Samenvatting Hoofdlijnen Nederlands recht - Inleiding recht
IVK jaar 1 blok 1 recht [gebruik gemaakt van het boek!]
Samenvatting hoofdstuk 10: bestuursrecht en bestuursprocesrecht Hoofdlijnen Nederlands Recht, 15e druk
Alles voor dit studieboek (121)
Geschreven voor
Hogeschool Windesheim (HW)
HBO-Rechten
Publiekrecht Privaatrecht
Alle documenten voor dit vak (13)
Verkoper
Volgen
Carlijn222
Voorbeeld van de inhoud
HOOFDLIJNEN NEDERLANDS RECHT
15e druk
WINDESHEIM
,Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Terreinverkenning.............................................................................................................7
1.2 Waarom recht?.............................................................................................................................7
1.3 Waar vinden we het recht?..........................................................................................................8
1.3.1 Wet........................................................................................................................................8
1.3.4 Gewoonte............................................................................................................................11
1.4 Enkele onderscheidingen binnen het recht................................................................................11
1.4.1 Materieel en formeel recht..................................................................................................11
1.4.2 Dwingend en aanvullend recht............................................................................................12
1.4.3 Objectief en subjectief recht................................................................................................12
1.4.4 Privaatrecht en publiekrecht...............................................................................................12
Hoofdstuk 2: Verbintenissenrecht - de overeenkomst.........................................................................12
2.2 Wanneer ontstaat er een overeenkomst?..................................................................................12
2.3 En toch geen overeenkomst?.....................................................................................................12
2.3.1 ‘Mijn wil was niet overeenkomstig mijn verklaring’.............................................................12
2.3.2 ‘Mijn wil was gebrekkig gevormd’.......................................................................................13
2.3.3 Overeenkomst is in strijd met de wet, goede zeden of openbare orde...............................13
2.3.4 ‘Ik ben handelingsonbekwaam’...........................................................................................14
2.4 Welke inhoud heeft een overeenkomst?....................................................................................14
2.4.1 Hetgeen partijen overeenkomen.........................................................................................14
2.4.2 Wet......................................................................................................................................14
2.4.3 Gewoonte............................................................................................................................14
2.4.4 Redelijkheid en billijkheid....................................................................................................14
2.5 Je komt niet na wat is afgesproken.............................................................................................15
2.5.2 Vervangende schadevergoeding..........................................................................................15
2.5.3 Aanvullende schadevergoeding...........................................................................................16
2.5.4 Ontbinding (met aanvullende schadevergoeding)...............................................................16
2.6 Opschortingsrechten..................................................................................................................16
2.6.1 Exceptio non adimpleti contractus......................................................................................16
2.6.2 Onzekerheidsexceptie..........................................................................................................17
2.6.3 Recht van retentie...............................................................................................................17
2.7 Beëindiging en opzegging...........................................................................................................17
Hoofdstuk 3: De arbeidsovereenkomst en de koopovereenkomst......................................................17
3.1 Het bijzondere van de arbeidsovereenkomst en de koopovereenkomst...................................17
3.2 Arbeidsovereenkomst.................................................................................................................17
, 3.2.1 Definitie van arbeidsovereenkomst.....................................................................................17
3.2.2 Enkele afspraken in de arbeidsovereenkomst.....................................................................17
3.2.3 Ontslagrecht........................................................................................................................18
3.3 Koopovereenkomst.....................................................................................................................19
3.3.1 Definitie van koop................................................................................................................19
3.3.2 Handelskoop en consumentenkoop....................................................................................19
3.3.3 Verplichtingen van de verkoper...........................................................................................19
3.3.4 Verplichtingen van de koper................................................................................................20
3.3.5 Risico van beschadiging en vernietiging...............................................................................20
3.3.6 Recht van reclame...............................................................................................................20
3.3.7 Koop op proef......................................................................................................................20
3.3.8 Algemene voorwaarden.......................................................................................................20
Hoofdstuk 4: Verbintenissenrecht- de onrechtmatige en rechtmatige daad.......................................21
4.1 Rechtsgrond schadevergoeding..................................................................................................21
4.2 Wat te bewijzen?........................................................................................................................21
4.2.1 Onrechtmatigheid van de daad...........................................................................................21
4.2.2 Toerekening.........................................................................................................................22
4.2.3 Schade.................................................................................................................................22
4.2.4 Causaal verband...................................................................................................................22
4.3 Verweermiddelen gedaagde.......................................................................................................23
4.3.1 Rechtvaardigingsgrond........................................................................................................23
4.3.2 Relativiteitsvereiste.............................................................................................................23
4.4 Omvang van de schade...............................................................................................................23
4.5 Andere vorderingen dan schadevergoeding...............................................................................23
4.6 Risicoaansprakelijkheid voor andere personen..........................................................................23
4.6.1 Ouders/voogden ten opzichte van hun kinderen................................................................23
4.6.2 Werkgevers ten opzichte van hun werknemers...................................................................24
4.6.3 Producenten van gebrekkige producten..............................................................................24
4.6.4 Andere vormen van risicoaansprakelijkheid........................................................................25
4.7 Rechtmatige daad.......................................................................................................................25
4.7.1 Zaakwaarneming..................................................................................................................25
4.7.2 Onverschuldigde betaling....................................................................................................25
4.7.3 Ongerechtvaardigde verrijking............................................................................................25
Hoofdstuk 5: Goederenrecht................................................................................................................26
5.1 Onderscheid tussen verbintenissenrecht en goederenrecht......................................................26
5.2 Absoluut en relatief recht...........................................................................................................26
, 5.3 Goed, zaak en (vermogens)recht................................................................................................26
5.4 Uitwerking absoluut recht..........................................................................................................26
5.5 Absolute rechten........................................................................................................................26
5.5.1 Eigendom.............................................................................................................................26
5.5.2 Erfdienstbaarheid................................................................................................................27
5.5.3 Erfpacht...............................................................................................................................27
5.5.4 Opstal...................................................................................................................................27
5.5.5 Appartementsrecht..............................................................................................................27
5.5.6 Recht van vruchtgebruik......................................................................................................27
5.5.7 Pandrecht............................................................................................................................27
5.5.8 Recht van hypotheek...........................................................................................................27
5.5.9 Recht op voortbrengselen van de geest..............................................................................28
5.6 Enkele kenmerken verbonden aan absolute rechten.................................................................28
5.7 Enkele onderscheidingen............................................................................................................28
5.8 (Eigendoms)overdracht..............................................................................................................29
5.8.1 Beschikkingsbevoegdheid....................................................................................................29
5.8.2 Geldige titel.........................................................................................................................29
5.8.3 Levering...............................................................................................................................29
5.9 Bescherming tegen beschikkingsonbevoegdheid.......................................................................29
Hoofdstuk 7: Ondernemingsrecht........................................................................................................30
7.1 Ondernemingsvormen................................................................................................................30
7.2 Handelsregister...........................................................................................................................30
7.3 Eenmanszaak..............................................................................................................................30
7.4 Personenvennootschappen: de maatschappij............................................................................30
7.4.1 Beheersdaden en beschikkingshandelingen........................................................................30
7.4.2 Aansprakelijkheid van de maten..........................................................................................30
7.4.3 Privé- en maatschapsvermogen...........................................................................................31
7.5 Personenvennootschappen: de vennootschap onder firma.......................................................31
7.6 Personenvennootschappen: de commanditaire vennootschap.................................................31
7.7 Rechtspersonen: de nv...............................................................................................................31
7.7.1 Oprichting van een nv..........................................................................................................31
7.7.2 De nv i.o...............................................................................................................................31
7.7.3 Verhoudingen binnen de nv.................................................................................................32
7.7.4 Aandelen en aandeelhouders van de nv..............................................................................32
7.7.5 Bestuur................................................................................................................................33
7.7.6 Raad van commissarissen....................................................................................................33
, 7.8 Rechtspersonen: de bv en de verschillen met de nv...................................................................33
7.9 Rechtspersonen: de structuurvennootschap..............................................................................33
7.10 Rechtspersonen: de stichting en vereniging.............................................................................33
7.11 Wet op de ondernemingsraden................................................................................................33
7.12 Recht van enquête....................................................................................................................34
7.13 Jaarrekening.............................................................................................................................34
Hoofdstuk 8: Burgerlijk procesrecht.....................................................................................................35
8.1 Inschakeling van de rechter........................................................................................................35
8.2 Rechterlijke organisatie..............................................................................................................35
8.2.1 De rechtbank: de kantonrechter..........................................................................................35
8.2.2 De rechtbank: de afdeling civiel, straf en bestuur...............................................................35
8.2.3 Het gerechtshof...................................................................................................................35
8.2.4 De Hoge Raad......................................................................................................................35
8.3 Absolute en relatieve bevoegdheid............................................................................................36
8.4 Enkele beginselen van burgerlijk procesrecht............................................................................36
8.4.1 De civiele rechter is in vergaande mate lijdelijk...................................................................36
8.4.2 Verplichte procesvertegenwoordiging.................................................................................36
8.4.3 Beide partijen worden gehoord...........................................................................................36
8.4.4 De behandeling van de zaak is openbaar.............................................................................37
8.5 Civiele procedure bij de rechtbank (civiele afdeling)..................................................................37
8.7 Rechtsmiddelen..........................................................................................................................37
8.7.1 Verzet..................................................................................................................................37
8.7.2 Hoger Beroep.......................................................................................................................37
8.7.3 Cassatie................................................................................................................................38
8.7.4 Art. 81 Wet RO en het stellen van prejudiciële vragen........................................................38
8.8 Buitengewoon rechtsmiddel: cassatie in het belang der wet.....................................................38
8.9 Kort geding.................................................................................................................................38
Hoofdstuk 9: Staatsrecht......................................................................................................................38
9.1 Staat............................................................................................................................................38
9.2 Spreiding van macht: Montesquieu............................................................................................39
9.3 Spreiding van macht: decentralisatie..........................................................................................39
9.4 Organen van de centrale overheid.............................................................................................39
9.4.1 Staten-Generaal...................................................................................................................39
9.4.2 Regering...............................................................................................................................40
9.4.3 Minister...............................................................................................................................41
9.4.4 Staatssecretaris....................................................................................................................41
, 9.5 Wetgevende macht bij de centrale overheid..............................................................................41
9.5.1 Regering en Staten-Generaal...............................................................................................41
9.5.2 Regering...............................................................................................................................41
9.5.3 Minister...............................................................................................................................41
9.6 Hoe ontstaat een wet in formele zin?.........................................................................................41
9.6.1 De ‘gewone’ wet in formele zin...........................................................................................41
9.6.2 Wijziging van de Grondwet..................................................................................................42
9.7 Hoe ontstaat een algemene maatregel van bestuur?.................................................................42
9.8 Hoe ontstaat een ministeriële regeling?.....................................................................................42
9.9 (Sub)delegatie.............................................................................................................................42
9.10 Bestuurlijke macht ij de centrale overheid...............................................................................42
9.10.1 Regering.............................................................................................................................42
9.11 Andere taken van de Staten-Generaal......................................................................................42
9.11.1 Vragenrecht.......................................................................................................................43
9.11.2 Recht van interpellatie.......................................................................................................43
9.11.3 Enquêterecht.....................................................................................................................43
9.11.4 Budgetrecht.......................................................................................................................43
9.12 Ministeriële verantwoordelijkheid............................................................................................43
9.13 Het einde van het kabinet.........................................................................................................43
9.14 Provincie...................................................................................................................................43
9.14.1 Provinciale Staten..............................................................................................................43
9.14.2 Gedeputeerde Staten........................................................................................................43
9.14.3 Commissaris van de Koning...............................................................................................44
9.14.4 Wetgevende macht op provinciaal niveau.........................................................................44
9.15 Gemeente.................................................................................................................................44
9.16 Klassieke grondrechten.............................................................................................................44
9.17 Sociale grondrechten................................................................................................................44
9.18 Horizontale werking van grondrechten....................................................................................44
9.19 Rechtsbronnen van staatsrecht: het verdrag............................................................................44
9.20 Hiërarchie van regelgeving.......................................................................................................45
Hoofdstuk 10: Bestuursrecht en bestuursprocesrecht.........................................................................45
10.1 Relatie overheid – burger.........................................................................................................45
10.2 Overheidshandelingen..............................................................................................................46
10.3 Besluit.......................................................................................................................................46
10.4 Beschikking...............................................................................................................................46
10.4.1 Wat is een beschikking?.....................................................................................................46
, 10.4.2 Soorten beschikkingen.......................................................................................................46
10.5 Beleidsregels.............................................................................................................................47
10.6 Plan...........................................................................................................................................47
10.7 Attributie, delegatie en mandaat..............................................................................................47
10.8 Gelede normstelling.................................................................................................................47
10.9 Algemene beginselen van behoorlijk bestuur...........................................................................47
10.9.1 Formele beginselen van behoorlijk bestuur.......................................................................47
10.9.2 Materiële beginselen van behoorlijk bestuur....................................................................47
10.10 Bestuurlijke sancties...............................................................................................................48
10.11 Rechtsbescherming in het bestuursrecht...............................................................................48
10.12 Administratief beroep.............................................................................................................48
10.13 Bestuursrechtspraak...............................................................................................................48
10.14 Bestuursrechtspraak krachtens de Awb.................................................................................48
10.15 Procesrecht en de Awb...........................................................................................................49
10.16 Onrechtmatige overheidsdaad...............................................................................................49
11.2 Strafprocedure: Feitelijke gang van zaken................................................................................49
11.2.1 Opsporing..........................................................................................................................49
11.2.2 Vervolging..........................................................................................................................50
11.2.3 Terechtzitting.....................................................................................................................50
11.3 Misdrijf en overtreding.............................................................................................................50
11.4 Tenlastelegging.........................................................................................................................50
11.5 De vragen van art. 348 en 350 Sv.............................................................................................51
11.6 Legaliteitsbeginsel....................................................................................................................51
11.7 Uitbreiding van ‘hij die’.............................................................................................................51
11.8 Strafuitsluitingsgronden...........................................................................................................52
11.8.1 Rechtvaardigingsgronden..................................................................................................52
11.8.2 Schuldsluitingsgronden......................................................................................................53
11.9 Strafoplegging...........................................................................................................................54
11.10 Economisch strafrecht............................................................................................................55
Hoofdstuk 12: Europees recht..............................................................................................................55
12.2 Het verdrag...............................................................................................................................55
12.3 Verdrag en internationale organisatie......................................................................................55
12.4 Dualisme en monisme..............................................................................................................56
12.5 EEG, EG en EU...........................................................................................................................56
12.6 Doelstellingen van de EU..........................................................................................................56
12.6.1 Totstandkoming van één interne markt.............................................................................56
, 12.6.2 Totstandkoming van één monetaire unie..........................................................................56
12.6.3 Totstandkoming van vrede en welzijn...............................................................................57
12.6.4 Totstandkoming van vrijheid en veiligheid........................................................................57
12.7 Inrichting van de EU..................................................................................................................57
12.7.1 Europese Raad...................................................................................................................57
12.7.2 Europese Commissie..........................................................................................................57
12.7.3 Raad van de Europese Unie...............................................................................................57
12.7.4 Europees Parlement..........................................................................................................57
12.8 Richtlijnen en verordeningen....................................................................................................58
12.9 Hof van Justitie van de EU.........................................................................................................58
12.10 Enkele andere bij verdrag opgerichte Europese organisaties.................................................58
12.10.1 Benelux............................................................................................................................58
12.10.2 Raad van Europa..............................................................................................................58
Hoofdstuk 1: Terreinverkenning.
1.2 Waarom recht?
Vier functies van het recht:
o normatieve functie.
o geschiloplossende functie.
o additionele functie.
o instrumentele functie.
,Normatieve functie rechtsnormen worden in acht genomen. Sommige rechtsnormen veranderen
nooit, maar andere weer wel. Eigenrichting: Als je het heft in eigen handen neemt.
Geschiloplossende functie: Een rechterlijke organisatie die bij uitsluiting oordeelt of iemand moet
worden gestraft en zo ja, op welke wijze en met behulp van welke procedure.
Additionele functie: als partijen vergeten zijn op een bepaald punt afspraken te maken, geeft het
recht aan welke regel geldt.
Instrumentele functie: heel veel praktische zaken worden door de overheid via het recht geregeld.
Daarmee wordt met behulp van het recht ook steeds meer maatschappelijk gestuurd.
1.3 Waar vinden we het recht?
Rechtsbronnen: waar je het recht kan vinden.
De vier rechtsbronnen van Nederland:
o De wet.
o Het verdrag.
o De jurisprudentie
o De gewoonte.
1.3.1 Wet.
Privaatrecht: recht dat geldt tussen burgers onderling.
Het privaatrecht valt uiteen in 4 gebieden:
1. Het personen- en familierecht.
2. Het vermogensrecht.
3. Het ondernemingsrecht.
4. Het burgerlijk procesrecht.
Personen- en familierecht: regelt zaken als geboorte, huwelijk, geregistreerd partnerschap,
echtscheiding, adoptie, ondercuratelestelling en de regeling van het vermogen tussen echtgenoten.
Vermogensrecht: binnen dit rechtsgebied vallen alle op geld waardeerbare handelingen tussen
burgers onderling waaraan juridische gevolgen verbonden zijn.
De negen burgerlijke wetboeken:
1. Personen- en familierecht.
2. Rechtspersonen.
3. Vermogensrecht in het algemeen.
4. Erfrecht.
5. Zakelijke rechten.
6. Algemeen gedeelte van het verbintenissenrecht.
7. Bijzondere overeenkomsten.
8. Verkeersmiddelen en vervoer.
9. N.v.t
10. Internationaal privaatrecht.
Wetten met betrekking tot het ondernemingsrecht.
Ondernemingsrecht: het rechtsgebied dat alles regelt wat ondernemingen en bedrijven betreft.
Handelsnaamwet, handelsregisterwet en de faillissementswet valt ook onder het
ondernemingsrecht.
Wetten met betrekking tot het burgerlijk procesrecht.
Burgerlijk procesrecht: de regels die op het voeren van juridische procedures op het terrein van het
privaatrecht van toepassing zijn.
Procederen: een beslissing aan de rechter vragen naar aanleiding van een tussen twee personen
gerezen conflict.
Wetten met betrekking tot het strafrecht.
, Strafrecht (publiekrecht): recht waarbij de staat door middel van het Openbaar Ministerie actief
optreedt teneinde normen via sancties af te dwingen van de burgers.
Monopoliepositie: heeft betrekking op de staat die op het terrein van het strafrecht via het OM het
alleenrecht heeft, sancties als gevangenisstraf en boete op te leggen.
Wetten met betrekking tot het staatsrecht.
Staatsrecht (publiekrecht): Recht dat de wijze regelt waarop het Nederlandse staatsbestel vorm
wordt gegeven en de invloed die de burgers daarop kunnen uitoefenen.
Op het terrein van staatsrecht komen niet alleen de Eerste en Tweede Kamer in beeld, maar ook de
regering, verkiezingen en de totstandkoming van wetten.
Grondwet: hierin staan de basisregels van ons staatsbestel opgesomd.
Organieke wet: Wet die in opdracht van de Grondwet is uitgevaardigd.
Wetten met betrekking tot het bestuursrecht.
Bestuursrecht (publiekrecht): recht dat betrekking heeft op de mogelijkheden van de
overheid/wetgever het maatschappelijk leven te regelen.
Privatisering/deregulering: als de overheid zich meer terugtrekt.
Overzicht rechtsgebieden en hun wetten:
Personen- en familierecht -> BW 1.
Vermogensrecht -> BW 3, 5 en 6 + losse wetten.
Ondernemingsrecht -> BW 2 + losse wetten.
Strafrecht -> Wetboek van strafrecht en strafvordering + losse wetten.
Staatsrecht -> Grondwet + Organieke wetten.
Bestuursrecht -> Algemene wet bestuursrecht + losse wetten.
Wie zijn wetgever?
Nationale wetgever/centraal niveau: die is samengesteld uit enerzijds de regering en anderzijds de
Staten-Generaal.
Decentrale wetgevers: wetgevers op provinciaal en gemeentelijk niveau. Door hen uitgevaardigde
regels dragen echter niet de naam ‘wet’, maar ‘verordening’.
Op provinciaal niveau zijn Provinciale Staten bevoegd verordeningen voor hun provincie tot stand te
brengen.
Op gemeentelijk niveau is de gemeenteraad bevoegd om voor de gemeente in kwestie regels te
maken.
De wetgevende organen op provinciaal en gemeentelijk niveau treden met name op het terrein van
het bestuursrecht en het strafrecht en dan nog enkel voor hun eigen provincie of gemeente.
De Sociaal-Economische Raad: kan op grond van de Wet op de bedrijfsorganisatie verordeningen tot
stand brengen, evenals product- en bedrijfschappen op grond van diezelfde wet.
Waterschappen maken regels die we de naam ‘keuren’ noemen.
Bevoegdheid tot regelgeving:
Regering en Staten-Generaal -> Wet.
Provinciale Staten -> Verordening.
Gemeenteraad -> Verordening.
Rangorde tussen wetgevende organen.
Om te bepalen welke wet er gevolgd moet worden is daar een rangorde voor. Voor die rangorde zijn
3 regels opgesteld:
1. Hogere regels gaan boven lageren regels.
2. Bijzondere regels gaan boven algemene regels.
3. Jongere regels gaan boven oudere regels.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Carlijn222. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
