Leerpad B - geriatrie
1. Omschrijvig delirium
Komt van leros dat gekkenpraat of onzin betekent. Het
heeft veel synoniemen gekregen o.a. acute verwardheid, IC
- psychose, acute dementie, organisch hersensyndroom, …
Het is ernstig en treft zeker 1/3 van de ouderen patiënt
op spoed, postoperatief tot 51% meer na een
heupoperatie of cardiochirurgie dan na
cataractoperatie, zelfs na ontslag nog bij 30-90% bij de
ouderen aanwezig
Gevolgen zijn erg, je kan sneller op intensieve,
langere opnames, slechter functioneel herstel,
symptomen zijn langer dan een maand
Aanhoudend delirium → slechte prognose, leidt tot
meer kans op overleiden tijdens opname.
Herkenning: wordt niet altijd herkend,
verpleegkundigen die langer bij de patiënt zijn juist
wel, er is ook te weinig kennis over, te weinig
beoordelingsinstrumenten
1.1 Diagnostic and Statistical Manual of Mental
Disorders
Criteria voor een delier volgens de DSM-5
A Een stoornis in het bewustzijn (verminderd besef vd omgeving) en
aandacht (verminderd vermogen om de aandacht te sturen, te richten,
vast te houden en te verplaatsen)
B De stoornis ontwikkelt zich in korte tijd (meestal binnen een aantal u of
dagen) betreft een verandering in het pre morbide (voor dat delirium
ontwikkelde) niveau van
bewustzijn en aandacht, heeft de neiging in de loop van de dag in ernst te
fluctueren
C Een bijkomende stoornis in de cognitieve functies (bv geheugen,
oriëntatie, taal, visuospatiële functies of waarneming)
D De symptomen in criteria A en C kunnen niet beter worden verklaard door
een ander eerder bestaande, ontwikkelde of zich ontwikkelende
neurocognitieve stoornis en doen zich niet voor in de context van een
ernstig gedaald bewustzijn, zoals coma
, E Er zijn aanwijzingen vanuit anamnese, lichamelijk onderzoek of labo dat
de stoornis het directe fysiologische gevolg is van een somatische
aandoening, intoxicatie of onttrekking van een middel bv. een drug of
medicatie of blootstelling aan een giftige stof, of gevolg van verschillende
oorzaken
1.2 Andere kenmerken
1.2.1 Bewustzijns- en aandachtstoornis
Een normale persoon is wakker en helder, een persoon met
delirium kan in slaap vallen, is erg afgeleid, onbereikbaar
zijn, kijkt voor zich uit, soms blijft hij vast bij 1 bepaalde
vraag
1.2.2 Acuut en fluctuerend verloop
Het delirium ontwikkelt zich in enkele dagen of uren, dementie
gaat echt van maanden tot jaren. Het acute element is
duidelijk want het komt plots, het komt zelfs soms ’s nachts al
en kan in loop van de dag fluctueren.
1.2.3 Bijkomende stoornis in cognitive functies
Geheugenstoornissen = kan desoriëntatie in tijd,
plaats en persoon (zeer ernstig) uitlokken
Spraak
Waarnemingsstoornissen: hallucinaties, geen
onderscheiding tss dimensies, dromen, illusies, hij
ziet ‘iets’ maar hallucinaties op alle vlakken zowel
geur, reuk als visueel als auditief
1.2.4 Niet verklaard door bijkomende stoornis
Sommige mensen hadden al cognitieve beperking of al een vorm van
alzheimer/dementie, verandering bestaat dan uit de reeds bestaande
vormen.
1.2.5 Onderliggende lichamelijke oorzaak
bv. een myocardinfarct, sepsis, maagbloeding, maagperforatie,
Andere:
Emotionele labiliteit: waar pt om het minst moet huilen of boos
wordt
Storingen in slaap- en waakritme: met levendige