Ik heb enkel dit geleerd voor het examen:) Uitgebreide samenvatting van les notities (inclusief pathologische beelden en voorbeelden) en het medica cursus boekje 'Algemene pathologische ontleedkunde' van prof. Sciot zijn deel van Ziektemechanismen.
Ziektemechanismen – algemene pathologische ontleedkunde – prof. Sciot
EXAMEN: toetsen naar begrippen & mechanismen
1) Adhv klinische casussen waarin aantal begrippen worden gehanteerd → ‘wat betekenen
die begrippen?’ OF Mechanisme met bepaalde processen → ‘hoe zit dat in elkaar?’
2) 1 begrip of 1 naam: ‘wat is dit?’
Inleiding:
• Astrocyten ombouwen naar/in neuronen = metaplasie
• Kankercellen in hersenen vormen synapsen met neuronen voor zichzelf (zodat kankercellen
hun ding kunnen doen in hersenen)
• Netrine en semaforine spelen, naast rol in axonale groei:
o Rol bij chronische ontstekingsprocessen
o Rol bij inflammatoire veranderingen bij mensen met obesitas (mensen met obesitas
hebben para-ontstekingen)
o Rol bij ontwikkeling van kankerprocessen
• Inflammatie moeder vormt mee het brein van baby
• Amyloidose = vb. van een extracellulaire pathologie, mysterieuze ziekte (CRISPR-Cas
werkt als therapie bij sommige vormen van amyloidose)
• Mensen met obesitas hebben verhoogd risico op ontwikkelen bepaalde kankers
o Hebben afwijkingen die wijzigingen in microklimaat veroorzaken die ervoor gaan
zorgen dat tumorcellen veel minder moeilijkheden gaan krijgen om te ontwikkelen
→ spontane afweer tegen tumorcellen wordt onderdrukt
• Nieuwe therapieën kanker: immunotherapie: kwaliteit microbioom van het colon van een
patiënt met kanker speelt een rol in het effectief zijn of niet van immunotherapie
• Kankercellen ondergaan progressie & progressieve heterogeniteit → leidt tot diversiteit,
nieuwe klonen → 1 van de voornaamste redenen waarom je kankerprobleem bijna nooit
volledig gaat kunnen uitroeien
• Vloeibare biopsie
• Wat is een patholoog?
• Patholoog = onbekend maar wel cruciaal
• 70-80% van medische beslissingen is gebaseerd op werk van patholoog
• 11% van het budget van gezondheidszorg gaat naar pathologie
• Pathologische ontleedkunde – pathologie?:
o = Bestuderen en diagnosticeren van ziekte obv morfologische/genetische
kenmerken
▪ Inzichten krijgen in allerlei ziektemechanismen die gaan leiden naar betere
therapie
• Algemene pathologische ontleedkunde – algemene pathologie?:
o Gemeenschappelijke basisprincipes van zieke weefsels. Verbinding van
basiswetenschappen en klinische wetenschappen.
1
, ▪Wat is overkoepelend aan veranderingen/mechanismen die voorkomen in
volledige lichaam
▪ Linkt basiswetenschappen met eigenlijke klinische wetenschappen
o Metafoor: boom van de geneeskunde
▪ Wortels waar basisvakken in zitten
▪ Gebladerte waar klinische specialiteiten in zitten
▪ Stam = algemene pathologie (verbindt de 2)
• Amyloidose (neerslag amyloid) is iets uit de
algemene pathologie, verbindt persoon die bij
geriater komt met wat je uit basisvakken hebt
geleerd
• Glomerulonefritis: die patiënten komen bij
nefroloog, om te begrijpen wat er misloopt moet
je de normale structuur en functie van een
glomerulus kennen + moet je weten wat het
fenomeen ontstekingsreactie in essentie is (= algemene pathologie)
• Diagnose?
o Door morfologische (en genetische) afwijkingen in weefsels/cellen een ziekte
definiëren
▪ Steeds meer aangevuld met genetische afwijkingen
o De behandelende arts een kader geven om de correcte behandeling te starten
▪ Arts moet weten wat patiënt heeft om behandeling te kunnen opstarten,
patholoog moet kader aanreiken
o Bestuderen van ziektemechanismen
▪ Focussen op wat er is misgelopen
• Hoe kan de patholoog tot een diagnose komen?
o Door te kijken!
▪ Macroscopisch & microscopisch
▪ Meer dan 95% van de diagnoses die gesteld worden zijn gebaseerd op
morfologisch onderzoek
2
, ▪ Naar wat kijken?
• Impact van de pathologische anatomie op de geneeskunde
o Was vrijwel 0 tot het jaar 1850
o In 1850 plots enorme kentering gekomen → impact pathologie op GNK is beginnen
groeien + exponentieel nog aan het groeien
• Kwaliteit van de geneeskunde
o Exact dezelfde curve als impactcurve, curve loopt parallel met die van impact (ook
stijging van kwaliteit vanaf 1850)
o Pathologie heeft van geneeskunde iets curing gemaakt ipv caring???
• Waarom pas vanaf 1850?
o Religieuze beperkingen
o Technische beperkingen
▪ Goede microscoop nodig
o Te beperkt inzicht in bouw en functie van normaal menselijk lichaam
o Geen inzicht in ‘elementaire eenheid’ van de geneeskunde
▪ Bv. Elementaire eenheid wiskunde is getal/cijfer, molecule/atoom bij
chemie
▪ Geneeskunde is zowel een kunst (kunst om patiënt te genezen) als een
wetenschap
• Geneeskunde als kunst: elementaire eenheid is de patiënt
• Geneeskunde als wetenschap: elementaire eenheid was lang
onduidelijk
o Vroeger had men hier verschillende theorieën over
(vervloeking duivel, goddelijk lot …)
o Virchow (1858): ziekte kan enkel begrepen worden als we
ervan uit gaan dat ziekteproces begint met iets dat misloopt
in een cel → Elementaire eenheid is de cel
▪ Elementaire eenheid is de cel
▪ Virchow = grondlegger pathologische anatomie
▪ Paus van GNK
▪ Pionier van sociale GNK
3
, ▪ Politiek activist, steunt revolutie, tegen Otto von
Bismarck
▪ Antropoloog
▪ Anti-Darwinist (geloofde niet in de theorie van
Darwin)
▪ Niet overtuigd dat micro-organismen ziekten konden
verwekken (hier was hij fout over)
▪ Tijdschrift (sinds 1847)
▪ Heel wat termen die wij vandaag gebruiken, zijn
initieel door hem gelanceerd: leukemie, thrombose,
embolie, functiolaesa, chromatine, agenese,
parenchym, atrofie, amyloid, myeline, osteoid …
Kleine letters in tekst = achtergrondinfo, geen examenleerstof
H1. ZIEKTE EN DIAGNOSE
A. Wat is een ziekte? Wat is een diagnose? De rol van histopathologie
+ B. Doelstelling van het morfologisch onderzoek
• Morfologisch onderzoek = hoeksteen van diagnose
o Doel: bepalen wat een weefsel juist is
▪ Ontsteking/tumor/ander?
▪ Tumor: goedaardig? Kwaadaardig? Type?
• Kader moet scherp gesteld worden!
▪ Gradering? Stadiëring?
• Heel belangrijk bij maligne tumoren!
• Gradering zegt iets over de graad van kwaadaardigheid van de tumor
o Hoe kunnen we het biologisch continuüm opdelen?
• Stadiëring zegt iets over de graad van uitgebreidheid van de tumor
o Hoe in kaart brengen? Welk systeem voor eenduidigheid?
▪ Ontsteking: oorzaak? Infectie? Activiteit?
• Activiteit : ???
▪ Metabole aandoening?
▪ Graad van beschadiging? (ir)reversibel?
• Graad van vordering van de schade en de graad van omkeerbaarheid
van de schade
• Bv. levercirrose is niet reversibel (lever kan nooit meer terug
volledig normaal worden)
o Beperkingen:
▪ Niet alle ziekteprocessen hebben morfologische afwijkingen
• Bv: aritmie van het hart, diabetescoma …
▪ Sommige morfologische afwijkingen zijn zeer aspecifiek. Klinische
correlatie!!
4
, • Veel ziektetoestanden zijn morfologisch/histologisch heel
gelijkaardig aan elkaar
• Klinisch kader patiënt kan hierbij helpen om gelijkaardige
afwijkingen te categoriseren in juiste ziekte → onderscheid maken
obv klinisch beeld om diagnose te stellen (morfologie alleen is niet
voldoende om diagnose te stellen)
• Bv: heel wat spierziekten hebben gelijkaardige morfologische
afwijkingen, je moet hier alle stukken van de puzzel samenleggen
om tot de juiste diagnose te komen (alleen de morfologie is veel te
aspecifiek)
• Aan patholoog moet je ook klinische informatie geven! (zodat hij de
juiste diagnose kan stellen)
▪ Representativiteit?
• Sommige tumoren zijn heel heterogeen in de tumor zelf → kans
groot dat wat patholoog ziet, niet overeenkomt met rest tumor in
patiënt → foute diagnose geven
• Het gepreleveerde weefsel moet op de juiste plaats genomen worden
(de informatie uit een punctie kan dus zeer onvolledig zijn)
▪ Niet al het gepreleveerde weefsel wordt bekeken.
• Patholoog onderzoekt niet al het weefsel dat hij krijgt tot de laatste
cel (onderzoekt niet elke mm weefsel dat hij krijgt), onderzoekt
paraffinecoupes (5micrometer 5 mm ????)
• Dus: niet alle letsels aanwezig in het gepreleveerde weefsel worden
gevonden
▪ Letsels in prediagnostisch stadium
• Beeldvorming (MRI, …) is nu zodanig gevoelig dat er veranderingen
worden opgepikt die nog geen morfologisch substraat hebben / die
morfologisch nog niet te zien zijn omdat de biopsie in een te
vroegtijdig stadium is genomen (patholoog nog niet in staat om
afwijkingen die functioneel zijn op te pikken) (soms is dit niets, soms
wel iets)
• Technieken patholoog schieten hier soms te kort
C. Middelen
• 3 verschillende technieken: je kan niet met elk type onderzoek hetzelfde bereiken
• Elk type onderzoek heeft zijn indicaties en beperkingen! Advies van de patholoog!
C.1 Cytopathologie
• Afschrapen van mucosa/aspiratie dmv fijne naald
• Snel, weinig ingrijpend/invastief
• Bv. baarmoeder uitstrijkje, aspiratie met dunne naald
• Cave:
o Sampling error
5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mariedequae. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,49. Je zit daarna nergens aan vast.
