Samenvatting
Psychologie samenvatting
- Vak
- Psychologie
- Instelling
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Uitgebreide samenvatting psychologie. Laat de prijs je niet bedriegen, ik geef mijn werk gewoon graag weg.
[Meer zien]Voorbeeld 10 van de 74 pagina's
Voorbeeld 10 van de 74 pagina's
In winkelwagenVoorbeeld van de inhoud
Samenvatting een inleiding in depsychologie in 11 ¾
hoofdstukken
Gert Storms
Maarten Saint 2021-2022
Inhoud
Hoofdstuk 1: inleiding.............................................................................................................................6
Kritisch nadenken...............................................................................................................................6
Freud en psychologie..........................................................................................................................6
Een beknopt historisch overzicht........................................................................................................6
Methodologische eisen voor wetenschappelijk onderzoek................................................................7
Van kennis tot wetenschappelijke wet...............................................................................................8
Onderzoeksmethoden........................................................................................................................8
descriptief.......................................................................................................................................8
Experimenteel onderzoek.............................................................................................................10
Enkele exemplarische voorbeelden..................................................................................................11
Ethische kwesties in onderzoek met mensen en dieren...................................................................13
Om te onthouden.............................................................................................................................13
Notities les 1.....................................................................................................................................14
H2: pavlovs hond en thorndikes kat.....................................................................................................14
2 vormen van leren...........................................................................................................................14
wat we leerden van de honden van pavlov......................................................................................15
Geconditioneerde aversie.................................................................................................................16
klassieke conditionering in het dagelijkse leven...............................................................................16
over ratten en duiven in kooien … en over mensen (instrumentele conditionering).......................16
de kracht van bekrachtiging.............................................................................................................17
secundaire bekrachtiging, shaping en chaining voor het moeilijkere werk......................................17
Apopo-ratten in actie.......................................................................................................................18
spaart wie zijn kind liefheeft de roede (niet)?..................................................................................18
de bijgeloofexperimenten................................................................................................................19
Operante conditionering en de behavioristische visie op gedrag: zelfherkenning bij duiven...........19
, andere soorten van leergedrag........................................................................................................19
om te onthouden..............................................................................................................................19
Notities les 2.....................................................................................................................................20
H3: De wortel en de stok......................................................................................................................20
Het monty hall-dilemma..................................................................................................................20
Hoe vaak stoot een ezel zich aan dezelfde steen?............................................................................21
Zijn duiven slimmer dan wiskundigen?.............................................................................................21
Falende beloningen..........................................................................................................................21
Biologische beperkingen bij conditionering..................................................................................21
Onverwacht gedrag van kinderen en volwassenen......................................................................21
Het principe van de wortel en de stok..............................................................................................21
Beloningen, stereotypie en problemen oplossen.............................................................................22
Joodse wijsheid.................................................................................................................................22
Motivatie als drijvende kracht..........................................................................................................22
Pushed by rewards...........................................................................................................................23
Meer zakgeld voor een goed rapport?.........................................................................................23
Betalen per prestatie....................................................................................................................23
Hij en zij wel, maar ik niet.............................................................................................................23
Wie braaf is, krijgt lekkers, wie stout is de roe.............................................................................24
Skinners principes bij duiven en bij mensen uit verschillende culturen...........................................24
Skinner vs positieve psychologie......................................................................................................25
om te onthouden..............................................................................................................................25
Notities les 3.....................................................................................................................................25
Hoofdstuk 4 herinneringen (niet te kennen)........................................................................................26
Was het steve titus?.........................................................................................................................26
Een algemeen model van het geheugen...........................................................................................26
Het geheugen van ooggetuigen........................................................................................................27
Vertekeningen die ontstaan bij het inprenten van informatie.........................................................27
Beïnvloeding tijdens het bewaren....................................................................................................28
Vervaagt de tijd traumatische herinneringen?.............................................................................28
Herinneringen oproepen..................................................................................................................28
Metakennis van ons geheugen: weten we wat we weten?..............................................................29
Herinneringen inplanten...................................................................................................................29
Verdrongen herinnering: feit of fictie?.............................................................................................29
Het debat gaat nog door...................................................................................................................30
Om te onthouden.............................................................................................................................30
,Hoofdstuk 5: Is daar iemand.................................................................................................................31
Wie is de snelste?.............................................................................................................................31
Werkt afvallen beter als je alleen eet?.............................................................................................31
Sociale belemmering en sociale facilitatie........................................................................................31
Integratieproces van Zajonc.............................................................................................................32
Sociale facilitatie op de werkvloer....................................................................................................32
De avatar als soortgenoot................................................................................................................33
Sociaal parasiteren...........................................................................................................................33
Stiekem profiteren............................................................................................................................33
Sociaal parasiteren begrepen vanuit de sociale activeringstheorie..................................................33
Waarvoor zoek je nu best gezelschap?.............................................................................................34
Om te onthouden.............................................................................................................................34
Notities les 4.....................................................................................................................................34
Hoofdstuk 6: Wat doen anderen?........................................................................................................34
Over mode, een medewerkster van mc donald’s en een gepest meisje..........................................34
Conformisme, of hoe een meerderheid ons gedrag kan beïnvloeden..............................................35
Van sociale beïnvloeding naar innerlijke acceptatie.....................................................................35
Van sociale beïnvloeding naar ongewenste interpretaties...........................................................35
van sociale beïnvloeding naar openlijke volgzaamheid................................................................36
Omstandigheden en mate van conformisme................................................................................36
de invloed van het aantal.............................................................................................................37
Conformisme door informatieve beïnvloeding.............................................................................37
Een andere dissident in de groep: wat nu?...................................................................................37
Is conformisme historisch en cultureel bepaald?.........................................................................38
Gewenste en ongewenste effecten van normatieve sociale invloed................................................38
Innovatie, of hoe een minderheid toch invloed kan uitoefenen.......................................................39
gehoorzaamheid aan een autoriteit.................................................................................................40
situationele beïnvloeding.............................................................................................................40
informatieve beïnvloeding............................................................................................................41
de experimenten van Milgram en de medewerkster van mcDonalds.........................................41
het effect van situationele factoren bij het helpen van mensen in nood.........................................41
hoe minder hoe beter...................................................................................................................42
Om te onthouden.............................................................................................................................42
Notities les 4.....................................................................................................................................42
Hoofdstuk 7 Waarom doet die dat?.....................................................................................................43
Worden priesters pedofielen of worden pedofielen priesters?........................................................43
, Causale attributie of de vraag waarom iemand zich zo gedraagt.....................................................43
Gebrek aan consensus......................................................................................................................45
Opvallendheid..................................................................................................................................45
De fundamentele attributiefout.......................................................................................................46
Culturele verschillen in attributie.....................................................................................................46
Het verschil tussen actor en observator...........................................................................................47
de taak van een psychotherapeut....................................................................................................47
geef de verklaring die het best in jouw kraam past..........................................................................48
Attributie en reputatie: situationele crisiscommunicatie.................................................................48
Blaming the booze… want (enkel) mannen weten waarom.............................................................49
Om te onthouden.............................................................................................................................49
Notities les 5.....................................................................................................................................50
Hoofdstuk 8 beslissen (niet te kennen)................................................................................................50
De wijncollectie van een economist en betaalkaarten.....................................................................50
Paradox van Sint-Petersburg en de expected utility theory.............................................................50
assumpties voor rationeel handelen............................................................................................51
aanpassingen aan de expected utility theory...............................................................................51
nog meer paradoxen....................................................................................................................52
intransitiviteit...............................................................................................................................53
Schending van het invariantieprincipe..........................................................................................53
Prospect theory: psychologie voor economen.................................................................................53
Waardefunctie..............................................................................................................................54
Verwoording: wat heb ik erbij te verliezen/ wat kan ik erbij winnen?.........................................54
Framing: what’s in a word............................................................................................................54
Beslissen over leven en dood.......................................................................................................55
Beslissingsgewichten....................................................................................................................55
Zekerheidseffect...........................................................................................................................56
Teleurstelling................................................................................................................................56
Om te onthouden.............................................................................................................................57
Hoofstuk 9 kiezen en oordelen.............................................................................................................57
Enkele vragen...................................................................................................................................57
Representativeitsheuristiek..............................................................................................................58
Conjunction fallacy:......................................................................................................................59
Wanneer minder meer wordt.......................................................................................................59
Wanneer weinig niet genoeg is....................................................................................................59
The gambler’s fallacy....................................................................................................................59
, De beste stuurlui… kennen geen toeval...........................................................................................59
Intuïtieve experts versus droge statistiek.....................................................................................60
Verdelingslogica............................................................................................................................60
Regressie naar het gemiddelde....................................................................................................60
Waaraan doet dit je denken? De kracht van de availabilityheuristiek..............................................60
Hoe waarschijnlijk is het? Redeneren met probabiliteiten...............................................................60
Voorwaardelijke kansen...............................................................................................................61
Optimisten....................................................................................................................................61
Dit kan geen toeval zijn!...?..........................................................................................................61
Self-fulfilling prophecies...............................................................................................................61
Ankereffect...................................................................................................................................61
Thinking fast and slow: de tweeprocessentheorie van Stanovich en west.......................................62
Om te onthouden.............................................................................................................................62
Hoofdstuk 11: Hoe voel je je?...............................................................................................................62
Hoe portefeuilles en fototoestellen veranderen in vuurwapens wanneer je angstig en kwaad bent
..........................................................................................................................................................62
Emotie..............................................................................................................................................63
Dierlijke emoties...............................................................................................................................63
Emoticons, emoties en leugendetectie aan de amerikaanse grenzen..............................................63
Emotionele gezichten...................................................................................................................63
Hoorbare en voelbare emoties.....................................................................................................64
Een breder palet van emoties.......................................................................................................64
Emoties in Babylonië........................................................................................................................65
Mijn emoties of onze emoties?....................................................................................................65
Culturele verschillen bij atleten en in cartoons............................................................................66
Reacties op onrechtvaardigheden en mislukkingen in amerika en in nepal.................................66
Emoties kleuren onze perceptie in het labo…...................................................................................66
…En elders…..................................................................................................................................67
… en sturen onze aandacht...........................................................................................................67
De risico’s als je me kwaad maakt....................................................................................................67
Kwade jan is de baas.....................................................................................................................68
Emoties aan de onderhandelingstafel..............................................................................................69
Opvliegend Jantje, kwade jan?.........................................................................................................69
Wat heet dan gelukkig zijn … in verschillende landen......................................................................69
Gelukkig zijn, facebook en geld........................................................................................................70
Om te onthouden.............................................................................................................................70
, Notities les 6.....................................................................................................................................70
Hoofdstuk 1: inleiding
In dit boek wordt uitsluitend de wetenschappelijke verantwoorde kennis ivm psychologie besproken.
In psychologie zijn is er een zeer breed domein, heel veel mogelijkheden, daarom is er onenigheid
over de exacte definitie van psychologie.
Een aanvaarbare definitie is : ‘de wetenschappelijke studie van de mentale processen en van het
gedrag.’
We moeten dit in een brede betekenis opvatten, er zijn specialisaties van revalidatiepsychologie tot
klinische neuropsychologie tot psychotherapie…
Kritisch nadenken
Is belangrijk, alleen zo onderscheiden we werkelijke wetenschappelijke relevante kennis van de
pseudowetenschappen, waarmee psychologie vaak mee wordt vergeleken.
40 – 75 % van alle mensen gelooft in abnormale verschijnselen
Mensen denken dat ze bepaalde gaven hebben
Wetenschappelijke evidentie wordt nooit gegeven
Of toch een poging:
-Bem voerde een onderzoek uit waarbij proefpersonen moeten gokken tussen 2 opties
die ofwel niets ofwel een erotische scène lieten zien. Blijkbaar koos 53 % voor de
erotische scène mensen kunnen in de toekomst kijken want ze willen de erotische
scène zien
Bevindingen waren biased en niet correct dus zo een conclusie mocht totaal niet getrokken
worden
Er is vroeger nog nooit wetenschappelijk bewijs geleverd voor zulke gaven en fenomenen,
en zal ook nooit komen
Freud en psychologie
Er is over het algemeen een onwetendheid in de bevolking over psychologie, mensen denken bv te
snel aan Freud en Jung
Dat zijn niet eens psychologen
The american psychology association staat niet achter hun bevindingen
Freud gebruikte gevalstudies
Geen standaard psychologische onderzoeksmethode
Niet representatief voor psychologie
Een beknopt historisch overzicht
1879:
, - Opening eerste laboratorium voor experimentele psychologie door Wilhelm Wundt in
Leipzig
Psychologie ontspring voornamelijk uit de filosofie en neurologie
2 voudig karakter, combinatie van
Geesteswetenschappen
Positieve wetenschappen
Historisch gezien Filosofie onderscheid 2 strekkingen:
Rationalisme
- Ratio is enig toelaatbare criterium voor geldige kennis
- Lichaam en geest worden als aparte identiteiten beschouwd
Descartiaanse visie
Geest kan niet objectief bestudeerd worden
Deels verworpen, nu beschouwen we niet zuiver een materialistische blik op psychologie
Empirisme en associationisme
- Geldige kennis is uitsluitend zintuigelijke kennis
- Angelsaksische visie
Volledig verworpen
Rond begin 20ste eeuw:
- Experimentele psychologen vonden dat bewustzijn the main topic moet zijn van psycho
- Er werd gepleit voor studie van het onbewuste
Na 2de WW:
- Psychologie word beschouwd als een gedragswetenschap aka behaviorisme
- Psychologie verliest wetenschappelijk relevantie, mentale processen worden onderzocht
- Gedrag van dieren wordt vergeleken met mensen
Vanaf eind jaren 60:
- Doel is vooral informatieverwerving met o a behulp van mechanisering en computers
- Studie van de manier waarop wij informatie verwerken = cognitieve psychologie
Hedendaags
- Sterke neiging om gedrag en mentale processen in verband te brengen met
neurowetenschappen
Methodologische eisen voor wetenschappelijk onderzoek
We zijn hier met wetenschap bezig, er zijn dus duidelijke kenmerken die in aanvaardbaar
wetenschappelijk onderzoek terugkeren
, - Systematisch empirisme
Geen gezagsargumenten (anders krijg je mensen zoals Benjamin Rush (1793) die
aderlatingen als een goed middeltje tegen koorts promoot, en dat kon omdat hij een
gekende dokter was)
Er mag alleen de werkelijkheid waargenomen worden
Sensorische ervaringen en systematische observaties als onderzoeksgegevens
- De vergaarde kennis is verifieerbaar
De studie moet heruitvoerbaar zijn
Toepassing van peer review
- De theoriën moeten meetbaar
Mogelijkheid tot vast te stellen dat de theorie foutief is
= Falsifieerbaarheid
Post – hoc verklaringen van van psychoanalytici zijn stupid
Hun conclusies worden getrokken nadat het 1malige bebeurtenis is gebeurt niet
toetsbaar/onderzoekbaar
(vragen die vroeger niet falsifieerbaar waren kunnen soms nu wel falsifieerbaar worden
dankzij nieuwe technieken/inzichten
Van kennis tot wetenschappelijke wet
We hebben allemaal een common sence, psychologie probeert van vele van onze uitspraken te
kijken of ze wel geldig zijn
We maken gebruik van theoriën en hypothesen
Met data verwerpen we of aanvaarden we de hypothese en moeten we de theorie eventueel
aanpassen
Als theorien veel worden bevestigd
Wetmatigheid
Onderzoeksmethoden
We hebben descriptieve en experimentele onderzoeksopzetten
descriptief
Naturalistische observatie
Observaties buiten een laboratorium
Informatie vergaren
Eerste stap richting gecontroleerd onderzoek
Nadeel:
Mensen kunnen hun gedrag veranderen als ze doorhebben dat ze geobserveerd worden.
,Gevalstudies
1 persoon of fenomeen wordt beschreven
Heeft een zeer lage mogelijkheid tot veralgemening van de resultaten
Is bij zeldzame gevallen vaak 1 van de enigste mogelijkheden
Bv getuigenissenverklaringen zijn vaak nutteloos omdat ze heel subjectief zijn en dus
onbetrouwbaar (door bv placebo effect)
Interviews
Mensen moeten vaak getraind worden om neutrale bevraging mogelijk te maken
Bv: een studie liet een positieve correlatie zien tussen kijken naar geweldfilms en
agressief gedrag vastgesteld mbv interiews
Kunnen geen geldige conclusies uit getrokken worden
Misschien kijken agressieve mensen gwn meer naar geweldadige tv
Enquêtes
Onderzoekers proberen zo meningen over onderwerpen te vergaren
Steekproef moet representatief zijn
Delicate vragen zouden wel eens niet waarheidsgetrouwe antwoorden kunnen geven
Gestandaardiseerde en aanvaarde tests
Veel gebruikt in psychologie
Meten van:
- Intelligentie
- Persoonlijkheidsaspecten
- Attitudes
- Belangstelling
- …
Kwaliteit test bepaald met in welke maten er kan gerekend worden met deze resultaten
Een test moet
- Gestandaardiseerd zijn ( wordt altijd op dezelfde manier afgenomen)
- Betrouwbaar zijn (meetresulten zijn nauwkeurig)
- Valide zijn (Hetgeen moet gemeten worden waarvoor de test is bedoeld)
Bv vraagstukken die rekenvaardigheid moeten testen zijn niet representatief voor
kinderen die de taal waarin de vraagstukken zijn geschreven niet begrijpen en is dit een
niet valide test
Correlationaneel onderzoek
Men bestudeert een steekproef
Stelt karakteristieken vast
Onderzoeksvraag: is er een verband (correlatie) tussen deze karakteristieken?
De correlatiecoëfficiënt is en waarde tussen -1 en 1
-1 = zuiver negatieve correlatie (hoe meer van dit, hoe minder van dat)
, +1 = zuiver positieve correlatie (hoe meer van dit, hoe meer van dat)
0 = geen verband
Een correlationeel verband toont nooit een causaal verband aan!
Bv:
- Een onderzoeker die vaststeld dat er een correlatie van 0.50 is tussen de tendens van
kinderen om tbc te krijgen van wie hun ouders ook tbc hebben gehad in hun leven, mag
niet zomaar zeggen dat het erfelijk is. Uiteindelijk bleek het om de gelijkaardige
omgevingsfactoren te gaan die dit verband verklaren
- Men dacht: snelle oogbewegingen maken slechte lezers en trage oogbewegingen goede
lezers, werd opgevat door onderzoekers als evidentie terwijl het gwn een correlationeel
verband was. Tegenwoordig is volledig het omgekeerde bewezen.
- Confouding variable: als er een positieve correlatie is tussen het aantal elektrische
apparaten in een huishouden en het gebruik van anticonceptiva dan bedoelen we
eigenlijk met hogere levenstandaard meer gebruik van anticonceptiva
- Probleem van een weinig representatieve steekproef: er is een negatieve correlatie
tussen genezingskansen van verslaving en het feit of iemand al dan niet in therapie is
gewees fout, therapie verergert niet een verslaving, maar mensen die al zo’n erge
verslaving hebben dat ze therapie nodig hebben gwn een veel ergere verlslaving
Experimenteel onderzoek
Gecontroleerde observatie!
Op een systematische manier wordt nagegaan wat de effecten zijn van een ingreep
Bv: door het controleren van de variabelen van een pallagra uitbraak in begin 20 ste eeuw in
zuiden VS kon een wetenschapper vaststellen dat het niet om een gebrek aan hygiëne lag
maar aan een voedsel insufficiëntie
Stappen:
1) Indeling representatieve steekproef in minsten 2 groepen
2) Verschillende behandeling voor beide groepen
3) Behandeling verschilt enkel in het sytematisch manipuleren van 1 of meerdere kritische
variabelen
4) Alle andere variabelen worden constant gehouden
5) Verschillen tussen deze groepen (afhankelijke variabele) kunnen nu toegeschreven worden
aan de gemanipuleerde variabele (onafhankelijke variabele)
Er is altijd een bepaalde foutencomponent op de resultaten, gebaseerd op een waarschijnlijkheid
Conclusies altijd gebaseerd op gemiddelde waardes
Nagaan of er statistisch significante verschillen zijn
Experimenteel onderzoek verreist:
- Interne validiteit (onderzoek is foutloos en metingen kloppen…)
- Bij voorkeur dubbelblinde onderzoekers (niemand wat de onderzoeksvraag is, kennen
resultaten niet tot op einde…)
- Externe validiteit (kan dit worden veralgemeend naar buiten het laboratorium?)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MaartenSaint. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €0,00. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73918 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen