H1: Besturingssystemen
1.1: Wat is een besturingssysteem?
Link tussen hardware & gebruiker
Werkt binair
Processor aansturen, geheugen vrijmaken, zorgen dat muis, klavier, … werkt
OS detecteert vandaag de dag altijd alle hardware componenten, ni altijd drivers nodig
dus, plugnplay dus ig
Wat is een OS?
= het maakt het gebruik v/d hardware mogelelijk
Hardware is essentieel ofc
Gebruiker geeft instructies aan OS en OS dan aan hardware
o OS zorgt dan ook voor de juiste volgorde van instructies, …
Taken v/e OS
Informatie opslaan & ophalen
Prioriteiten regelen
…
Tijdelijke samenwerking tussen programma’s mogelijk maken
o bv ne foto verslepen nr mess om te versturen, copy paste, ...
Reageren op fouten: foutmeldingen geven
… alles smooth laten verlopen
Voorbeelden
Windows, MacOS, Linux, android, …
1.2: Soorten besturingssystemen
Soorten OS
Single-task: 1user die 1taak me ne keer doet: zoals CLI (bv MSDOS, linux)
o Ni veel geheugen/rekenkracht nodig
Multitasking, single-user: meerdere taken tegelijk gsm, pc, tablet, …
o Geheugen & rekenkracht is veel hoger
Multi-user: meerdere gebruikers tegelijk meestal servers
1.3: Concepten van besturingssystemen
Verschillende lagen
, Shell: het deel van het OS waar de gebruiker het meest mee vertrouwd is
Utilities: bevat routines die nodig zijn voor het uitvoeren van opdrachten
Kernel / kern: bevat de meest gebruikte routines
Soorten programma’s / taken
Interactieve programma’s: snelle respons
o Bv commands in terminal: opdracht typen – uitvoering – nieuwe opdracht typen - …
Batch programma’s: op den achtergrond vooral dus ni zo belangrijk dus geen directe
respons ( via scheduling)
o Bv verschillende commands in 1 file wordt een na een uitgevoerd
Real-time programma’s: hele snelle respons
o Bv controlesysteem voor het luchtverkeer op een vliegveld
Processen (OS bestaat uit processen en resources!)
= 1/meer reeksen opdrachten die door het OS gezien worden als 1 werkeenheid
Programma gebruikt processen om shit te doen
o Ge ga bv ni uw game opstarten om gwn nr te zien ma om te gamen
Resources
Programma’s spreken processen aan, een processen spreken dan resources aan
Resources zijn:
o ROM, RAM, uitvoeringstijd op de CPU, communicatie met randapparaten, …
het OS moet zien dat elk proces toegang krijgt tot de nodige resources:
o bestanden & records lokaliseren
o zorgen voor voldoende geheugen per proces
o gebruik v/d CPU regelen
o gegevensstroom van & naar randapparatuur regelen
Scheduling (zie volgende HT’s)
= rekentijd verdelen onder programma’s, prioriteit geven aan processen, …
Belangrijk bij multitasking -en multi-user systemen
,Concurrency (zie volgende HT’s)
Botsingen voorkomen wie krijgt prioriteit
o Bv: 2processen willen dezelfde printer gebruiken
o Het OS regelt in welke volgorde de processen afgehandeld worden (=synchronisatie)
Ontwerp-criteria
Consistentie
Flexibiliteit
Overdraagbaarheid: bv een word doc doorsturen, da moet op anderen hun OS kunnen
openen.
, H2: Virtualisatie & Cloud
2.1 Wat is virtualisatie
= een virtuele versie maken van iets (bv storage devices, …)
Virtuele Architectuur
Traditioneel: 1PC: 1OS tegelijk die alles beheert.
Virtueel: 1PC: meerdere OS’en tegelijk draaien
Meerdere PC’s op 1 PC virtueel draaien, ze gebruiken dan dezelfde hardware.
Virtuele hardware
Hardware wordt gedeeld: iedereen kan het gebruiken (de pc zelf, virtuele machines)
o Hardware: CPU, geheugen, NIC (krijgen virtueel ook telkens een eigen MAC-adres), disks, …
Virtualisatie wordt gewoonlijk toegepast op servers, ni workstations gelek wij
Voordelen virtualisatie
Efficiënter gebruik van beschikbare hardware
o processoren worden bv den helft van den tijd maar 10% gebruikt
Goedkoper dan aparte systemen te moeten kopen
o Hoe meer virtuele machines hoe goedkoper uiteindelijk.
Lagere ecologische voetafdruk cuz geen aparte fysieke toestellen nodig
Virtualisatiesoftware
Virtualbox: eerder om te testen enz, ni om servers op te laten draaien