Dit is een samenvatting aan de hand van het boek: praktisch burgerlijk recht. En met de lessen die plaatsvinden in het 1ste jaar rechtspraktijk in de hogeschool VIVES
DEEL 1 ALGEMEEN RECHT
Hoofdstuk 1 Algemene inleiding
1 Wat is recht?
De definitie van recht bestaat uit vier delen:
1. Het recht omvat een geheel van gedragsregels en normen
a. Bv. verbodsbepalingen
2. Deze gedragsregels en normen hebben tot doel het maatschappelijke leven te ordenen
a. Zonder = complete chaos
3. De regels worden opgelegd door de overheid
a. Op verschillende niveaus
4. De regels zijn afdwingbaar
a. Rechtbanken
2 Indelingen van het recht
2.1 Privaatrecht-publiekrecht
Privaatrecht (relatie tussen burgers onderling):
Het burgerlijk recht (over contact tussen burgers, familie…)
Het gerechtelijk privaatrecht (gaat over gerechtelijke procedure in het privaatrecht)
Het internationaal privaatrecht (privaatrecht tussen verschillende nationaliteiten)
Publiekrecht (verhouding van de overheid tot de burgers):
Het staatsrecht (bv. Verhouding tussen Koning en de regering)
Het administratief recht (werking v/d uitvoerende macht)
Het strafrecht (misdrijven, inbreuken tegen het strafrecht en de straffen)
Het strafprocesrecht (hoe verloopt een strafzaak)
Het fiscaal recht (belastingen)
Daarnaast heb je nog een paar andere rechtstakken die moeilijker in te delen zijn zoals: het sociaal
recht, ondernemingsrecht, het financieel recht…
2.2 Enkele andere indelingen
Objectieve – subjectieve recht
Objectief recht: rechtstreeks zoals het in het wetsboek staat.
Subjectief recht: de aanspraken die een persoon tegenover een ander laat gelden op basis van het
objectieve recht.
Materieel- formeel recht
Materieelrecht: de regels die rechten toekennen en plichten opleggen.
Formeel recht: hoe de naleving van het materiele recht verzekerd kan worden.
1
Burgerlijk Recht 2021-2022
,3 Bronnen van het recht
3.1 Wetgeving
= de belangrijkste bron
3.1.1 Internationale verdragen en beslissingen van supranationale organisaties
De belangrijkste internationale instelling is de Europese Unie.
Richtlijnen: geven een aantal regels aan die door de nationale overheid van verschillende lidstaten
verplicht moeten worden opgenomen en verwerkt in de eigen wetgeving. Dit gebeurt om de
wetgeving te harmoniseren binnen de verschillende lidstaten. (bv. Discriminatie vrouw
arbeidsmarkt)
Verordeningen: een algemene en volledige reglementering die rechtsreeks van toepassing is in
alle lidstaten. (bv. Wie betaalt pensioen als je in meerdere landen hebt gewerkt)
Besluiten: regels die van toepassing zijn op de daarin aangeduide bestemmeling.
Los daarvan zijn er ook nog internationale verdragen tussen 2 of meerdere lidstaten. (bv. Brexit
tot waar lopen de Engels wateren voor de vissers)
Sommige internationale rechtsregels hebben voorrang op de Belgische regels.
3.1.2 Grondwet
De Grondwet kan beschouwd worden als de meest fundamentele Belgische wet. Zij regelt de
inrichting van de machten (wie de wetgevende, de uitvoerende, en de rechterlijke macht toekomt)
binnen de staat en waarborgt de fundamentele rechten en vrijheden van de burgers.
Het wijzigen van de Grondwet:
1. Herzieningsverklaring van bepaalde grondwet artikelen: in het parlement moet gestemd
worden welke artikelen ze willen herzien
2. Verkiezingen: ervoor zorgen dat de bevolking inspraak heeft in het herzien van de GW
a. Parlement = constituante
3. Effectieve herziening GW: kan enkel als je een meerderheid van 2/3 (66%) in het parlement
hebt.
3.1.3 Wet
Wetten worden gemaakt door de federale wetgevende macht => wetten komen er maar als zowel
de Kamer als de Senaat ze goedkeurt. Ze kunnen het voorstel wel nog aanpassen. (=amenderen)
(bv. Voorstel NMBS gratis maken, aanpassen naar gratis maar niet voor iedereen)
Wet is maar geldig nadat de Koning hem heeft bekrachtigd en afgekondigd. Bekrachtigen betekent
dat de Koning ermee instemt en afkondigen betekent dat hij beveel om deze wet publiek te
maken. De laatste stap is deze wet de publiceren in het Belgische Staatsblad en tenzij anders
vermeld is de wet na 10 dagen geldig.
3.1.4 Decreten
Decreten zijn de wetten die op niveau van de Gemeenschappen en Gewesten gestemd worden.
Hetzelfde niveau als een federale wet.
Bij het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest geen decreten maar ordonnanties.
2
Burgerlijk Recht 2021-2022
, Decreten van Gewesten (territoriaal gebonden materie) hebben enkel kracht op de respectieve
grondgebieden. De decreten van Gemeenschappen (materie waar taal belangrijk is,
persoonsgebonden materie) kunnen soms het grondgebied overstijgen of soms minder ver reiken.
3.1.5 Koninklijk besluit
Dit zijn besluiten die door de Koning worden genomen en die nodig zijn voor de uitvoering van
bepaalde wetten.
3.1.6 Besluiten van Gemeenschap- of Gewestregering
= regionale Koninklijke besluiten (hetzelfde niveau KB)
3.1.7 Andere
Ministeriële besluiten: dit zijn besluiten die door de ministers worden genomen en die nodig zijn
voor de uitvoering van bepaalde wetten. (niveau lager dan KB)
Provinciale en gemeentelijke reglementen. (laagste niveaus)
3.2 Rechtspraak
Het inroepen van vroegere rechtelijke beslissingen (uitspraak eerder vonnis of arrest), om zo over
een huidige zaak te beslissen. (de rechter moet zijn beslissing wel motiveren)
3.3 Rechtsleer
De rechtsleer is het geheel van wetenschappelijke publicaties over juridische aangelegenheden.
Dit zijn eigenlijk rechtsgeleerde die zich uitspreken over bepaalde onderwerpen. (= niet bindend)
3.4 Gewoonte- billijkheid
Een gewoonte is een rechtsregel waarvan iedereen denkt dat het recht is maar eigenlijk nergens
staat neergeschreven.
1. Algemeen geldend
2. Subjectieve overtuiging
Hoofdstuk 2 Structuren en instellingen
1 Enkele algemene beginselen
Democratische staat: het volk kiest vertegenwoordigers die de wetten maken.
Politiestaat: mensen kunnen veroordeeld worden zonder rechtstreek bewijs.
Scheiding van machten: de wetgevende, uitvoerende en rechterlijk macht worden niet door
dezelfde mensen uitgevoerd.
Rechtstaat: de macht wordt geregeld en beperkt door de wet. Zo zijn mensen onschuldig tot hun
schuld bewezen wordt.
Monarchie: de Koning wordt niet verkozen.
Federale staat: de overheid wordt opgesplitst in meerdere niveaus zoals federale overheid,
Gewesten en Gemeenschappen.
3
Burgerlijk Recht 2021-2022
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper idsm. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
