemene regels m.b.t. bijstand + voorzien middelen om hulpverlening /
dienstverlening te verlenen
2
, ð Vlaamse overheid vertrouwt dienstverlening/hulpverlening grotendeels aan:
• publieke organisaties, vb. OCMW;
• private organisaties, vb. CAW.
• commerciële organisaties, vb. FPC;
• Publiek – Private Samenwerking (PPS), vb. woonzorgcentrum.
Vele van deze organisaties laten zich omschrijven als zorgvoorzieningen.
Vlaamse overheid omschreef een welzijnsorganisatie (zorgorganisatie) in 1980 als volgt: een
organisatie die erkend is door de Vlaamse gemeenschap en activiteiten uitoefent op het
gebied van het gezin, het maatschappelijk welzijn, het onthaal en de integratie van
inwijkelingen, de mindervaliden, de bejaarden, de jeugdbescherming en de sociale
hulpverlening aan gedetineerden met het oog op hun sociale re-integratie. Het welzijnsbeleid
is zeer gevarieerd en het aantal dienstverlenende organisaties is groot.
2.2.1. Beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin
2.2.1.1. De bestuurlijke organisatie van het Vlaamse welzijnsbeleid
De Vlaamse overheid is georganiseerd op basis van 10 beleidsdomeinen Vb. WSE.
Beleidsdomeinen zijn clusters van bevoegdheden waarvoor de Vlaamse overheid
verantwoordelijk is en bestaan uit een departement en één of meer agentschappen. Vb:
ð Beleidsdomein Cultuur, Jeugd, Sport en Media (CJSM)
ð Beleidsdomein Werk en Sociale Economie (WSE)
ð Beleidsdomein Landbouw en Visserij (LV)
ð Beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin (WVG) → hier wordt grootste deel
van welzijnsbeleid in Vlaanderen gevoerd.
Welzijn is één van de grootste Vlaamse beleidsdomeinen en uitgavenpost van de Vlaamse
overheid
3
, ↑ toont het organogram van het beleidsdomein WVG. Het organogram geeft dus weer hoe
het Vlaamse beleidsniveau vandaag op bestuurlijk en ambtelijk vlak is georganiseerd.
ð Het organogram moet je niet van buiten kennen!!
De minister + zijn/haar kabinet
ð Politieke eindverantwoordelijke voor het beleidsdomein (bestuurlijk niveau) waar
hij/zij voor bevoegd is.
ð Bepaalt beleid dat betrekking heeft op zijn/haar beleidsdomein
ð Minister voor beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid, Gezin = Wouter Beke (CD&V)
Naast de politieke actoren (minister + kabinet) zijn er ook ambtenaren die in de verschillende
overheidsorganisaties het beleid mee vormgeven en het uitvoeren.
ð Voor het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin werd het Vlaams
Ministerie (ambtelijk niveau) van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin opgericht.
Het ministerie bestaat uit:
• departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin (WVG)
• agentschap Zorg en Gezondheid (VAZG)
• agentschap Opgroeien
• VIPA
4
